«پاداش» ریسک‌پذیران منطقی یا «تاوان» ریسک‌گریزان احساسی

پوشش خبری نشست‌ها و مذاکرات مختلف پیرامون برنامه هسته‌ای ایران بسته به میزان اهمیت آن از شدت و حدت متفاوتی برخوردار بود. پوشش این مذاکرات به‌خصوص در روزهای اخیر و در ضرب‌الاجل‌های تعیین شده به شکلی وسیع از جانب رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی با جدیت همراه بود. گمانه‌زنی‌های مختلفی که در لابه‌لای این پوشش‌های خبری پیرامون مذاکرات به بیرون منتشر می‌شد، در شکل‌گیری انتظارات نظاره‌گران و بازیگران عرصه‌های مختلف به‌خصوص فعالان بازار سرمایه نقش بسزایی ایفا می‌کرد. شاید با قاطعیت بتوان گفت انتظارات و حرف و حدیث‌های شکل‌گرفته مبنی بر دستیابی به توافق در این دور از مذاکرات قابل قیاس با دوره‌های قبلی مذاکرات نبود. تفسیرهای نشات گرفته از دیدگاه‌ها و اخبار مختلف تصویر مبهمی از نتیجه مذاکرات در اذهان ایجاد می‌کرد.

اما قاطبه رفتارهای نظاره‌گران را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ عده‌ای که به دستیابی توافق بزرگ ایمان داشتند و گروهی که دستیابی به این مهم را امری دور از ذهن قلمداد می‌کردند. اما خاستگاه این نتیجه‌گیری را اگر جویا شویم خواهیم فهمید که با منطق مبتنی بر خواست (نیاز) طرفین، شکل‌گیری توافق حتمی بود (یادداشتی درباره حتمی بودن توافق با منطق اقتصاد سیاسی در شماره 265 این روزنامه مورخ 14 تیرماه به چاپ رسیده است) اما خبرها و حاشیه‌های پیرامون مذاکرات نقش بسزایی در شکل‌دهی انتظارات و احساسات بازار ایفا می‌کرد. در واقع بازیگران بازار برای حرکت در مسیر بازار دو مرکب در اختیار داشتند، منطق و احساس. گروهی سوار بر مرکب منطق، ریسک (معقول) عدم توافق را به جان خریدند و گروهی سوار بر مرکب احساس عطای توافق را به لقای آن بخشیدند و جدالی میان منطق و احساس بر‌بازار در هفته اخیر حاکم شده بود.

جدالی که حتی در روز گذشته و باوجود انتشار خبرهای مثبت در رابطه با دستیابی به توافق میان ایران و شش قدرت جهانی تا نیمه‌های بازار به نفع احساسات بدبینانه تمام شد اما در نهایت و با نزدیکی به لحظات پایانی بازار (و انتشار خبرهایی مبنی بر اعلام رسمی بیانیه مشترک اندکی بعد از اتمام بازار) پیروز نهایی در این عرصه همانا منطق بود. بنابراین شاید احتمال سبزپوشی بازار در روزهای آینده چندان دور از ذهن نباشد و این سبزپوشی را شاید بتوان «پاداشی» برای ریسک‌پذیران منطقی و «تاوانی» برای ریسک‌گریزان احساسی قلمداد کنیم. البته نباید فراموش کنیم که همان منطق این موضوع را نیز یادآور می‌شود که این توافق در کوتاه‌مدت بخش واقعی اقتصاد ما را دگرگون نخواهد کرد، بلکه تنها با تزریق امیدواری به رفع برخی موانع تولیدی، انگیزه بهبود وضعیت نابسامان اقتصاد در آینده را تقویت می‌کند. بنابراین، شاید باز هم بد نباشد که برای ادامه حرکت در بازار اسیر امیدواری‌های واهی نشویم.

* کارشناس بازار سهام