هیچ گیاهی بی‌حکمت نمی‌روید

از ابتدای پیدایش بشر، بیماری‌ها نیز با او همراه بوده‌اند و اقوام و ملل مختلف، بیماری‌ها را با استفاده از گیاهان دارویی درمان و مداوا می‌کردند. در آن زمان هم بیماری‌ها وجود داشت اما شرایط اجتماعی به‌گونه‌ای نبود که شیوع آنها به این گستردگی باشد. 

با این باور که هیچ گیاهی بدون حکمت روییده نشده و هر کدام اثرهای مفیدی برای بیماری‌ها دارند و با مطالعه در درازای تاریخ بشر و از دوره‌های پیشین تاکنون از گیاهان به‌عنوان دارو و درمان بیماری‌ها استفاده می‌شده است. در یونان، روم و ایران باستان از زمان رازی، حیان و ابن‌سینا، هر کدام استفاده بهینه‌ای از گیاهان دارویی کرده‌اند. این روند تا زمان کشف پنی‌سیلین ادامه داشت اما پس از آن، آرام‌آرام طب اروپایی با استفاده از داروهای شیمیایی پایه‌گذاری شد و رواج یافت. با تمامی پیشرفت‌هایی که طب اروپایی با داروهای شیمیایی کرد، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی شاید کم‌رنگ‌تر شدند اما هیچ‌گاه فراموش نشدند. 

در ایران تا زمان قاجار (دوران معاصر)، طب سنتی به شکل گسترده انجام می‌گرفت و عطاری‌ها در گوشه گوشه شهرها جای داشتند و مردم برای درمان بیماری‌هایشان به آنجا مراجعه می‌کردند. طب سنتی ایرانی، تا هنگامی که جوانان ما به اروپا رفتند و طب اروپا به‌ویژه فرانسه را آموختند، درمانگر بیماران بود اما پس از بازگشت پزشکان جوان ایرانی از فرنگ، طب سنتی نیز به کناری گذاشته شد. 

اکنون بشر با همه پیشرفت‌هایی که در علم پزشکی و ساخت داروهای شیمیایی کرده، پی برده که طب سنتی و داروهای گیاهی بسیار کم‌خطرتر از داروهای شیمیایی هستند و عوارض و اثرات جانبی‌شان نیز کمتر است. به‌همین دلیل در دهه‌های اخیر بسیاری از کشورهای پیشرفته در زمینه پزشکی، به سمت داروهای گیاهی و طب سنتی رویکردشان را تغییر داده‌اند. 

گیاهان دارویی، دارای ماده موثره در یک یا چند بخش از ریشه تا دانه گیاه هستند که قابلیت درمان بیماری‌ها و نارسایی‌های جسمی و روحی را دارند. ایران با پیشینه طولانی در زمینه طب سنتی و همچنین برخورداری از انواع گونه‌های گیاهان دارویی، می‌تواند مزیت نسبی مناسب و توسعه پایدار در این زمینه ایجاد کند. به‌جز تشکل‌ها و انجمن‌های مربوط، وزارت کشاورزی و وزارت بهداشت نیز فعالیت‌ها و حمایت‌هایی در توسعه کشت و تولید گیاهان دارویی و داروهای گیاهی انجام داده‌اند.

برای نمونه، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری وزارت کشاورزی طرح توسعه گیاهان دارویی را در دست اجرا دارد. به گفته خداکرم جلالی، رییس سازمان جنگل‌ها و مراتع، در قالب این طرح، سازمان جنگل‌ها، غنی‌سازی مراتع گیاهان دارویی را به‌صورت طبیعی اجرا می‌کند.

وی در توضیح بیشتر این طرح می‌گوید: کارهایی مربوط به شناسایی و توسعه گیاهان دارویی در قالب جنگل‌ها و مرتع‌داری انجام می‌دهیم. این کار به توسعه اقتصاد جوامع محلی نیز کمک می‌کند و برای بهبود معیشت مرتع‌داران محلی کارآمد است.