ورود غول نفتی انگلیس به پروژه گاز ترکیه

بریتیش پترولیوم غول نفتی انگلیسی به‌عنوان بازیگر اصلی پروژه توسعه میدان گازی شاه‌دنیز در جمهوری آذربایجان سرانجام و پس از انتظار طولانی گامی مهم و رو به جلو به سوی تبدیل شدن به یک شریک مهم در پروژه خط لوله گاز طبیعی ترنس آناتولی که به اختصار به آن TANAP گفته می‌شود برداشت‌. TANAP اصطلاحی است برای اشاره به بخشی از خط لوله صدور گاز طبیعی که از آذربایجان وارد ترکیه می‌شود و بخشی از پروژه بزرگ‌تر خط لوله کریدور گازی جنوبی به شمار می‌رود که این کریدور گازی قرار است تا گاز طبیعی موجود در میدان گازی شاه‌دنیز واقع در دریای خزر را به جنوب اروپا صادر کند‌. گفتنی است ارزش پروژه احداث این خط لوله حدود 11 میلیارد دلار برآورد می‌شود‌. 

در همین راستا و طی مراسمی که در آنکارا پایتخت ترکیه برگزار شد شرکت بریتیش پترولیوم، شرکت دولتی نفت آذربایجان و شریک سوم این پروژه یعنی شرکت گاز بوتاش ترکیه توافق‌نامه‌ای را امضا کردند که براساس آن این سه شرکت توافق کردند سهامدار پروژه احداث خط لوله این پروژه باشند‌‌.

گوردون بیرل، مدیرکل واحد آذربایجان شرکت بریتیش پترولیوم (BP) در این رابطه گفت: ترکیه طی پنج تا 10 سال آینده به مرکز انرژی منطقه بدل خواهد شد‌‌. وی در ادامه افزود: مشارکت در پروژه TANAP گامی بسیار مهم و رو به جلو برای شرکت بریتیش پترولیوم (BP) به‌شمار می‌رود‌‌. 

TANAP بــه عـقـیده کارشناسان مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش پروژه کریدور گاز جنوب به شمار می‌رود که قرار است منابع گازی دریای خزر را برای نخستین بار به بازارهای اروپایی برساند‌‌. کریدور گازی جنوبی یک منبع انرژی جدید به شمار می‌رود که این امکان را برای اتحادیه اروپا فراهم می‌کند تا پس از تنش‌ها و اختلافات موجود میان این اتحادیه و روسیه جهت تامین انرژی مورد نیاز اروپا به منابع تامین انرژی خود تنوع بخشد‌‌. براساس اطلاعات منتشر شده در شرکت TANAP قرارداد نهایی پس از برطرف شدن تمامی مشکلات فنی میان طرفین به امضا خواهد رسید‌‌. 

تمام بایاتلی، سخنگوی واحد آذربایجان شرکت بریتیش پترولیوم در همین رابطه گفت: پس از امضای موافقت‌نامه اخیر، این شرکت به دنبال تکمیل سایر موافقت‌نامه‌های موجود در این زمینه است چرا که امضای این موافقت‌نامه‌ها این شرکت را قادر می‌سازد تا به یک سهامدار در پروژه TANAP بدل شود‌‌.

براساس موافقت‌نامه صورت گرفته در روز جمعه گذشته 58 درصد سهام این پروژه به شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان، 30 درصد آن به شرکت بوتاش ترکیه و 12 درصد باقی‌مانده به شرکت بریتیش پترولیوم اختصاص یافته است‌‌. در همین ارتباط تانر یلدیز، وزیر انرژی ترکیه گفت: پروژه TANAP تاکنون با موانع سیاسی و اقتصادی بسیار زیادی روبه‌رو بوده است‌‌، اما دولت ترکیه همواره از این پروژه حمایت کرده و به سیاست‌های حمایتی خود ادامه خواهد داد‌‌. یلدیز ادامه داد: کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی و تاثیر منفی آن روی قیمت گاز تاثیری بر فرآیند ساخت و تکمیل پروژهTANAP نداشته و نخستین گاز در اواخر سال 2018 میلادی از میدان گاز شاه دنیز‌2 به ترکیه صادر خواهد شد‌‌. به گفته وزیر انرژی ترکیه این کشور به شرکای خود در این پروژه یعنی شرکت بریتیش پترولیوم و شرکت ملی نفت آذربایجان اعتماد کامل دارد.

