نمایشگاه گردشگری؛ بدون ویترین

نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته تنها رویداد رسمی نمایشگاهی کشورمان در حوزه صنعت گردشگری و هتلداری است که در تقویم سازمان‌جهانی گردشگری WTO به ثبت رسیده و مورد تایید و توجه سازمان مذکور است. گفته می‌شود هر ساله اسامی شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه از سوی برگزارکننده در اختیار WTO قرار می‌گیرد و حضور در آن به‌عنوان یک رکورد از سوی این سازمان در سوابق شرکت‌کنندگان ثبت می‌شود. اما کم و کیف برگزاری این نمایشگاه و تقارن این نمایشگاه با نمایشگاه‌های مطرحی چون بیت میلان چندان این گفته را تایید نمی‌کند.

حضور کم‌رنگ شرکت‌های بین‌المللی و بازدید‌کنندگان خارجی در کنار اطلاع‌رسانی محدود و سالن‌های خلوت این نمایشگاه خبر از ضعف‌های بنیادینی در برگزاری این نمایشگاه می‌دهد. این نمایشگاه که امسال هشتمین سال برگزاری خود را پشت سر گذاشت، هر چند به زعم بسیاری نسبت به گذشته از کم و کیف بهتری برخوردار بود، اما توقعی را که از یک نمایشگاه آن هم در حد و اندازه بین‌المللی می‌رود، نتوانسته برآورده کند. اغلب چهره‌های شاخص گردشگری به دلیل حضور در رویداد‌های مطرح جهانی که همزمان با این نمایشگاه برگزار می‌شوند، در این نمایشگاه حاضر نبوده‌اند و این خود ضعف مضاعفی برای نمایشگاه به حساب می‌آید.

در ادامه در گفت‌وگو با کارشناسان و افراد درگیر با حوزه گردشگری تلاش کرده‌ایم تا ارزیابی کلی از این نمایشگاه داشته باشیم و با طرح شرایط یک نمایشگاه ایده‌ال امیدوار باشیم تا سال آینده این نمایشگاه با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسل‌هایی که دارد آنچنان که باید و شایسته است، برگزار شود.

***

کیانوش محرابی:
اطلاع‌رسانی محدود بود

کیانوش محرابی، مدیرعامل شرکت متخصصین طبیعت‌گردی معتقد است که اطلاع‌رسانی در مورد نمایشگاه گردشگری محدوده بوده است.

با توجه به حضور شما در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ارزیابی شما از این نمایشگاه چیست؟!

نمایشگاه در کل نمایشگاه بدی نبود و نسبت به سال‌های گذشته بهتر برگزار شد. به لحاظ افراد شرکت‌کننده افراد بیشتری در نمایشگاه حاضر شده بودند اما مشکل اصلی نمایشگاه حضور مـحـدود بـازدیـد‌کنندگان بود. متاسفانه اطلاع‌رسانی در زمینه نمایشگاه چندان خوب اتفاق نیفتاده بود و بسیاری از برگزاری آن بی‌اطلاع بودند. حتی افرادی که در این حوزه درگیر هستند نیز اغلب نسبت به برگزاری آن بی‌اطلاع بودند. شرکت‌کــنندگان سرمـایه‌گــذاری خوبی برای برگزاری نمایشگاه انجام داده بودند اما متاسفانه این سرمایه‌گذاری با توجه به تعداد معدود بازدید‌کنندگان نتیجه مورد توقع را به باور نیاورد. این محدود بودن شرکت‌کنندگان سبب شده بود که حتی برخی سالن‌ها خالی باشد.

***

احمد روستا:
نمایشگاه‌های ما تشریفاتی است

احمد روستا، استاد دانشگاه و کارشناس بازاریابی گردشگری معتقد است که نمایشگاه محل نمایش، جلوه دادن، ترغیب و تشویق مشتریان و مخاطبان جهت خریداری محصولات و خدمات است، اما متاسفانه در غرفه‌های نمایشگاه گردشگری چندان به این امر توجهی نشده است.

