مدیریت مالی حرف اول را می‌زند

بعد از اظهار نظرهای مختلفی که درمورد میزان دارایی‌های آزاد شده ایران مطرح شد، در حال حاضر این سوال به وجود آمده که این پول‌ها که به گفته رییس کل بانک مرکزی بالغ بر 29 میلیارد دلار است، باید چگونه هزینه شود و چه اولویت‌هایی برای این موضوع در نظر گرفته شود. پس از توافق هسته‌ای نظرات مختلفی از سوی مسئولان و کارشناسان در مورد چگونگی هزینه دارایی‌های آزاد شده ایران مطرح شده است. برخی معتقدند که چگونگی هزینه کرد این پول‌ها نیاز به مدیریت مالی دارد و باید معلوم شود که قرار است با دارایی‌های آزاد شده چه کاری انجام شود.

در واقع باید برای چگونگی هزینه‌کرد این دارایی‌ها اولویت‌بندی وجود داشته باشد. این باور در میان کارشناسان وجود دارد که باید بخشی از این پول‌ها صرف تولید و اشتغال‌زایی شود تا به واسطه این کار، چرخ‌های اقتصاد کشور هم به حرکت دربیاید. در عین حال صاحبنظران معتقدند که به هیچ عنوان نباید از دارایی‌های آزاد شده برای واردات و به‌خصوص واردات کالاهای غیرضروری استفاده شود تا اقتصاد دچار لطمات بیشتری نشود. «فرصت امروز» در این گزارش چگونگی هزینه دارایی‌های آزاد شده را مورد بررسیقرار داده است.

***

محمدرضا بهرامن:
برای هزینه پول‌ها اولویت‌بندی کنیم

محمدرضا بهرامن، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران معتقد است باید برای چگونگی هزینه‌کرد دارایی‌های آزاد شده اولویت‌بندی و مشخص شود قرار است با دارایی‌های آزاد شده چه اقداماتی انجام شود.

از سوی کارشناسان و صاحب‌نظران نقطه نظرات مختلفی در مورد چگونگی هزینه‌کرد دارایی‌های آزاد شده ایران مطرح می‌شود. به نظر شما مناسب‌ترین راه برای استفاده از این پول‌ها چیست؟

زمانی که از پساتحریم صحبت می‌کنیم باید به این موضوع توجه داشته باشیم که مدیریت در این دوران به مراتب دشوارتر از زمان اعمال تحریم‌هاست. ما در زمان تحریم‌ها هم کشور کم‌درآمدی نبودیم اما درآمدهای ما در فضای دیگری نگهداری می‌شد و قرار است پس از لغو تحریم‌ها این درآمدها که بلوکه شده بود، وارد کشور شود. البته چگونگی هزینه‌کرد این پول‌ها نیاز به مدیریت مالی دارد و باید بدانیم که قرار است با دارایی‌های آزاد شده چه کنیم. در واقع باید برای چگونگی هزینه‌کرد این دارایی‌ها اولویت‌بندی داشته باشیم.

در حال حاضر برخی مسائل را مبنی بر این موضوع مطرح می‌کنند که بخشی از پول‌های آزاد شده به اعطای یارانه نقدی تعلق بگیرد و برخی دیگر معتقدند این دارایی‌ها باید معطوف بخش تولید شود. فکر می‌کنید کدام‌یک از موارد مذکور برای هزینه این دارایی‌ها منطقی‌تر است؟

به هیچ عنوان نباید این دارایی‌ها وارد مقوله پرداخت یارانه نقدی شود، زیرا این موضوع می‌تواند تهدید بزرگی برای کشور باشد. برای اینکه دارایی‌های آزاد شده به بهترین شکل مدیریت شود، باید با نگاه مدیریتی در بخش‌های تولیدی سرمایه‌گذاری شود، زیرا در حال حاضر بخش‌های تولیدی نیازمند نقدینگی و سرمایه در گردش هستند و اگر بخشی از دارایی‌های آزاد شده به‌صورت نقدینگی وارد فضای تولید شود، هم کمیت و کیفیت محصولات و کالاهای تولیدی افزایش پیدا می‌کند و هم کشورمان می‌تواند بازارهای خود را در این فضا به دست بیاورد. اما از آنجا که تولیدات کشور ما نمی‌تواند صددرصد رقابتی باشد، باید در بخش‌های فرآوری مواد و محصولات اقدامات لازم انجام شود. به عبارت دیگر باید بخشی از پول‌های آزاد شده ایران معطوف به سرمایه‌گذاری برای ایجاد و راه‌اندازی واحدهای فرآوری و صنایع تبدیلی و تکمیلی شود و این موضوع یکی از ضرورت‌های اساسی است. در واقع اگر بخشی از این دارایی‌ها به ایجاد واحدهای فرآوری مواد و محصولات اختصاص پیدا کند، در آینده شاهد رشد و توسعه اقتصادی در کشور خواهیم بود.

