محدود کردن شعب بانکی بدون گسترش بانکداری الکترونیک امکان‌پذیر نیست

با گسترش زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنت در دو دهه گذشته، رفته رفته بانکداری سنتی جای خود را به بانکداری الکترونیک می‌دهد. بخش مهمی از مشترکان تلفن‌های ثابت، تلفن‌های همراه، گاز، آب و برق مانند گذشته دیگر ساعت‌ها وقت خود را در صف‌های طولانی بانک‌ها برای پرداخت قبوض هدر نمی‌دهند. پرداخت از طریق سامانه‌های الکترونیک از طریق اینترنت و خطوط تلفن، کار را بر مشترکان آسان کرده است. اما به اعتقاد کارشناسان بانکداری الکترونیک هنوز در ابتدای راه است و ما فاصله زیادی با بانکداری پیشرفته‌ داریم.

بانکداری الکترونیک هم به نفع مشتری هم به نفع بانک‌ها

فرشاد قربانی، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: سازوکارهای بانکداری در ایران با ورود نسل جدید وسایل ارتباطی از جمله تلفن و اینترنت، به سمت تحول رفت. در گذشته شاید برخی از مشتریان بانک‌ها هنگامی که برای پرداخت قبوض خود به بانک‌ها مراجعه می‌کردند، مقاومت زیادی در پذیرفتن این شیوه جدید پرداخت قبض داشتند، اما رفته رفته با آشنایی بیشتر جامعه با این وسایل ارتباطی فرهنگ استفاده از بانکداری الکترونیک در میان مردم جا‌افتاده است.

این کارشناس در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به ورود نسل جدید وسایل ارتباطی در دو دهه گذشته، بانکداری الکترونیک در نقطه مطلوبی ایستاده است، گفت: بانکداری الکترونیک به دو دسته تقسیم می‌شود. یک بخش آن به خدماتی که بانک‌ها به مشتریان خود ارائه می‌دهند بر می‌گردد و بخش دیگر به عملیات‌های درون بانکی مربوط می‌شود. یکی از مشکلاتی که بر سرراه بانکداری الکترونیک تاکنون وجود داشته است این بوده که تنها چند سالی است که نسل جدید وسایل ارتباطی مانند گوشی‌های پیشرفته تلفن همراه، تبلت و خطوط پرسرعت اینترنت وارد کشور شده است.

وی افزود: تا چند سال قبل خطوط اینترنت در ایران با مشکلات فراوانی همراه بود، اما اینترنت‌های پر سرعت، بخشی از کاستی‌های گذشته را جبران کرده اند؛ مشکل از آنجا ناشی می‌شود که اینترنت‌های پر سرعت فعلی همه نقاط کشور را تحت پوشش ندارند. حتی در شهرهای بزرگ هم نقاطی وجود ‌دارد که تحت پوشش شـرکـت‌های ارائـه‌دهنده خدمات اینترنت نیست. از همه بدتر اینکه اینترنت‌هایی که به اسم پرسرعت هستند اگرچه در مقایسه با نسل‌های قدیم از سرعت بیشتری برخوردارند اما سرعت لازم را ندارند. این بخش از مشکلات خارج از عهده بانک‌ها است و بانک‌ها مجبورند منتظر گسترش زیرساخت‌های ارتباطی باشند.

این کارشناس تاکید کرد: گسترش بانکداری الکترونیک در عملیات‌های درون بانکی و بین بانکی هم منشا خدمات گسترده‌ای است. بانک‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از شیوه‌های نوین بانکداری از یک سو هزینه‌های مربوط به بکارگیری کارمندان را کاهش دهند و هم می‌توانند خطاهای انسانی را در این میان به حداقل ممکن برسانند. البته این موضوع زمانی محقق می‌شود که همه بانک‌ها از امکان بانکداری الکترونیک در شکل وسیع آن بهره‌مند شده باشند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا محدود کردن تعداد شعب بانکی منجر به آسیب‌زدن به روند خدمات‌رسانی به مشتریان بانک‌ها نخواهد شد، گفت: اگر چه من با منطق سخن دولتمردان موافقم و اعتقاد‌ دارم که این تعداد شعب به نفع نظام بانکی نیست، اما حتما زیرساخت‌های لازم باید در اختیار بانک‌ها قرار بگیرد. متاسفانه دولت در مسیر دولت الکترونیک که خود متولی آن است هم تاکنون ناموفق بوده است و با وجود شعارها و سیمنارهایی که در این زمینه برگزار شده، هنوز بخش مهمی از کارهای دولت در یک بوروکراسی پیچیده توسط تعداد زیادی از نیروهای انسانی انجام می‌شود. اگر بانکداری الکترونیک واقعا تحقق بیابد، بعد از آن خود به خود تعداد شعب بانک‌ها کم می‌شود و نیازی به دستورالعمل بانک مرکزی هم نخواهد بود، چرا که با وجود بانکداری پیشرفته الکترونیک، شعبه‌داری به نفع بانک‌ها نخواهد بود و هزینه سر بار می‌شود. بنابراین محدود کردن تعداد شعب در این شرایط به نفع مردم نیست و دولت باید ابتدا به زیرساخت‌های لازم برای این کار بپردازد.

سرعت رشد بانکداری الکترونیک مطلوب نیست

سیروس کرمی، کارشناس اقتصادی هم در این باره به «فرصت امروز» گفت: متاسفانه سرعت حرکت بانک‌های کشور به‌خصوص بانک‌های دولتی به سوی بانکداری الکترونیک مطلوب نیست. سال‌ها طول کشیده است تا شبکه‌های اینترنتی ایران به سطح فعلی برسند و نسل جدید وسایل ارتباطی وارد کشورمان شود. اگر شما سری به امارات یا ترکیه در همسایگی ما بزنید می‌بینید که بانک‌های آنها خیلی پیشرفته‌تر از بانک‌های ما هستند. وی افـزود: بـانـکداری الکترونیک این امکان را به بانک‌ها می‌دهد که خدمات بانکی را با سرعت بیشتری، در مدت زمان کمتری و با کیفیت بهتری به مشتریان بدهد و از سوی دیگر هزینه بانک‌ها را در ارائه این خدمات به مشتریان کاهش می‌دهد.

کرمی اظهار کرد: بارها رییس دولت یازدهم و سایر مسئولان دولت از بانک‌ها به دلیل شعب زیادشان انتقاد کرده‌اند اما این پرسش از دولت یازدهم وجود‌ دارد که در صورت حذف شعب بانکی، آیا بانکداری الکترونیک آنقدر پیشرفت کرده است که خدمات جایگزین را به مردم بدهد؟ مشتریان بانک‌ها هنوز برای انجام کارهای‌شان خیلی به مراجعه به بانک‌ها وابسته هستند، چرا که بانکداری الکترونیک قادر به برآورده کردن خواسته‌های آنان نیست. وی تاکید کرد: محدود کردن شعب بانک‌ها در شرایط فعلی قطعا با نارضایتی مشتریان روبه‌رو خواهد شد. در همین شرایط که به قول مسئولان دولتی تعداد شعب بانک‌ها زیاد است، وقتی شما به شعبه‌ای مراجعه می‌کنید باید زمان زیادی را در انتظار و نوبت به سر ببرید چه برسد به اینکه شعب بانک‌ها محدود هم بشود، در آن صورت مشتریان مجبور خواهند بود ساعت‌ها وقت خود را برای انجام یک عملیات ساده بانکی در بانک‌ها تلف کنند.