نظام بانکی کشور در انتظار پوست اندازی

با فرا‌رسیدن دوران پسا‌تحریم، برنامه‌های اقتصادی کشور نشان می‌دهد که نظام بانکی هم در این دوران پوست خواهد انداخت و فعالان اقتصادی کشور شاهد فضای جدیدی در بازار پولی و مالی خواهند بود. چندی قبل بود که ولی‌الله سیف در جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با اشاره به تهیه لایحه‌ای از سوی دولت برای فعالیت بیشتر بانك‌های خارجی در ایران گفته بود: این موضوع در راستای اصلاح قانون بانكداری در دولت تصویب شده و قرار است به‌صورت لایحه به مجلس ارائه شود. این لایحه اجازه می‌دهد ۱۰۰درصد سرمایه خارجی در تاسیس یك بانك وارد شده و در عمل بانك‌های خارجی در ایران فعالیت خود را آغاز كنند.

تهیه این لایحه و ارسال آن به مجلس می‌تواند نظام بانکی کشور را وارد فصل جدیدی از دوران حیات خود کند؛ دورانی که در آن بانک‌های ما باید با رقبای تازه نفس خارجی خود به رقابت بپردازند و فعالان اقتصادی هم در این دوران جدید از خدمات بانکی متنوعی برخوردار خواهند شد. اما آیا در صورت تصویب قوانین لازم، بانک‌های خارجی حاضر خواهند شد در ایران فعالیت کنند؟

رئیس‌كل بانك مركزی معتقد است: بانكداران خارجی ترجیح می‌دهند كه شریك ایرانی داشته باشند تا بتوانند به سهم بازار بانكی داخلی نیز دسترسی مناسبی بیایند. براساس قانون، بانك‌های خارجی می‌توانند به‌صورت مشترك 40درصد سهام بانك‌های ایرانی را داشته باشند و خود سرمایه‌گذاران خارجی نیز علاقه‌مند هستند با بانك‌هایی كار كنند كه یك طرف آن ایرانی باشد.

وی در مورد فعالیت بانک‌های خارجی متناسب با قوانین فعلی می‌گوید: درخصوص ایجاد بانك خارجی در مناطق آزاد و نیز ایجاد شعب در این مناطق هیچ‌گونه محدودیتی وجود ندارد و تنها محدودیت‌ها برای سرزمین اصلی است كه آن هم برای راه‌اندازی شعبه محدودیتی مشاهده نمی‌شود.

انحصار آفت‌زاست

سیروس کرمی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره می‌گوید: بازارهای انحصاری در هر بخش از اقتصاد که ایجاد شده، آفت‌زا بوده است. نگاهی به سرنوشت بازار خودرو نشان می‌دهد که تا چه اندازه انحصاری که در این بازار برای خودروسازان ما به وجود آمده آفت زا بوده است. سال‌هاست که آنها با استفاده از یک بازار بکر بدون رقیب در حال فعالیت هستند اما در مقابل همین حمایت‌های یک طرفه آنها را دچار ضعف، عقب ماندگی در تولیدات و در نهایت ضرر مالی کرده است تا آنجا که هم مشتریان از این تولیدات ناراضی هستند و هم خود خودرو‌سازان از این وضعیت رضایت ندارند!

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: در بازار پولی و مالی هم قوانین موجود نوعی انحصار را برای بانک‌های داخلی به وجود آورده‌اند که این موضوع آنها را دچار عقب‌ماندگی کرده است. در حال حاضر بانک‌های ما از بانکداری جهانی عقب هستند و بسیاری از خدماتی را که این بانک‌ها می‌پردازند، قادر به پرداخت آن نیستند.

وی افزود: برای حضور رقبای خارجی باید بسترهای آن هم در کشور فراهم شود. هیچ بانک خارجی حاضر نمی‌شود با سود 20 یا 22 درصد و گاهی 28 درصد به بازار پولی و مالی ما وارد شود. همین انگیزه جذب بانک‌های خارجی بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار را وادار خواهد تا زمینه‌های فعالیت بانک‌ها را در کشور استانداردسازی کنند و ارتقا دهند. ما برای بازی حرفه‌ای‌ها بانکداری آنها را نمی‌توانیم به زمین بازی خاکی ببریم و توپ پلاستیکی جلویشان بیندازیم، برای بازی حرفه‌ای‌ها باید زمین بازی حرفه‌ای درست کرد و در نهایت سود ساختن چنین محیطی برای بانک‌های وطنی باقی می‌ماند.

پروژه‌های ملی سرعت می‌گیرند

قهرمان جلیلی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: ما برای داشتن یک تجارت و تولید موفق باید ابزارهای متناسبی داشته باشیم که تأسیس بانک‌های خارجی یکی از این ابزارهاست. در حال حاضر فعالان اقتصادی برای استفاده از تسهیلات بانک‌های خارجی مشکلاتی را تحمل می‌کنند، درصورتی‌که با راه‌اندازی شعب داخلی این بانک‌ها فعالان اقتصادی می‌توانند تسهیلات ارزی را از این بانک‌ها تهیه کنند.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: بانک‌های توسعه‌ای ما برای پشتیبانی از پروژه‌های اقتصادی و تولیدکنندگان با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند و پویایی لازم را ندارند درصورتی‌که حضور بانک‌های خارجی در کنار سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند برای پیشرفت این پروژه‌ها وسرعت بخشیدن به توسعه آنها بسیار مفید باشد.

وی افزود: علاوه بر این ایجاد رقابت در میان بانک‌های ما با بانک‌های خارجی موجب می‌شود که بانک‌های داخلی سطح خدمات خود را به اندازه بانک‌های خارجی ارتقا دهند. درحالی‌که بانک‌های خصوصی نوآوری‌هایی را در عرصه بانکداری داشته‌اند اما بانک‌های دولتی به دلیل سیطره مدیریت دولتی و نداشتن انگیزه کافی برای خلاقیت، تحول مهمی را در شیوه بانکداری ما رقم نزده‌اند.