رئیس سازمان ملی بهره وری در گفت وگو با «فرصت امروز» مطرح کرد / نیروی کار مازاد؛ دردسر بزرگ خودروسازان

سال هاست موضوع پایین بودن بهره وری سرمایه و نیروی انسانی، صنایع بزرگ ایران را که همگی پیوندی خونین با ساختار دولتی دارند آزار می دهد؛ آزاری که در نتیجه به بالا رفتن هزینه تمام شده و کاهش کیفیت و بالا بودن قیمت کالاهای ایرانی می انجامد. در این بین خودروسازان ایرانی به عنوان بخشی از دومین صنعت بزرگ کشور از این قاعده مستثنی نیستند.

آمارها نشان می دهد در خودروسازی ها بزرگ ایران به طور میانگین به ازای هر 60 نفر نیروی کار، یک خودرو تولید می شود؛ آماری که در مقایسه با خودروسازان بزرگ جهانی فاصله معناداری را نشان داده و گواهی می دهد که خودروسازان ایرانی دست کم در موضوع بالا رفتن بهره وری نیروی کار و سرمایه راهی دراز تا رسیدن به استانداردهای جهانی در پیش دارند.

حالا دولت یازدهم که از ابتدای فعالیتش به موضوع بهره وری جان تازه ای بخشید، برنامه ویژه ای را برای اصلاح الگوی بهره وری در 10 بنگاه بزرگ کشور تدوین کرده که گروه خودروسازی سایپا و بخشی از صنایع لاستیک سازی نیز در میان این بنگاه ها قرار دارند.

رؤیا طباطبایی، رئیس سازمان ملی بهره وری ایران که مجری پیاده سازی این طرح است به  «فرصت امروز» می گوید که نیروی کار مازاد مشکل بزرگ خودروسازان است که امیدواریم با افزایش میزان تولیدات این مشکل مرتفع شود. با او درباره این طرح و دلایل پایین بودن میزان بهره وری در صنایع خودروسازی ایران گفت وگو کرده ایم.

هفته گذشته سازمان ملی بهره وری با گروه خودروسازی سایپا تفاهم نامه ای را برای بالا بردن میزان بهره وری این خودروساز بزرگ امضا کرد. این تفاهم نامه بر چه اساسی به امضا رسید؟

ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی برای اینکه اهداف این ستاد را به سرانجام برساند، 12 برنامه ملی را تعریف کرده است. برنامه ملی شماره یک، برنامه ملی بهره وری است که در ذیل آن چهار طرح ارتقای ملی نیروی کار، سرمایه، انرژی و آب تعریف شده است. هر کدام از این طرح ها شامل چندین پروژه هستند که ابتدا در کارگروه ملی ارتقای بهره وری تصویب شدند و پس از گذر از نظر کمیسیون اقتصادی ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی به تصویب رسیده و توسط معاون اول محترم رئیس جمهور ابلاغ شدند. 

«پروژه اجرای چرخه مدیریت بهبود بهره وری در 10 بنگاه اقتصادی منتخب» یکی از این پروژه ها است و مجری این پروژه رئیس سازمان ملی بهره روی ایران است. با ابلاغ این پروژه ها، فعالیت ما از خردادماه آغاز شد. از آنجایی که می دانستیم ممکن است برخی از این بنگاه ها تا پایان کار با ما همراهی نکنند، سعی کردیم تعداد بنگاه ها را دو برابر و نیم در نظر بگیریم. گروه خودروسازی سایپا نیز به عنوان یکی از خودروسازان بزرگ یکی از این بنگاه هاست. همچنین صنایع لاستیک سازی، ذوب آهن اصفهان و مس سرچشمه نیز در میان این بنگاه ها هستند.

جزییات این طرح چیست؟

در ابتدای کار توسط کارشناسان ما آسیب شناسی صورت می گیرد و فرآیند اجرای طرح با طراحی برنامه های بهبود، آغاز می شود. هدف از این کار این است که تا پایان پاییز سال 96، این بنگاه ها بتوانند بین 8 تا 10 درصد بهره وری نیروی کار خود را افزایش دهند. امیدواریم با اجرای این طرح جوانه های ارتقای بهره وری در این بنگاه ها شکل بگیرد و سپس بنگاه ها فرآیند پرورش این جوانه ها را ادامه دهند.

به اعتقاد شما اصلی ترین دلیل پایین بودن بهره وری در خودروسازان ایرانی چیست؟

اینکه بازدهی صنایع خودروسازی ما نسبت به خودروسازان جهانی پایین تر است، یک امر پذیرفته شده است. حرف اول امروز را در صنایع خودروسازی، قرار گرفتن در سطح استانداردهای جهانی می زند.

خودروسازان ما پیش از تحریم ها به دلیل شکل گرفتن همکاری با خودروسازان جهانی در موضوع بهره وری خوب پیش می رفتند اما برقراری تحریم ها و تشدید آنها، موجب قطع همکاری های بین المللی شد و بدین وسیله دست خودروسازان از استفاده از تکنولوژی های روز که مهم ترین دلیل افزایش بهره وری در هر بنگاهی است، کوتاه ماند. همچنین نظارت ها نیز مانند قبل نبود بنابراین کم کم با چالش کاهش بهره وری مواجه شدند.

نیروی کار مازاد این دو شرکت خودروساز بزرگ کشور چقدر روی پایین بودن بهره وری آنها مؤثر بوده است؟

بسیار مؤثر بوده است. قوانین کار در ایران به راحتی اجازه تعدیل نیروی مازاد را به شرکت ها نمی دهد و این مشکلی است که خودروسازان بزرگ ما در زمان تحریم ها و با کاهش تولید، به شدت با آن دست گریبان بودند. البته امیدواریم با افزایش تولید در این دو خودروساز، حداکثر نیروی کار در این شرکت ها فعال شوند، چراکه این موضوع کمک شایانی به ارتقای بهره وری این شرکت ها خواهد کرد.

امکان دارد در فاز بعدی ایران خودرو نیز به لیست این بنگاه ها افزوده شود؟

خیر، زیرا فاز اول آغاز شده و بنگاه ها انتخاب شده اند. هدف ما این است که بعد از افزایش بهره وری در بنگاه های منتخب، آنها را به عنوان الگویی به سایر شرکت های بزرگ معرفی کنیم. امیدواریم سایپا بتواند به عنوان الگویی برای سایر خودروسازان در نظر گرفته شود، البته اگر سایر خودروسازان از ما مشاوره بخواهند قطعاً در فاز بعدی به آنها کمک خواهیم کرد.

آیا در این پروژه از مشاوران خارجی هم استفاده شده است؟

بله ما از چندین مشاور خارجی که توسط سازمان بهره وری آسیایی به ما معرفی شده اند، کمک می گیریم. آقای کاوادا از ژاپن به طور تخصصی در موضوع بهره وری بنگاه های خودروسازی به ما مشاوره می دهند.

ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com