در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که مبادا این پول‌ها صرف واردات بی‌رویه شود؛ چگونه باید از چنین موضوعی جلوگیری به عمل آورد؟

قاعدتا ما باید تفاوتی میان مدیریت پساتحریم با مدیریت زمان تحریم‌ها قائل شویم. در عین حال باید به این موضوع توجه داشته باشیم که نباید پول‌های آزاد شده ایران صرف واردات و به‌ویژه واردات کالاهای غیرضروری شود و به این ترتیب فضا برای بخش تولید و تولیدکنندگان تلخ شود. در واقع باید نگرش ما استفاده مطلوب از پول‌های آزاد شده باشد و این موضوع در نظر گرفته شود که این اموال، ملی است و باید در خدمت توسعه اقتصادی، اشتغال و افزایش امید به زندگی قرار بگیرد.

***

ایرج حسابی:
ایده‌های نو مورد حمایت قرار بگیرد

ایرج حسابی، عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران معتقد است که باید بخشی از دارایی‌های آزاد شده ایران به دانشگاه‌ها و محققان اختصاص پیدا کند و از ابداعات و اختراعات و افکار و ایده‌های‌نو حمایت شود، زیرا در حال حاضر محققان و مبدعان بسیاری وجود دارند که در انتظار دریافت کمک‌های داخلی برای راه‌اندازی و به مرحله تولید رساندن ابداعات خود هستند.

پس از حصول توافق هسته‌ای و مشخص شدن میزان دارایی‌های بلوکه شده ایران، مباحث مختلفی در مورد نحوه هزینه این پول‌ها مطرح شده و می‌شود. فکر می‌کنید مناسب‌ترین شیوه برای استفاده از این دارایی‌ها چیست؟

کشورهایی مانند مالزی و ترکیه درآمد ناشی از فروش نخستین مواد اولیه را صرف امور زیربنایی و همچنین کمک به اندیشه و تفکر و افرادی که می‌خواهند توانایی‌های خود را بروز دهند، می‌کنند. در حال حاضر چین به یکی از قدرت‌های اقتصادی و تولیدکنندگان بزرگ تبدیل شده است زیرا از 20 سال پیش این موضوع در این کشور تبدیل به قانون شده است که اگر فردی بخواهد کار جدیدی انجام دهد، شرایط برای او آماده و سرمایه‌گذاری لازم برای آن فرد انجام می‌شود. در واقع باید بخشی از دارایی‌های آزاد شده ایران به دانشگاه‌ها و محققان اختصاص پیدا کند و از ابداعات و اختراعات حمایت شود.

در حال حاضر محققان و مبدعان بسیاری وجود دارند که در انتظار دریافت کمک‌های داخلی برای راه‌اندازی و به مرحله تولید رساندن ابداعات خود هستند و در غیر ‌این صورت باید از سرمایه‌گذاران خارجی، کمک و حمایت دریافت کنند. این یک درد است که جوانان تحصیلکرده در داخل و خارج، نتوانند خدمات لازم را به کشور ارائه دهند. در واقع اگر مسئولان به فکر استفاده بهینه از دارایی‌های آزاد شده هستند، باید بخش قابل توجهی از این پول را به افکار و ابداعات جدید اختصاص دهند.

با توجه به موضوعاتی که اشاره کردید آیا در شرایط پساتحریم امکان و ظرفیت به‌کارگیری استعدادها و توانایی‌های افکار و ایده‌های نو وجود دارد؟

باید به افرادی که دارای اندیشه‌نو هستند، این موضوع را گوشزد کنیم که قرار است در دوران پساتحریم مقداری پول وارد کشور شود و افرادی که فکرنو دارند از این دارایی در جهت اندیشه کارساز خود استفاده کنند. کارخانه‌های بزرگ این قدرت و زمینه را دارند که از رشته‌های تحصیل دانشگاهی جدید به‌خصوص در شرایط پساتحریم استفاده کنند. از سوی دیگر نوآورانی وجود دارند که باید از افکار آنها استفاده شود و تمام اینها بدون در اختیار داشتن منابع مالی غیرممکن است. در حال حاضر دولت باید برای این کار پا پیش بگذارد و اگر غیر ‌از این باشد حاصلی برای کشور نخواهد داشت.