ارزیابی شما از برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری داخلی چیست و آیا توانسته تاثیرهای لازم در حوزه گردشگری را اعمال کند؟!

اصولا نمایشگاه یکی از ابزارهای بازاریابی است و کمک به ترویج و رشد فروش می‌کند. نمایشگاه در کوتاه‌مدت این امکان را در اختیار ما می‌گذارد که کالاها و خدمات خود را معرفی کنیم و گروه‌های مختلف و مشتریان هدف را جلب کنیم. با اینکه ما سابقه طولانی در برگزاری نمایشگاه داشته‌ایم، اما برگزاری نمایشگاه براساس اهداف مدنظر آنها اتفاق نمی‌افتد. نمایشگاه محل نمایش، جلوه دادن، ترغیب و تشویق مشتریان و مخاطبان جهت خریداری محصولات و خدمات است، متاسفانه در غرفه‌های نمایشگاه‌ها چندان به این امر توجهی نمی‌شود. در نمایشگاه لازم است مدیران و افراد مسئول شرکت‌ها حاضر باشند، نه افراد عادی زیرا نمایشگاه محل برخورد با طیف مختلف مشتریان و مخاطبان است که از جمله آنها می‌توان به گروه‌های حرفه‌ای اشاره کرد.

متاسفانه در برگزاری نمایشگاه نه مخاطبان درست تعریف می‌شود و نه حضور افراد هدفمند و ارزش‌آفرین است. بنابراین نمایشگاه‌های ما شکلی تشریفاتی و عادت‌گونه دارند. اغلب شرکت‌کنندگان در نمایشگاه پس از بازدید یا حضور در نمایشگاه احساس رضایتمندی ندارند که علت آن کاستی در مدیریت نمایشگاهی و بی‌توجهی به اهداف نمایشگاهی و شیوه حضور فعالانه در نمایشگاه‌هاست. اگر در حوزه گردشگری نمایشگاه برگزار می‌شود باید مخاطبان خود را بشناسیم. آیا این مخاطبان خارجی یا داخلی هستند و حضور بخش بین‌الملل در این نمایشگاه تا چه حد است؟

در زمینه مخاطبان داخلی باید توجه شود که این نمایشگاه تا چه اندازه توانسته رضایت و توقع آنها را فراهم کند. نمایشگاه اگرچه وسیله‌ای مناسب برای ارتباط با مخاطبان گوناگون است، خود نیازمند برنامه‌ریزی و سازماندهی و تاکتیک‌های حرفه‌ای و مهارت‌های تخصصی است که کمتر به آن توجه می‌شود. حضور افرادی که نقش معرف دارند مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد که این افراد حتی اطلاعات اولیه لازم را درباره سازمان موردنظر ندارند.

همزمانی نمایشگاه گردشگری را - با توجه به اینکه یک نمایشگاه بین‌المللی قلمداد می‌شود- با نمایشگاه‌های مطرح جهانی مانند نمایشگاه مادرید چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همین پرسش نشان می‌دهد که در انتخاب زمان و تاریخ مناسب نمایشگاهی و عواملی که نیاز به توجه دارند بی‌توجهی می‌شود و حضور مدیران و افراد درجه یک هر حوزه را با توجه به این همزمانی از دست می‌دهیم. از سوی دیگر مهم‌ترین نکته در برگزاری نمایشگاه نوع مخاطب و مدیریت نمایشگاه با توجه به گروه هدف است. اگر فقط صرف برگزاری نمایشگاه اهمیت دارد پس فرقی هم نمی‌کند کی برگزار شود، اما اگر هدف‌مان از نمایشگاه دریافت خروجی و نتیجه مناسب است لازم است تا با زمان‌بندی و برنامه‌ریزی مناسب تلاش کنیم تا افراد متخصص و گروه‌های حرفه‌ای حتما در نمایشگاه حاضر باشند.

