موسسه‌های غیرمجاز در محاصره شبکه بانکی

در حالی که با مصوبه شورای پول و اعتبار، بانک‌ها توافق خود را برای کاهش نرخ سود بانکی به 18 درصد اجرایی کرده‌اند، در اقدامی مشترک بانک‌های کشور با ابلاغ بخشنامه‌هایی به شعب خود، آنها را موظف کرده‌اند تا از ارائه هر گونه خدمات بانکی به موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز خودداری کنند.

به گزارش «فرصت امروز»، ارائه خدمات از سوی بانک‌ها و بانک مرکزی به موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز، همواره یکی از موضوعات مبهم نظام بانکی بوده است. در خلال سال‌های گذشته با وجود تاکیدات مقامات بانک مرکزی در مورد غیر‌قانونی بودن فعالیت موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز، این بانک اقدام به ارائه برخی خدمات به موسسات غیر‌مجاز کرده است. اما در دولت یازدهم رفته رفته با در دستور کار قرار گرفتن برخورد با موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز، این رویه رو به ضعف گذاشت و بانک‌های کشور در چند مرحله اقدام به محدود‌سازی ارائه خدمات به این نوع موسسات کردند.

بخشنامه‌ای که ابلاغ شد

اما همزمان با کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی و از آنجا که موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز با رفتارهای غیر‌قانونی درپرداخت سود، خطری بالقوه برای جذب سپرده‌های بانک‌ها هستند، بانک‌های کشور اقدام به قطع ارائه خدمات به این موسسات کردند تا به این وسیله از شکست مصوبه کاهش نرخ سود بانکی جلوگیری شود و سپرده‌های بانک‌ها به سمت بازارهای مولد حرکت کنند.

ایسنا در این باره خبر داده که با توجه به اینکه موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، تحت نظارت بانک مرکزی قرار ندارند و از تمامی مزایای سایر بانک‌ها و موسسات مجاز و تحت نظارت محروم هستند، از جمله اینکه در شبکه شتاب عضو نبوده و از دریافت خدمات در بسیاری از بخش‌ها از جمله چک یا کارت‌خوان باز می‌مانند، این‌گونه خدمات خود را عموما از طریق بانک‌ها و موسسات مجاز به مشتریان خود ارائه می‌کنند.

اما با شدت گرفتن برخورد با موسسات غیرمجاز و ممانعت از گسترش فعالیت مخرب آنها در شبکه بانکی در اوایل سال جاری بود که بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه‌ای به بانک‌ها هرگونه ارائه‌ خدمات به این قبیل موسسات را ممنوع کرد. اخیرا در بخشنامه‌ای که به استناد دستورالعمل خرداد‌ماه امسال بانک مرکزی با موضوع عدم ارائه هرگونه خدمات بانکی به موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز در شبکه بانکی مورد توجه قرار گرفته و شعب موظف به اجرای آن هستند، این موسسات از ارائه خدمات در چند مورد حذف شدند. 

بنا براین دستورالعمل بانک‌ها موظفند تمامی پایانه‌های فروشگاهی نصب شده در موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز را احصا و جمع‌آوری کنند. همچنین باجه‌ها و واحدهای بانکی را که به هر شکل و با هر عنوان به موسسات غیرمجاز خدمات‌رسانی می‌کنند نیز متوقف یا تعطیل کنند. به بانک‌ها تاکید شده که افتتاح هرگونه حساب به‌ویژه حساب جاری و صدور دسته‌چک برای موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز یا مدیران آن ممنوع است. از سوی دیگر ارائه‌ هرگونه خدمات بانکی و اعتباری به موسسات غیرمجاز در هر سطحی ممنوع خواهد بود.

از سوی دیگر با وجود تهدیداتی که پیش‌روی سپرده‌گذاری در موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز وجود دارد، اما به دلیل اغوای سپرده گذاران و وسوسه دریافت سودهای غیر‌متعارف، همچنان برخی از مردم اقدام به سپرده‌گذاری می‌کنند و به این ترتیب، سرمایه خود را در معرض تهدید قرار می‌دهند.

سپرده‌گذارانی که فریب اعتماد خود را می‌خورند

به گزارش «فرصت امروز»، در چند روز گذشته خبرهایی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی از شهروندان اصفهانی که در این‌گونه موسسات سپرده‌گذاری کرده‌اند، هنگام دریافت سپرده خود با پاسخ منفی این موسسات مواجه شده‌اند. در اصفهان این نخستین بار نیست که موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز بر اثر اعطای بی‌رویه تسهیلات با کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند و رو به ورشکستگی می‌گذارند اما با این وجود برخی از سـپرده‌گذاران ریسک‌های موجود را نادیده می‌گیرند.

سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز حدود 20درصد منابع پولی کشور را در اختیار دارند و این در حالی است که بانک مرکزی نظارتی بر عملکرد آنها ندارد. این خطر بالقوه می‌تواند هر لحظه برای کشور بحران و چالشی سخت ایجاد کند.

وی افزود: بانک‌هایی که تحت نظارت بانک مرکزی هستند، باید براساس قانون سپرده‌ای را نزد بانک مرکزی داشته باشند، اما موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز به دلیل اینکه از حوزه نظارتی بانک مرکز خارج هستند، چنین سپرده‌ای نزد بانک مرکزی ندارند و به همین دلیل می‌توانند از عملیات‌های مالی و جذب سپرده‌های مردم سود هنگفتی ببرند. در واقع همین موضوع است که قدرت موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز را در پرداخت سود‌های بالا در مقایسه با بانک‌ها افزایش داده است.

لیلاز در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود تهدیدات، همچنان مردم اقدام به سپرده‌گذاری در این موسسات می‌کنند، گفت: این موسسات با روش‌هایی مانند انتخاب اسامی مقدس سعی می‌کنند اعتماد مردم را جلب کنند و عده‌ای از مردم هم به اشتباه به آنها اعتماد می‌کنند. در صورتی که بسیاری از این موسسات با مشکلات زیادی مواجه هستند و هر آن ممکن است سرمایه سپرده‌گذاران در این موسسات با خطر مواجه شود.

وی ادامه داد: حساب‌های بسیاری از این موسسات با مشکل مواجه است و همچنان که قبلا هم تکرار شده اگر سپرده گذاران یکباره هجوم ببرند و سپرده خود را مطالبه کنند، این موسسات ورشکسته می‌شوند.

* ارتباط با کارشناس: nasim64najafi@gmail.com