مذاکره ایران و آذربایجان برای همکاری در دریای خزر

براســاس توافـق صورت گرفته میان ایران و جمهوری آذربایجان، دو کشور در میدان نفتی البرز که موضوع اختلاف تهران و باکو بوده است، با یکدیگر همکاری خواهند کرد. توافق مذکور در حالی صورت پذیرفته که طرفین هنوز بر سر جزییات این همکاری به توافق دست پیدا نکرده‌اند. در همین رابطه و در جریان سفر الهام علی اف، رئیس‌جمهور آذربایجان به ایران، طرفین دو تفاهم نامه همکاری در حوزه انرژی را به امضا رساندند که هیچ‌کدام از آنها به میدان نفتی مورد اختلاف دو کشور که براساس ادعای ایران ذخایر آن معادل 2 میلیارد بشکه نفت است، ارتباطی ندارد. 

با این وجود بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران در روز 23 فوریه اظهار داشت که کشورش پیشنهاد همکاری در میدان نفتی مورد مناقشه را به طرف آذری ارائه خواهد کرد. در این راستا حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با رئیس‌جمهور آذربایجان اعلام کرد، دو طرف مذاکرات خوب و سازنده‌ای در موضوعات مربوط به انرژی داشته و در رابطه با همکاری به منظور تولید انرژی به‌صورت مشترک به مذاکره و تبادل نظر پرداختند.

در این راستا یک منبع آگاه مطلع از مذاکرات تهران و باکو به مجله گاز طبیعی اروپا گفت: دو طرف پیش از این در رابطه با توسعه مشترک میدان نفتی البرز به توافق رسیده‌اند اما هنوز در رابطه با جزئیات آن به توافق نهایی دست نیافته‌اند. با این حال کارشناسان حوزه انرژی معتقدند، تصمیم‌گیری در رابطه با میادین نفتی و گازی در منطقه مورد مناقشه ایران و آذربایجان یک تصمیم اقتصادی نبوده و موضوعی کاملا سیاسی است. 

در میانه‌های ماه فوریه، فعالان حوزه انرژی در گفت‌وگو با مجله گاز طبیعی اروپا اعلام کردند که شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان و شرکای آن در میدان گازی «آراز» (البرز) نظیر BP، Statoil، ExxonMobil، Encana و شرکت TPAO ترکیه قرارداد مربوط به توسعه میدان نفتی مذکور را 20 سال پس از امضای قرارداد توسعه و مشارکت در تولید انرژی، ملغی اعلام
کردند.

اگرچه رئیس‌جمهور روحانی به جزئیات پروژه‌های نفت و گاز که برای مشارکت به آذربایجان پیشنهاد شده اشاره‌ای نکرده است، اما براساس اطلاعاتی که پیش‌تر منتشر شده ایران سه بلوک (بلوک‌های 24، 26 و 29) و همچنین میدان سردار جنگل در دریای خزر را به شرکت‌های انرژی خارجی جهت مشارکت پیشنهاد کرده است. لازم به ذکر است که ایران مناطق اکتشافی خود در دریای خزر را به 46 بلوک تقسیم کرده که 8 بلوک از میان آنها در اولویت بخش انرژی این کشور قرار دارند.

در رابطه با احتمال همکاری مشترک میان تهران و باکو در پروژه‌های نفت و گاز دریای خزر، اشاره به این نکته ضروری است که همکاری ایران و آذربایجان در این منطقه موضوع جدیدی نبوده و ایران با توجه به سهم 10 درصدی خود از میدان گازی شاه‌دنیز پیش از این نیز سابقه همکاری با آذری‌ها را داشته است. گفتنی است که فاز اول میدان گازی شاه دنیز در سال 2007 میلادی به بهره‌برداری رسیده و در حال حاضر حجمی معادل 10 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی تولید می‌کند. این در حالی است که فاز دوم میدان گازی مذکور، ظرفیتی معادل تولید 16میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال داشته و براساس برنامه‌ریزی‌های صـورت گرفتـــه در ســـال 2019میلادی به بهره‌برداری خواهد رسید.

* منبع: مجله گاز طبیعی اروپا