تصمیم شرکت بریتیش پترولیوم به همراه تصمیم ترکیه جهت پیوستن به این پروژه خبر بسیار مهمی برای جمهوری آذربایجان به شمار می‌رود‌‌. پیش‌تر و در سال 2014 میلادی شرکت بریتیش پترولیوم توافق‌نامه‌ای را بر‌مبنای یک چارچوب مشخص جهت مشارکت در پروژه TANAP امضا کرده بود که باوجود اعلام چندباره این شرکت مبنی بر تعهد آن به پروژه، این شرکت به زمان زیادی برای برداشتن گام نهایی نیاز داشت‌‌. یلدیز، وزیر انرژی ترکیه در ادامه و در سخنانی تامل‌برانگیز اعلام کرد که این پروژه بدون همکاری روسیه و بدون در نظر گرفتن توافق آنکارا و مسکو در زمینه انتقال گاز روسیه از طریق ترکیه که گاز روسیه را از طریق دریای سیاه به ترکیه منتقل خواهد کرد، امکان‌پذیر نخواهد بود‌‌.

گفتنی است پیش از این شرکت ملی نفت آذربایجان قصد داشت 12 درصد از سهام پروژه TANAP را به شرکت استات اویل نروژ و 5 درصد دیگر آن را به شرکت توتال فرانسه واگذار کند که این دو شرکت نفتی در نهایت تصمیم گرفتند در این پروژه مشارکت نداشته باشند‌‌. یک منبع مطلع در باکو که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با وب‌سایت گاز اروپا اعلام کرد:‌ توتال و استات اویل پیش‌تر برنامه خود را جهت مشارکت در این پروژه اعلام کردند اما مدتی بعد با تغییر موضع و فروش سهام‌شان در توسعه میدان شاه دنیز اعلام کردند که دیگر حاضر به مشارکت نیستند و این موضوع سبب شده بود تا نگرانی‌هایی از بابت مشارکت شرکت BP نیز ایجاد شود‌‌. 

چنانچه پروژه TANAP را به‌عنوان اصلی‌ترین بخش احداث خط لوله کریدور گاز جنوبی در نظر بگیریم عدم مشارکت بریتیش پترولیوم ضربه جبران ناپذیری از جهت اقتصادی و تحقق صادرات و تحویل گاز به این پروژه وارد می‌شد‌‌. از سوی دیگر BP نیز به‌عنوان عمده‌ترین شرکت اجرایی پروژه کریدور گاز جنوبی به این خط لوله جهت صادرات گاز دریای خزر به بازارهای جهانی که ارزش آن 28 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، نیاز داشت‌‌.

لازم به ذکر است که اعلام تعهد و آمادگی شرکت بریتیش پترولیوم پیش از برگزاری جشن آغاز به کار رسمی احداث خط لوله مذکور از اهمیت فراوانی برخوردار بود‌‌. این مراسم در روز 17 مارس سال جاری میلادی در استان شرقی کارس در ترکیه و در حضور روسای جمهوری ترکیه و آذربایجان برگزار خواهد شد‌‌. گفتنی است پیش‌تر روناک عبدالله‌یف رییس شرکت ملی نفت آذربایجان اعلام کرده بود زمان اصلی آغاز ساخت‌و‌ساز این پروژه در ماه آوریل سال 2015 میلادی خواهد بود‌‌.