مالت در کمین است

بیماری تب‌مالت بیشتر از راه مصرف فرآورده‌های دامی آلوده به‌ویژه شیر، پنیر و بستنی به انسان سرایت می‌کند. بخشی از آلودگی‌ها نیز در دامداری‌ها و کشتارگاه‌ها به افراد انتقال می‌یابد که معمولا زیاد نیست. انتقال بیماری از راه گوشت به دلیل پخت آن نیز شایع نیست اما اگر گوشت آلوده با سطح زخمی بدن تماس داشته باشد امکان انتقال بیماری شدت می‌گیرد. بیشترین موارد سرایت بیماری تب‌مالت از راه مصرف فرآورده‌های آلوده است و این موارد در فصل بهار و تابستان که مصرف فرآورده‌هایی مانند بستنی سنتی بیشتر می‌شود، افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از شیوع این بیماری با توجه به اینکه منشا آن مشخص و قابل پیگیری است، بسیار ساده است اما هر سازمانی از خود سلب مسئولیت می‌کند و وظایف خود را به گردن سازمان دیگری می‌اندازد.

تنها راهکار این است که عرضه و مصرف محصولات فرآوری نشده به‌صورت سنتی و فله‌ای باید ممنوع شود. گرچه این موضوع قانونا در کشور ما ممنوع نشده اما کسی (مسئولی) هم آن را تایید نمی‌کند. از سوی دیگر، کسی هم جلو عرضه و مصرف آن را نمی‌گیرد. سازمان دامپزشکی می‌گوید با فله‌ای فروشی مخالف است و فروشگاه‌های سنتی لبنیات از شهرداری‌ها مجوز می‌گیرند. براساس قانون، سازمان دامپزشکی مسئولیت تامین سلامت دام را برعهده دارد و وزارت بهداشت نیز مسئول سلامت و نظارت بر فرآورده‌های غذایی است. گرچه شیرهای فله‌ای زیر نظارت وزارت بهداشت نیستند اما مستقیم با سلامت افراد مربوط هستند و به مصرف انسانی می‌رسند. بنابراین وزارت بهداشت باید در این زمینه نظارت کند. در غیر‌این صورت از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کند. 

تنها راهکار در جلوگیری از شیوع بیماری تب‌مالت انسانی، ممنوعیت فروش و مصرف شیر و لبنیات فله‌ای و غیر‌پاستوریزه است. آگاه‌سازی مردم نیز راهکار دیگری است که رسانه‌ها و مسئولان مربوط باید به آن بپردازند. دستگاه‌های نظارتی باید مسئولیت خود را بشناسند و رسانه ملی نیز در برخی برنامه‌های خود تبلیغ وارونه را کنار بگذارد و از لبنیات سنتی مانند ماست و کره محلی یا سرشیر تعریف و تمجید نکند. بیماری تب‌مالت، که به بیماری هزارچهره، تب مدیترانه‌ای و تب مواج نیز نامیده می‌شود با علائم ظاهری مانند درد استخوان، تب موجی (قطع و وصلی) و تعرق زیاد همراه است. این بیماری ممکن است به نخاع بزند و موجب فلج بیمار شود. یکی دیگر از عواقب آن ناباروری است و در بعضی موارد نیز منجر به مرگ می‌شود. درمان آن طولانی‌مدت است و دوره درمان به 6 ماه و گاهی هم بیشتر می‌رسد.

عرضه لبنیات سنتی و فله‌ای در سطح شهرها و حتی روستاها نیز باید ممنوع شود و با روش‌های بهداشتی محصولات عرضه شوند. در کشورهای پیشرفته و حتی کمتر توسعه‌یافته مانند ایران نیز عرضه و مصرف محصولات لبنی به شکل فله‌ای و سنتی ممنوع است. البته در برخی از کشورهایی که سطح سلامت پایینی دارند مانند پاکستان، هند و مصر این ممنوعیت وجود ندارد. به هر روی، این راهکار بسیار ساده و عملی است به شرط اینکه مسئولان مربوط و نهادهای نظارتی مسئولیت خود را بپذیرند و از زیر بار مسئولیت شانه خالی نکنند.

* عضو هیات علمی دانشگاه و متخصص متابولیسم انرژی و پروتئین