***

غلامرضا اباذری:
نمایشگاه امسال بهتر از گذشته برگزار شد

غلامرضا اباذری، رییس اتحادیه دفاتر مسافرتی استان تهران معتقد است که برای برگزاری موفق نمایشگاه باید از پیمانکاران بین‌المللی بهره برد.

نمایشگاه بین‌الملل گردشگری را چگونه دیدید؟ آیا توقعی که از نمایشگاه گردشگری می‌رفت را برآورده کرد؟

نمایشگاه گردشگری به صرف اینکه یک رویداد در جهت گردشگری و فرهنگ‌سازی گردشگری است، اتفاق مثبتی است. اما تقارن آن با نمایشگاه بیت‌میلان سبب شد که چندان مورد توجه قرار نگیرد و مغفول بماند. انتظار می‌رفت با توجه به بین‌المللی بودن این نمایشگاه شرکت‌کنندگان و بازدید‌کنندگان خارجی بیشتری در آن حاضر باشند که متاسفانه به دلیل این تقارن و عدم تلاش برای حضور بخش بین‌الملل این خلأ در جشنواره احساس می‌شد.

در این شرایط وجه بین‌الملل جشنواره کمرنگ بود، به نظر شما آیا در این شرایط پسوند بین‌الملل مناسب این نمایشگاه است؟

هرکس تعریفی از بین‌المللی بودن نمایشگاه دارد. اطلاق نام نمایشگاه در معنی لغت EXBITION مستلزم حضور نمایندگان بخش بین‌الملل است. امسال نسبتا نمایشگاه گسترده‌تر برگزار شد و بازید‌کنندگان نیز افراد حرفه‌ای‌تر و نزدیک‌تر به جامعه هدف نمایشگاه بودند. امیدواریم با این روند در سال آینده شاهد برگزاری بهتر این نمایشگاه باشیم.

کلیت برگزاری نمایشگاه آیا با آنچه مورد انتظار است تطابق داشت، برنامه‌های جنبی این رویداد به نظر شما کافی و مناسب بود؟

در هر نمایشگاهی لازم است مصاحبه‌های مطبوعاتی مختلفی با نمایندگان کشورهای مختلف برگزار شود. در کنار آن لازم است که که هر روز به نام یک نماینده بین‌المللی برنامه‌ای تدارک دیده شود. مانند شب آلمان و شب ژاپن تا این کشورها خود را معرفی کنند. این شرایط متاسفانه در این نمایشگاه نبود. البته این خلأ ناشی از حضور کمرنگ بخش خارجی است. زمانی که بخش بین‌الملل در نمایشگاه حاضر می‌شود شاید هدف اصلی شرکت در این نمایشگاه جذب گردشگران ایرانی باشد، اما این امر کمک می‌کند تا آنها با بازار و ظرفیت‌های گردشگری ما آشنا شوند و این امر سبب مبادله گردشگر می‌شود. این فضا یک فضای شناسایی ایران و شناسایی فرهنگ ماست.

با توجه به این صحبت‌ها، به نظر شما برای جذب حوزه بین‌الملل از چه راهکارهایی می‌توان بهره برد؟

نمایشگاه‌های موفق مانند نمایشگاه لندن و میلان، پیمانکارانی برای جذب شرکت‌کنندگان دارند که این پیمانکاران یکسری شرکت‌کنندگان بزرگ را در آرشیو خود دارند. از این پیمانکارها می‌توان به لیداکسپو و مردین کلاب (که پیمانکار سازماندهی و مدیریت نمایشگاهی است) اشاره کرد. این پیمانکاران فقط متولی برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ نیستند و کشور ما نیز برای نتیجه‌گیری مناسب و مطرح شدن در عرصه جهانی می‌تواند برای برگزاری نمایشگاه از این شرکت‌ها استفاده کند.

***

نورالدین هاشمی:
کم و کیف نمایشگاه گردشگری برای مخاطب نامشخص است

نورالدین هاشمی، رییس سافاری‌کلاب کانون جهانگردی ایران معتقد است که مخاطب نمایشگاه‌های گردشگری نسبت به کم و کیف آنها بی‌اطلاع است.