به نظر شما صندوق توسعه ملی چه نقشی در زمینه جذب این دارایی‌ها می‌تواند بر عهده بگیرد؟

مهم این است که اگر پول‌ها در صندوق توسعه ملی هم قرار گرفت در نهایت منجر به حمایت از افکار و ایده‌های نو شود. برای تحقق این موضوع دولت باید خود را کنار بکشد و کار را به فعالان بخش‌خصوصی واگذار کند. در واقع دولت باید نفوذ خود را از بخش‌خصوصی بردارد و حامی این بخش شود.

***

محمدرضا جابر انصاری:
پول‌های آزاد شده صرف زیرساخت‌ها شود

محمدرضا جابر انصاری، عضو هیات‌مدیره انجمن مدیران صنایع ایران معتقد است که نباید هیچ بخشی از این پول‌ها به هزینه‌های دولت تخصیص یابد، بلکه این پول‌ها عمدتا باید صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشور شود تا نتایج مثبتی را برای اقتصاد کشور به وجود آورد.

تا چندی دیگر پول‌های بلوکه شده وارد کشور می‌شود. به نظر شما دارایی‌های آزاد شده ایران باید چگونه و در چه جهتی هزینه شود تا اثرات مثبتی بر اقتصاد کشور بر جا بگذارد؟

نکته اول این است که نباید دولت اجازه دهد پول‌های آزاد شده ایران مانند زمان افزایش قیمت نفت عمل کند زیرا در آن مقطع زمانی بخش عمده‌ای از این درآمدها صرف واردات شد اما در این مقطع زمانی باید از تکرار این اشتباه جلوگیری شود. زیرا در‌صورتی‌که چنین وضعیتی پیش بیاید، اقتصاد کشور دچار بیماری هلندی می‌شود و واردات علیه تولید و صادرات کار می‌کند. این دارایی باید مدیریت شده، کنترل شده و همراه با برنامه هزینه شود. در همین زمینه یکی از اقتصاددانان پیشنهاد داده بود که هیچ بخشی از این پول‌ها به هزینه‌های دولت تخصیص نیابد بلکه اینها عمدتا باید صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشور شود که این نظریه کاملا صحیح است و باید عملیاتی شود.

برخی معتقدند که ورود این نقدینگی به کشور اگر مدیریت درستی نداشته باشد می‌تواند هم به اقتصاد کشور لطماتی را وارد کند و هم موجب تورم شود. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بله، این سخن کاملا صحیح است. اگر مدیریت درست و حساب شده‌ای وجود نداشته باشد، لطمات سنگینی به اقتصاد وارد می‌کند و تورم را افزایش می‌دهد. در مجموع عوارض جانبی این کار اقتصاد کشور را به‌شدت درگیر خواهد کرد.

در سال‌های اخیر به دلایل مختلف، بخش تولید دچار مشکلات جدی شد و به تبع آن میزان بیکاری در کشور افزایش یافت. تولید و اشتغال کشور چگونه می‌تواند از ورود این پول‌ها بهره‌مند شود؟

اگر فضای کسب‌و‌کار بهبود پیدا کند و بستر سرمایه‌گذاری درست شود و قوانین به شکل صحیحی اجرا شود و قواعد اضافی اصلاح شود و بتوانیم از رکود خارج شویم، می‌توانیم از دارایی‌های آزاد شده برای رونق تولید و اشتغال‌زایی استفاده کنیم. در این شرایط سرمایه‌گذاری نیز جذب می‌شود و می‌توان کشور را از رکود خارج و به اشتغال‌زایی نیز کمک کرد. درواقع باید به این نکته توجه داشت که بدون سرمایه‌گذاری خارجی امکان مدیریت اقتصاد وجود ندارد. اما همان‌طور که گفته شد اگر این پول‌ها صرف امور زیربنایی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک با خارجی‌ها در طرح‌های زیربنایی شود، می‌تواند به خروج از رکود و رونق تولید کمک کند.