مناظره، گندمی شد

گندم از آن دسته محصولات استراتژیکی است که بر لبه تیغ حرکت می‌کند. هرگونه فشاری ممکن است تعادل برآیند تولید آن را بر هم زده و اقتصاد کشاورزی را متزلزل کند. به همین دلیل واجب است که دولت در امر تنظیم بازار این محصول استراتژیک دخالت کند و جوانب مختلف را طوری در نظر بگیرد که نه منافع تولیدکننده به خطر بیفتد و نه مصرف‌کننده. اما مشکل اینجاست که هرگونه افزایش قیمت در خرید گندم از کشاورزان، مستقیما بر قیمت نهایی نان تاثیر گذاشته و مصرف‌کننده را درگیر می‌کند. از آن طرف، نادیده گرفتن تولیدکنندگان، میزان کشت گندم را کاهش می‌دهد.
در همین شرایط، دولت برای سال زراعی جدید، با حدود 10درصد افزایش قیمت، نسبت به سال گذشته نرخ 1155تومان را برای هر کیلو گندم تصویب کرده است. این در حالی است که درصد تورم نسبت به سال گذشته بیش از 25درصد افزایش را نشان می‌دهد. با مراجعه به قانون، این نکته به اثبات می‌رسد که دولت موظف است نرخ خرید تضمینی گندم را تا قبل از شروع سال زراعی جدید و به میزان افزایش نرخ تورم تعیین کند.
آمارها نشان می‌دهند که جمع کل هزینه‌ها در هر هکتار، در سال زراعی گذشته یک میلیون و 470هزار تومان بوده و این میزان برای سال جدید 2میلیون و 110هزار تومان شده است؛ یعنی 640هزارتومان افزایش به ازای هر هکتار. به عبارتی بیش از 43درصد  به هزینه‌های گندمکاران افزوده شده است. طبق برآوردی که کارشناسان دارند، اگر نرخ خرید تضمینی 1270تومان تعیین شود، افزایش درآمد کشاورزان برابر با افزایش هزینه‌ها بوده و به عبارتی به نقطه سربه‌سر می‌رسیم؛ البته این مقدار بسیار ناچیز و در شأن قشر زحمتکشی مانند کشاورزان نیست اما چنانچه قیمت تضمینی 1505تومان تعیین شود، نه تنها رشد هزینه‌های 43درصدی جبران خواهد شد، بلکه کشاورزان نیز به حق واقعی خود می‌رسند. این کشمکش تا جایی پیش رفت که موضوع مناظره هفته گذشته شبکه یک سیما را به خود اختصاص داد. در این برنامه کارشناسان مختلف دور هم جمع شدند تا نظرات خود را در این ارتباط بیان کنند.

دست در جیب کشاورزان نکنیم
رییس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزی در ابتدا سیاست‌های حمایتی از مصرف‌کنندگان را هدف قرار داد و گفت: همه دولت‌ها بنا را بر حمایت بیش‌ازحد از مصرف‌کننده گذاشته‌اند. مسعود اسدی افزود: این درست نیست که دولت‌ها برای حمایت از مصرف‌کنندگان، دست در جیب کشاورزان کنند و حق آنان را نادیده بگیرند. وی در پایان سخنانش از کشاورزان خواست تا با خیالی آسوده به کشت و کار خود ادامه دهند و امیدوار باشند که تشکل‌ها برای حمایت از آنها و افزایش نرخ تعیین شده با تمام وجود می‌جنگند.  از سوی دیگر، عضو هیأت رییسه کمیسیون کشاورزی با اشاره به اختلاف آماری تولید گندم در جهان گفت: طبق تحلیلی که فائو منتشر کرده، تا سال 2050 کشور گندم‌فروش نخواهیم داشت و این یک تهدید جدی است.  محمد اسماعیل‌نیا افزود: فرانسه با 5میلیون هکتار سطح زیر کشت، توانسته از روس‌هایی که 21میلیون هکتار برای کشت گندم اختصاص داده‌‌اند، پیشی بگیرد و هم‌اکنون با فروش 40میلیون تن گندم، 6درصد سهم صادرات دنیا را به نام خود ثبت کند. جالب اینجاست که کشور ما نیز حدود 7میلیون هکتار سطح زیر کشت گندم دارد، اما هنوز نیازمند واردات است.  اسماعیل‌نیا معتقد است که با مدیریت عملکرد می‌توان میزان تولید آبی را تا 16میلیون تن افزایش داد. بنابراین، ضعف کشاورزی کشور در بهره‌وری پایین است که گریبان گندم را نیز گرفته است.

کشاورزان نگران تامین نهاده‌ها نباشند
سیدموسی رهنمایی، رییس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی اعتقاد دارد: کسی که نان مردم را تولید می‌کند، نباید خودش در تهیه آن مشکل داشته باشد. به عبارتی، کشاورزی باید اقتصادی شود تا نه تنها کشاورزان زندگی بهتری داشته باشند، بلکه جوانان نیز برای انتخاب این شغل، تشویق شوند. بنابراین ضروری است که در تعیین نرخ گندم تجدیدنظر صورت گیرد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با افزایش نرخ خرید تضمینی موافق بود و حمایت دولت را بستری برای توسعه کشاورزی عنوان کرد. ناصرعاشوری گفت: دولت باید مدیریت کاشت را بر عهده بگیرد و بر راندمان تولید در واحد سطح بیفزاید. همچنین بحث آموزش و ترویج هم نباید نادیده گرفته شود.  به گفته عاشوری، لازم است حمایت از بخش کشاورزی مانند دیگر کشورها به‌گونه‌ای باشد که کشاورزان از معافیت‌های ویژه برخوردار باشند.  مدیر کل امور اقتصادی وزارت جهادکشاورزی نیز به کشاورزان اطمینان داد که در تهیه نهاده‌های کشاورزی هیچ مشکلی نداشته باشند. مهدی کاظم‌نژاد افزود: دولت به وزارت کشاورزی مهلت داده تا طرح خود را برای تجدیدنظر در قیمت ارائه کند.  خبرنگار «فرصت امروز» که در استودیو حضور داشت، رییس مجمع ملی تشکل‌ها را خطاب قرار داد و از وی پرسید: چرا کشاورزان برای گرفتن حق خود همیشه با مشکل مواجه بوده‌اند، اما خودروسازان با قدرت تمام از مواضع خود دفاع کرده و دولت‌ها را مجبور به عقب‌نشینی کرده‌اند؟  مسعود اسدی پاسخ داد: برای تبدیل شدن خودروسازی به یک قطب بزرگ، مردم مجبور بودند سوار اتومبیل‌هایی بشوند که حتی جانشان را نیز به خطر انداخت اما اکنون پس از 25سال هنوز به جایی نرسیده‌ایم.  وی افزود: در مقابل هر وقت قیمت محصولات کشاورزی بالا می‌رود، دولت برای حمایت از مصرف‌کننده به کشاورز فشار می‌آورد. در حالی که کشاورزان تامین‌کننده امنیت غذایی هستند و نبودشان یعنی فاجعه. بنابراین نگاه تبعیض‌آمیز دولت نسبت به دو بخش کشاورزی و خودروسازی باید از بین برود.