پشت پا به یکسان‌ سازی نرخ ارز

درحالی‌که زمزمه افزایش قیمت دلار در بازار آزاد شنیده می‌شود، برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که دولت قیمت دلار در بودجه سال 95 را 2997 تومان در نظر گرفته است، نرخی که به زعم بسیاری از تحلیلگران می‌تواند دولت را در بودجه سال آینده با کسری مواجه کند. در جلسه دولت ارقام کلان لایحه بودجه سال آینده نهایی شده است، برخی از منابع مطلع از پیش‌بینی نرخ دلار ۲۹۹۷ تومانی در لایحه بودجه سال ۹۵ خبر می‌دهند؛ اگرچه هنوز هیچ یک از مقامات دولتی به‌صورت رسمی، این نرخ را اعلام نکرده‌اند. بودجه ۹۵ در حالی با دلار ۲۹۹۷ تومانی بسته شده است که پیش از این، ارقام دیگری از جمله نرخ ۳۱۰۰ تومان، ۲۹۵۰ تومان و ۳۰۱۰ تومان هم مطرح شده بود. 

محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، چندی پیش این نرخ را معادل قانون بودجه ۹۴ یعنی ۲۸۵۰ تومان اعلام کرد. همچنین ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در این زمینه گفته است: بعید است که نرخ دلار در حد نرخ بودجه امسال و کمتر از دلار مبادله‌ای فعلی باشد. این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران اقتصادی انتظار داشتند که نرخ دلار در بودجه سنواتی دولت با توجه به واقعیت‌های بازار در حدود 3300 و 3400 تومان تعیین شود. اما با وجود این اظهارات این نرخ 2997 تومانی بود که از میان مصوبات سر در آورد و آینده یکسان‌سازی نرخ ارز را با ابهام مواجه کرد.

تداوم رانت در بازار ارز

محمود امینی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: یکی از مشکلات قیمت‌گذاری نرخ ارز در کشور سیستم دو نرخی آن است. دولت با مداخله‌ای که در روند قیمت‌گذاری انجام می‌دهد اجازه نمی‌دهد قیمت ارز ارزش واقعی خود را نشان دهد و در واقع ما با یک نوع سرکوب قیمتی مواجه هستیم.  وی افزود: همین سرکوب قیمت موجب می‌شود که نرخ ارز با وضعیتی نامتعادل روبه‌رو شود و انواع رانت‌ها را در بازار برای عده‌ای خاص به وجود بیاورد.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: درحالی‌که در کف بازار همه می‌دانند که قیمت ارز بیش از 4 هزار تومان را می‌بیند چه دلیلی دارد که دولت نرخ 2997 تومان را برای دلار بودجه در نظر می‌گیرد؟ آیا دولت از واقعیت‌های بازار خبر ندارد؟ این فرض که دولت واقعیت‌ها را نمی‌داند فرض ساده‌لوحانه‌ای است، دولت از این موضوع اطلاع دارد اما برخی ملاحظات غیر‌اقتصادی اجازه نمی‌دهد ارز به سمت یکسان‌سازی حرکت کند.

وی اظهار کرد: در هر بازاری که دولت در آن دخالت کند فساد به وجود می‌آید، تعیین نرخ ارز باید به بازار سپرده شود تا در یک دادو ستد منصفانه نرخ ارز ارزش واقعی خود را بیابد. وی ادامه داد: تعیین نرخ 330 تومان برای دلار بودجه سال آینده می‌توانست برای بخش تولید امیدوارکننده باشد و زمینه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری را به وجود بیاورد.

قیمت دلار باید در بازار کشف شود

کریم حمیدی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: این نرخی که تصویب شده است نشان می‌دهد که یکسان‌سازی نرخ ارز با ابهام مواجه خواهد شد و دولت قصد ندارد دست از ارز دولتی بردارد. وی تأکید کرد: دولت از یک‌سو قیمت نفت را با دیدگاهی خوش‌بینانه مورد بررسی قرار داده و از سوی دیگر نرخ ارز را با این رقم به تصویب رسانده است. درحالی‌که دیدگاه دولت باید کاملاً معکوس باشد، قیمت نفت را با دیدگاه بدبینانه به تصویب برساند و نرخ ارز را با گشاده دستی، چرا که نرخ فعلی ارز با قیمت واقعی آن فاصله دارد. 

این کارشناس بانکی افزود: برای تک نرخی شدن ارز باید بازار را آزاد گذاشت که قیمت واقعی آن را کشف کند. وقتی دولت قیمت زیر 3 هزار تومان را به تصویب می‌رساند نشان می‌دهد که دولت قصد ندارد در سال آینده ارز را تک نرخی کند و به سیستم ارز دو نرخی همچنان ادامه خواهد داد. وی درباره آثار پایین در نظر گرفتن نرخ ارز در بودجه سال آینده گفت: با توجه به اینکه قیمت نفت در سال 95 هم بهبود نمی‌یابد انتظار این است که دولت از پس تعهدات خود در بودجه بر نیاید و در تأمین اعتبارات در نظر گرفته شده با مشکل مواجه شود. 

از سوی دیگر دلار 2997 تومانی به بازار آزاد پالس افزایش بیشتر نرخ را می‌دهد و در مجموع در سال آینده شاهد افزایش بیشتر نرخ ارز خواهیم بود چرا که یکی از عوامل بی‌ثباتی نرخ ارز، سیستم دو‌نرخی آن است درصورتی‌که دولت می‌تواند با نزدیک کردن نرخ دلار در بودجه و نرخ بانکی به قیمت بازار، زمینه‌های ثبات قیمتی ارز را به وجود بیاورد و راه سفته‌بازی را ببندد.