پرواز آنفلوآنزای مرغی بر فراز ایران

نام آنفلوآنزا تداعی‌کننده یک بیماری شبیه سرماخوردگی در انسان است که کمتر تلفات جانی به همراه دارد. اما همین که پس از آنفلوآنزا اسم پرندگان برده می‌شود، نگرانی‌ها در این زمینه افزایش یافته و ناخودآگاه مردم را در ارتباط با مصرف گوشت سفید به شک می‌اندازد. بگذارید از همین ابتدا خیال‌تان را راحت کنیم؛ احتمال سرایت این ویروس، تنها به کسانی است که در واحدهای آلوده یا کشتارگاه‌ها فعالیت می‌کنند؛ آن هم به شرطی که خون یا مخاط بدن طیور آلوده به جایی از پوست انسان برخورد کند که زخم بوده باشد. بنابراین در صورت برخورد با پوست سالم، امکان انتقال وجود ندارد. از طرف دیگر طبق دستورالعمل ایمنی غذایی در آنفلوآنزای طیور، اگر گوشت طیور مبتلا در دمای 70درجه پخته شود، هیچ مشکلی برای مصرف‌کننده پیش نخواهد آمد. ضمن اینکه علائم این بیماری در انسان شبیه آنفلوآنزای انسانی است و شامل گلودرد، سرفه، تب و غیره می‌شود.

آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان برای نخستین بار در سال 1987 در کشور ایتالیا کشف شد. آخرین باری که این بیماری در ایران سرایت یافت، مربوط به سال 89 است که کاهش 35درصدی تولید را به همراه داشت. البته بنا به گفته کارشناسان، در آن زمان برخی دستگاه‌های خارج از سازمان دامپزشکی شیوع این بیماری در کشور را تکذیب می‌کردند که این عامل باعث شد اقدامات لازم از طرف واحدهای تولیدی برای کنترل آن صورت نگیرد و نتیجه آن چیزی نبود جز خسارت به تولید.

اما در حال حاضر گویا سازمان دامپزشکی با عکس‌العمل سریع و معدوم کردن موارد مشکوک، اقدام به‌موقعی در این زمینه انجام داده و طبق مقررات جهانی، از دوشنبه هفته گذشته در دفتر بین‌المللی بیماری‌های واگیردار دام، ایران نیز جزو کشورهایی ثبت شده که در آن موارد آنفلوآنزا پیدا شده است.

آنفلوآنزای پرندگان چیست؟

ویروس آنفلوآنزای پرندگان بیش از هشت‌سویه دارد که در قاره‌های مختلف پراکنده است. این بیماری از راه‌های گوناگونی انتقال می‌یابد که پرنده‌های مهاجر مهم‌ترین آنها هستند. از آنجا که تقریباً اکثر این پرندگان نسبت به ویروس آنفلوآنزا مقاومند، مبتلا نخواهندشد اما به‌عنوان یکی از منابع اصلی انتقال ویروس مذکور شناخته می‌شوند. البته وزش باد و توفان‌های همراه با گرد وخاک، حمل‌و‌نقل طیور بدون رعایت مسائل بهداشتی و همچنین رفت‌و‌آمد انسان از واحدهای آلوده به واحدهای دیگر هم در گسترش آن نقش بسزایی دارد. گفته می‌شود نوع فوق حاد آنفلوآنزای پرندگان به قدری سریع گسترش می‌یابد که حتی اجازه انتقال طیور به کشتارگاه را نمی‌دهد. بنابراین معدوم کردن موارد مشکوک بهترین راه‌حل است.

حدود یک ماه و نیم پیش درست همزمان با جشن شکرگزاری در آمریکا نخستین علائم این بیماری در برخی ایالت‌ها گزارش شد. از آن زمان تاکنون بیش از یک میلیارددلار به صنعت طیور این کشور خسارت وارد آمده است. به گفته یکی از کارشناسان دام و طیور، به ازای هر یک میلیارددلار خسارت به این صنعت، یک میلیارد و 800هزاردلار کل زنجیره اقتصاد طیور و 230هزاردلار کارخانه‌های خوراک دام این کشور زیان می‌بینند.

مهدی مسعودی به «فرصت امروز» می‌گوید: «به دلیل همین اتفاق، قیمت تخم‌مرغ در آمریکا 50درصد افزایش یافت و نگرانی مردم از بالا رفتن قیمت موادغذایی دیگری که به‌نوعی با تخم‌مرغ ارتباط دارند، بیشتر شده است.» مسعودی می‌افزاید: «دولت این کشور 440میلیون دلار برای مهار این بیماری در واحدهای تولیدی هزینه کرده است. از آنجا که راهی جز معدوم کردن و پیشگیری طیور بیمار وجود ندارد، هزینه‌های زیادی را به کشورهای مبتلا وارد می‌کند.»

این بیماری که از آمریکا شیوع پیدا کرد به تایوان و ویتنام نیز رسید. البته کانون‌هایی در ترکیه و روسیه هم مشاهده شد که این عامل ممنوعیت صادرات طیور از ترکیه به عراق را رقم زد. البته روسیه هم‌اکنون جزو کشورهای پاک محسوب می‌شود که با اقدام سریع جلوی گسترش این بیماری ایستاد. به تازگی فرصتی برای صادرات مرغ از ایران به عراق فراهم شده بود که متأسفانه حدود 15روز پیش با مشاهده این ویروس در برخی طیور بومی در آمل و بابل، نام ایران هم در کنار فهرست کشورهای آلوده قرار گرفت.

