ماده 21 قانون آب و نحوه ملی شدن آن، مصوب سال 1347 میگوید آب و برق (وزارت نیرو) میتواند در نواحی و مناطقی که لازم بداند برای استقرار نظم و اجرای این قانون، «سازمان پلیس مسلح آب» ایجاد کند.
پیشبینی تشکیل پلیس آب در سال 1347 طرحی مترقی بهنظر میرسد و گویا از سالها پیش کسانی این روزهای خشکسالی را متصور میشدند، هرچند پیش از آن به نوعی دیگر در کوچهها و محلات توسط میرابها همان کار پلیس آب انجام میشد. میراب با تدبیر ذاتی و انصاف درونی خود مدیریت منابع آب را به عهده داشت.
اخیرا گمانهزنیها درباره احیای پلیس آب قوت گرفته است. آمارها از مصرف 90 درصدی منابع آبی در بخش کشاورزی حکایت میکند، بنابراین هراقدامی اگر بخواهد صورت گیرد تا آثار زیانبار مصرف بیرویه آب را کاهش دهد قطعا باید از بزرگان مصرف آغاز کند، به طوری که اگر پلیس آب بخواهد تشکیل شود باید بر سر مزارع برود؛ جایی که آب در جریان است. تصور کنید بر سر هر مزرعه یک کیوسک پلیس مستقر است و با بلندگو، آژیر و اسلحه و دستبند، موتور و شاید هلیکوپتر به دنبال حفظ منابع آبی است، اما در حقیقت اینطور نیست، باز دیواری کوتاهتر از دیوار کشاورزان پیدا نمیشود.
به نظر قاطبه کارشناسان حوزه آب و منابع طبیعی، دستاندازیهای نابخردانه انسان موجب اختلال در روابط اکوسیستمیک منابع آبی شده است. همان رابطهای که با سدسازی بیرویه، انحراف غیرمنطقی جریانهای آبی، حذف جنگل و مرتع و احداث جادهها قطع شده و در انتهای مسیر خود، سرابی چون دریاچه ارومیه را پدید آورده است.
بنابراین پلیس آب باید امکانات خود را به جایی گسیل کند که برای آب، تصمیمگیری میشود؛ جایی که آب را بذل و بخشش میکنند! زمانی که آب متعلق به یک استان را به استان دیگر هدیه میدهند و آب یک رود را قبل از آنکه به مقصد برسد به مسیری دیگر هدایت میکنند.
بدیهی است که صرفا مواجهه پلیسی با بحران آب نتیجه مطلوبی را در بر نخواهد داشت، وانگهی نظارت و کنترل و البته نظم بخشیدن مقولهای جداگانه است که ابزار و امکانات موثر آن همانا وجود نیروی نظارتی کارا است.
هرچند در موثر بودن چنین برخوردی و وجود پلیس مسلح آب، تردید وجود دارد اما بر فرض احیای چنین سازمانی آن هم به شکل مسلح، بهتر مینماید که ابتدا با ایجاد کمیته تحقیق و تفحص به پیگیری و برخورد با مسئولان و تصمیمگیرانی بپردازد که با برنامههای شتابزده و سطحی خود چنین وضعی را پدید آوردهاند.
مدیران عجول این حوزه که با تصمیمات شتابزده و اغلب بدون کارشناسی، وضع را به اینجا رساندهاند بیش از هر کسی نیاز به پلیس و نگهبانی دارند که در تمام جلسات تصمیمگیری حضور به هم رسانده و مانع تصمیماتی از این دست شوند.
نیاز است در ابتدا رییس پلیس مسلح آب بهصورت واحدی یکپارچه، تصمیمات و برنامههای حوزه آب را بررسی کند و موشکافانه آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد تا تخلف، تعرض یا تمردی در کار اشکال ایجاد نکند.