ارزیابی شما از نمایشگاه بین‌المللی گردشگری چیست؟

مشکل اصلی نمایشگاه‌های گردشگری ما در اطلاع‌رسانی آنهاست. حتی ما که خود عضوی از جامعه گردشگری هستیم در اغلب اوقات توسط افراد نزدیک نسبت به برگزاری این نمایشگاه مطلع می‌شویم و شرایطی که به‌صورت رسمی این اطلاع‌رسانی اتفاق بیفتد وجود ندارد. این اطلاع‌رسانی فقط محدود به اطلاع‌رسانی نسبت به زمان برگزاری نمایشگاه نیست. افراد عام که می‌توانند مشتریان و بازدید‌کنندگان بالقوه این نمایشگاه باشند اغلب تصوری از کم و کیف این نمایشگاه ندارند. گاه دیده می‌شود که تصور از نمایشگاه گردشگری، نمایشگاه صنایع‌دستی است.

با توجه به اینکه این نمایشگاه بین‌المللی نام دارد، تا چه حد این نام سبب حضور شرکت‌کنندگان خـــارجی و بــازدیدکنندگان غیر‌ایرانی می‌شود؟!

بین‌المللی بودن چه در رسانه‌های خارجی و چه داخلی مصطلح شده است. یک ارزیابی از این نمایشگاه نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان خارجی حضور بسیار کمرنگی در این نمایشگاه داشته‌اند و چسباندن پسوند بین‌المللی به این نمایشگاه بسیار بزرگ‌تر از حد و اندازه‌های این نمایشگاه است.

آیا همزمانی این نمایشگاه با نمایشگاه‌های جهانی امر قابل اهمیتی است یا اینکه این همزمانی چندان در این برگزاری موثر نیست؟

اتفاقا این امر بسیار مهم است. مثالی در این زمینه بزنم. مثلا قرار است در تاریخ 10 بهمن تا 15 بهمن نمایشگاه میراث فرهنگی در شیراز برگزار شود اگر استان خراسان هم در همین زمان نمایشگاه مشابهی برگزار کند درواقع بازدید‌کنندگان میان انتخاب دو نمایشگاه می‌مانند و ناچار یکی از آنها را انتخاب می‌کنند. نتیجه این امر معدود شدن تعداد بازدید‌کنندگان است. حال اگر نمایشگاه شیراز به لحاظ کیفیت برگزاری از جایگاه بالاتری برخوردار باشد بی‌شک اغلب بازدیدکنندگان شیراز را انتخاب می‌کنند و نتیجه این می‌شود که نمایشگاه خراسان بی‌ثمر برگزار می‌شود. اگر ما نمایشگاه خودمان را در مقایسه با نمایشگاه‌های بزرگ بین‌المللی ارزشمند‌تر می‌بینیم و فکر می‌کنیم که این همزمانی مشکل ما نیست و همه باید بیایند و از نمایشگاه ما دیدن کنند امر بی‌اهمیتی است و این به آن معناست که ما اساسا درکی از چرایی و چگونگی برگزاری نمایشگاه نداریم.

در شرایطی که مطرح کردید اگر این زمان‌بندی و شکل نمایشگاه‌های ما مناسب باشد، ما می‌توانیم امیدوار باشیم که جامعه بین‌الملل از گردشگری داخلی ما استقبال کند؟!

همان‌طور که می‌دانید من رییس سافاری‌کلاب کانون جهانگردی هستم. همیشه در بحث‌هایی که در زمینه جذب توریست خارجی صورت می‌گیرد من این بحث را مطرح می‌کنم که درابتدا توریست داخلی باید سروسامان بگیرد و سپس با جذب مناسب توریست داخلی بتوانیم زیربنای جذب توریست خارجی را فراهم کنیم. زمانی که ما در زمینه توریست داخلی هنوز پایه‌های گردشگری سستی داریم و نسبت به کشورهای همجوار بسیار عقب هستیم چگونه می‌توانیم به توریست خارجی سرویس بدهیم.