نمی‌توان آینده را پیش‌بینی کرد

دبیرکل انجمن ملی طیور در این ارتباط به «فرصت امروز» می‌گوید: «در این موارد نباید اطلاع‌رسانی را به تعویق انداخت و با آگاه‌سازی واحدهای پرورشی آنها را در اتخاذ تدابیر لازم برای کنترل، یاری رساند.» سعید اصغری‌فرد معتقد است اگر این بیماری به واحدهای گوشتی آسیب بزند، به دلیل مسدود شدن راه صادرات، انباشتگی مرغ در کشور بیش از گذشته خواهد شد و قیمت این محصول در بازار کاهش خواهد یافت اما اگر آنفلوآنزا به واحدهای مولد و مرغ مادر نفوذ یابد، نه‌تنها در میزان مرغ و جوجه عرضه شده به بازار در مضیقه خواهیم بود، بلکه قیمت‌ها به‌شدت بالا می‌رود. بنابراین بسته به اینکه بیماری به چه جاهایی حمله کند، وضعیت متفاوت است.

این در حالی است که دبیر انجمن صنفی تخم‌مرغ شناسنامه‌دار ایران در گفت‌وگو با «فرصت امروز» اظهار می‌کند: «کنترل بیماری در واحدهای پرورشی بسیار راحت‌تر از مواردی است که در مزارع باز اتفاق می‌افتد.» فرزاد طلاکش معتقد است به احتمال زیاد عامل اصلی شیوع آنفلوآنزا در ایران نمی‌تواند مهاجرت پرندگان باشد زیرا در فصول گرم این روند معکوس است. به عبارتی اکنون پرندگان از ایران به کشورهای خنک‌تر مهاجرت می‌کنند بنابراین عوامل دیگری در این امر دخیل بوده که مهم‌ترین آن توفان‌های همراه با گرد و خاک به خصوص در استان‌های مرزی است. البته شرکت کردن برخی از فعالان این صنعت در نمایشگاه‌های ترکیه و دعوت از شرکت‌های خارجی به خصوص ترکی برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی نیز مزید بر علت است؛ کما اینکه موارد مشکوکی نیز در تبریز گزارش شده که نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد.

با توجه به گفته‌های کارشناسان، لازم است که دامپزشکی به همراه دیگر نیروها مانند نیروی انتظامی و حتی در صورت لزوم، ارتش، در مهار و کنترل آنفلوآنزای پرندگان تدابیر ویژه‌ای بیندیشند تا صنعت بزرگ مرغداری بیش از این دچار ضرر و زیان نشود. البته تمام کارشناسان بر آلوده نبودن مرغ و تخم‌مرغ‌های موجود در بازار تأکید می‌کنند و معتقدند که هیچ نگرانی از بابت مصرف این محصولات وجود ندارد. بنابراین در صورت گسترش این بیماری تنها واحدهای پرورشی خسارت خواهند دید و صاحبان کسب‌وکار، متضرران اصلی شیوع آنفلوآنزا هستند.

اطلاعیه دامپزشکی

گفتنی است سازمان دامپزشکی کشور در اطلاعیه‌ای عنوان کرده «با توجه به اینکه براساس نتایج آزمایشگاهی نوع بیماری، آنفلوانزای (تحت تیپ H5N1) تشخیص داده شده و با توصیه‌های سازمان دامپزشکی، همکاری مردم و دستگاه‌های ذی‌ربط از شیوع بیماری جلوگیری شده است نظر به اینکه بازارچه‌های عرضه پرندگان زنده به‌عنوان مهم‌ترین منبع شیوه بیماری مطرح است، از تمامی مردم تقاضا دارد جدا از خرید طیور زنده از این بازارچه‌ها خودداری کنند.

برای پیشگیری لازم است مدیریت واحدهای پرورش طیور صنعتی نیز با تشدید ضوابط بهداشتی – قرنطینه‌ای نسبت به محافظت گله‌‌های خود اقدام کنند. در همین ارتباط تقاضا داریم درصورت مشاهده هرگونه تلفات غیرعادی در پرندگان موضوع را به نزدیک‌ترین شبکه دامپزشکی شهرستان اطلاع دهید.» این اطلاعیه در پایان تأکید کرده «بدیهی است مصرف گوشت طیور و تخم مرغ که در مراکز مجاز درسراسر کشور عرضه می‌شود، هیچ‌گونه مخاطره‌ای برای مصرف‌کنندگان ندارد.»

***

آنفلوآنزا در هیچ یک از مرغداری‌های مرغ تخم‌گذار گزارش نشده است

ایسنا: طبق اعلام مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران مرغ تخم‌گذار، براساس گزارشات ارسال شده و ارزیابی‌های صورت گرفته هیچ یک از واحد‌های پرورش مرغ تخم‌گذار در منطقه قرنطینه شده در استان مازندران به بیماری آنفلوآنزای طیور مبتلا نشده‌اند. به گفته رضا ترکاشوند، از زمانی که گزارش شیوع آنفلوآنزای طیور در یکی از روستای استان مازندران از سوی سازمان دامپزشکی مورد تأیید قرار گرفت به همه تولید‌کنندگان تخم‌مرغ هشدار داده شده تا اقدامات امنیت زیستی، قرنطینه بهداشتی و غیره در واحدهای پرورشی بیش از پیش مدنظر قرار گیرد تا گرفتار این بیماری نشوند.