پاس کردن پیش نیازهای دشوار اشتغال

مثالی قدیمی بین برخی از مردم رایج است که شرایط ورود به دانشگاه را مانند یک قیف برعکس می دانند، درواقع ورود به دانشگاه و گذشتن از سد کنکور را دشوار و خروج از دانشگاه و رها شدن در بازار بیکاری را ساده می بینند. گرچه شرایط ورود به دانشگاه در شرایط کنونی، چندان دشوار نیست و دانشکده های غیر دولتی و موسسه های پرشمار خصوصی تلاش دارند با ارائه مدارک مختلف تبدیل به جایگزینی برای موسسات دولتی شوند.

با این وجود نگاهی به آمارهای معتبر و رتبه بندی های جهانی در سطح آموزش عالی نشان می دهد، هنوز هم کیفیت بر کمیت ارجحیت دارد و برترین دانشگاه های جهان، غول های نام آشنایی چون هاروارد و کمبریج هستند. براساس جدیدترین رتبه بندی بین المللی موسسات آموزش عالی، هاروارد، استنفورد، ماساچوست، کمبریج و آکسفورد پنج دانشگاه برتر جهان هستند.

تب مدرک گرایی و نرخ بالای جمعیت جوان و جویای کار دو عامل مهمی است که دست به دست هم داده اند تا بسیاری از کشورهای در حال توسعه را به سمت تاسیس موسسات علمی متعدد سوق دهند، موسساتی که گاه جوانان کشورهای همسایه را هم بر سر ذوق می آورند و به تحصیل در این کشورها ترغیب می کنند، در چنین شرایطی، سوال اصلی اینجاست که این طیف گسترده فارغ التحصیلان تا چه حد برای مرز و بوم خود مزایای اقتصادی خواهند داشت.

آسیا در حال پیشرفت است

گرچه برخی کشورهای آسیایی با تاسیس دانشگاه های پرتعداد و حتی بی کیفیت، اعتبار چندانی برای فارغ التحصیلان به ارمغان نیاورده اند، اما برخی دیگر وضعیتی رو به رشد و قابل توجه دارند. ژاپن یکی از کشورهای آسیایی است که در رده بندی یکصد دانشگاه برتر جهان پنج سهم کسب کرده و دانشگاه ملی توکیو در مقام دوازدهم جهان ایستاده است.

دانشگاه های سئول و هنگ کنگ نیز با کسب مقام مشترک 45 نشان داده اند می توانند به آینده اعتباری خود امیدوار باشند. عملکرد قوی برخی دانشگاه های آسیایی باعث شده فارغ التحصیلان این دانشگاه ها با سهولت بیشتری در بازار کار جذب شوند و در صورت اقدام به مهاجرت در بازار کار جهانی موفقیت کسب کنند.

اما این آمارهای قابل توجه، پایین بودن سطح مدارک برخی از دانشگاه های آسیایی را پوشش نمی دهد، برای مثال، اگرچه دانشگاه های کشورهایی چون آذربایجان و به ویژه باکو میزبان دانشجویان داخلی و خارجی پر تعدادی هستند، اما مدارک این کشورها چندان اعتبار بین المللی قابل توجهی ندارد. در عین حال برخی از کارشناسان معتقدند کشورهایی همچون مالزی، با ایجاد فضای دانشگاهی و تاسیس مراکز آموزشی پرتعداد موفق شده اند فضای آموزشی اقتصادی مثبتی ایجاد کنند که به نوعی جذب سرمایه خارجی تبدیل شده است.

رتبه بندی فارغ التحصیلان اروپایی

با وجود اینکه داشتن مدرک دانشگاهی یک گزینه مثبت برای استخدام در بازار کار است، اما این گزینه، تمامی انتظارات کارفرمایان اروپایی را برآورده نمی کند. سیستم  EFQ نوعی روش استثنایی برای سنجش عملکرد کارکنان و یادگیری ضمن خدمت مادام العمر آنان است.

این سیستم که در اتحادیه اروپا رایج است، نشان می دهد فارغ التحصیلان معتبر ترین دانشگاه های اروپایی نیز موظفند به طور دائم با شرکت در دوره های آموزشی مهارت های تحصیلی و عملی خود را ارتقا بخشند. این سیستم که از سال 2012 به طور رسمی در اتحادیه اروپا رایج شده، مدارک تحصیلی افراد جویای شغل را در هشت سطح رده بندی می کند:

*سطح یک: دانش عمومی و مهارت های اولیه برای انجام وظایف شغلی

*سطح دوم: دانش حقیقی عمومی و مهارت های عملی

*سطح سوم: مهارت های شناختی و اصول همگرایی افراد با محیط کار

*سطح چهارم: توانایی های حل مسئله و دانش چگونگی به کارگیری آموخته ها در محل کار

*سطح پنجم: دانش خلاقانه (چگونگی به کار گیری توانایی ها برای یافتن پاسخ های خلاقانه)

*سطح ششم: ادراک انتقادی و کاربردی نسبت به وضعیت شغلی

*سطح هفتم: توانایی های توسعه دانش حرفه ای، خلاقیت راهبردی و از میان برداشتن مرزهای دانش و عمل

*سطح هشتم: بالاترین سطح مهارت های عملی مبتنی بردانش، توانایی فعالیت در بالاترین سطوح سازمانی
چنین تقسیم بندی مشخصی، کمک می کند نه تنها افراد ادراک درستی نسبت به دانسته های خود داشته باشند و در جهت افزایش سطح مهارت خود بکوشند، بلکه کارفرمایان نیز به شکلی استانداردتر به انتخاب متقاضیان شغلی بپردازند.

راهی به جز تحصیل نیست؟ هست!

در بین کشورهای شرق آفریقا، اوگاندا، نمونه ای موفق از کشورهایی است که بدون دچار شدن به تب مدرک گرایی، در شرایطی ایده آل گام برمی دارد. یکی از امتیازات ویژه این کشور رواج زبان انگلیسی در بین اقشار مختلف جامعه است که زمینه تحصیل در رشته های معتبر دانشگاه های بین المللی را فراهم آورده است.

از سوی دیگر، کم تعداد بودن دانشگاه های داخلی و کمبود نیروی کار دارای مدارج عالی دانشگاهی، فرصت های شغلی پرتعدادی را در اختیار افرادی قرار داده که مدارک دکترا یا کارشناسی ارشد دارند. همچنین واحد های دانشگاهی اوگاندا با ظرفیت های محدود اما با کیفیتی قابل قبول به تدریس رشته های مختلف می پردازند و در نتیجه اغلب فارغ التحصیلان دانشگاهی در این کشور موفق به کاریابی در مشاغل مطلوب خواهند شد.