ایران که پیش از این به دلیل افزایش تحریمهای بینالمللی به دلیل اختلاف این کشور بر سر برنامه هستهای خود با قدرتهای عمده جهانی تولید و صادرات نفتخامش کاهش یافته بود پس از کاهش شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی که تاثیر مخربی بر بخش صنعت و درآمدهای نفتی دولت داشته است، قیمت هربشکه نفت را در بودجه سال جاری خود کاهش داد و نفتخام این کشور در بودجه سال جاری 40 دلار در هربشکه قیمتگذاری شد.
در این رابطه خبرگزاری رسمی فارس در روز 15 ژانویه به نقل از علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی جمهوری اسلامی ایران نوشت دولت این کشور پس از بازنگری در قیمت نفت تصمیم گرفته تا قیمت هربشکه نفت را در پیشنویس بودجه این کشور از 72 دلار در هر بشکه به 40 دلار کاهش دهد. به گفته وزیر اقتصاد ایران، با در نظر گرفتن این بازنگری در قیمت نفتخام در بودجه سالانه برخی پروژههای عمرانی متوقف خواهند شد. لازم به ذکر است که سال جدید در تقویم ایران از روز 21 مارس آغاز خواهد شد.
سقوط 50درصدی قیمت شاخص نفتی برنت بهعنوان شاخص تعیین قیمت نفتخام در نیمی از جهان در سال گذشته سبب شد تا دولتها برای جبران این کاهش قیمت یارانههای پرداختی را برای سوخت و گاز طبیعی قطع کنند تا از این طریق آثار منفی این سقوط قیمت را به حداقل برسانند. در همین راستا، شرکتهای قطر پترولیوم و رویالداچ شل پروژه ساخت یک نیروگاه پتروشیمی را به دلیل کاهش شدید قیمت نفتخام در بازار متوقف کردند.
نعییم اسلام، تحلیلگر ارشد شرکت آواترید در دوبلین در این باره گفت: بیشتر کشورهای حوزه خلیج فارس قیمت نفت را در بودجه سال 2015 خود 50 دلار در هر بشکه تعیین کردهاند. وی در مورد پروژههایی که به حال تعلیق درآمدهاند، معتقد است: سرمایهگذاران خواهان تضمین باز پرداخت سرمایه خود در صورت تزریق پول به پروژههای عمرانی هستند. بنابراین طبیعی است که با وضع موجود در بازارهای جهانی نفت برای مشارکت در این قبیل پروژهها تردید داشته باشند.
در حالی که حسن روحانی رییسجمهور ایران در روز هفتم دسامبر سال گذشته بودجه سالانه خود را با در نظر گرفتن نفت به قیمت هر بشکه 72 دلار به مجلس تقدیم کرده بود، از آن زمان تاکنون قیمت شاخص نفت برنت دریای شمال با کاهشی 30درصدی مواجه شد. گفتنی است، قیمت نفتخام در بودجه سال گذشته ایران 100 دلار در نظر گرفته شده بود. پس از افت پیدرپی ارزش نفت در بازار قیمت شاخص نفتی برنت برای تحویل در ماه مارس با یک درصد افزایش در بازار معاملات آتی اروپا در لندن به قیمت 48 دلار و 75 سنت در هربشکه معامله شد.
در راستای کاهش قیمت نفت در بودجه سال آینده ایران، دیگر کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه پس از کاهش ارزش این محصول در بازار به کاهش قیمت آن در بودجههای سالانه خود اقدام کردند. در همین رابطه عراق بهعنوان دومین تولیدکننده نفت در اوپک قیمت هر بشکه نفتخام خود را در بودجه سالانهاش 60 دلار در نظر گرفته است. این درحالی است که این میزان در بودجه سالانه عربستان سعودی بهعنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان و به گفته اسفاکیاناکیس مشاور اقتصادی سابق دولت عربستان 80 دلار در هر بشکه در نظر گرفته شده و کویت نیز هر بشکه نفتخام را در بودجه سالانه خود 45 دلار تعیین کرده است.
در همین ارتباط روحانی، رییسجمهور ایران در روز هفتم دسامبر گفت: انتظار دارد که کاهش شدید قیمت نفتخام در جهان درآمدهای کشورش را در کوتاهمدت تحت فشار قرار دهد. پیش از این نیز عربستان سعودی پیشنهاد کشورهای عضو اوپک از جمله ایران را برای کاهش تولید نفتخام این کشور به منظور بازیابی قیمت در بازارهای جهانی را به بهانه مقابله با افزایش تولید نفت شیل آمریکا رد کرده بود.
کاهش شدید قیمت نفتخام در بازار بیش از هرکشور تولیدکننده نفت دیگر در جهان، اقتصاد ایران را تحت فشار قرار خواهد داد، زیرا این کشور به دلیل بحران هستهای خود تحت تحریمهای بینالمللی قرار دارد. اتحادیه اروپا که پیشتر از جمله خریداران نفت ایران به شمار میرفت، هماکنون خرید نفتخام را از این کشور متوقف کرده است. ایران دو میلیون و 770 هزار بشکه نفتخام در ماه دسامبر صادر کرده که از میانگین تولید نفت این کشور در سال 2011 که سه میلیون و 580 هزار بشکه بود، کمتر است.