لغو تحریم‌ها، تنها مقدمه‌ای برای تغییرات است

تحریم‌ها انواع مختلفی دارند، برخی بسیار گسترده و همه‌جانبه هستند و گاه با هدف فلج اقتصادی یک کشور اعمال می‌شوند، برخی دیگر جزئی‌تر بوده و فقط بخش خاصی از تجارت یا اقتصاد یک کشور را درگیر می‌کنند. اما تحریم‌ها از هر نوع که باشند، برای دولت‌ها و ملت‌ها عواقب خوشایندی نخواهند داشت. لغو تحریم‌ها اتفاقی است که علاوه بر کاهش فشار‌های اقتصادی دوران تحریم، امیدها را برای پیشرفت و اصلاح اقتصادی افزایش می‌دهد. برخی دولت‌ها پس از لغو تحریم‌ها، صعود چشمگیر اقتصادی داشته‌اند، گرچه برخی دیگر توفیق چندانی در ایجاد تغییرات نشان نداده‌اند.

میانمار و اصلاحات اقتصادی

وضعیت نابسامان مردم میانمار به لحاظ حقوق شهروندی و کشتار بی‌رحمانه برخی از اقلیت‌های مسلمان همیشه جزو نگرانی‌های فعالان حقوق بشر بوده است. وجود گروهک‌ها و شبه‌نظامیان متعدد که با کشتار و خشونت، در مناطق مختلف میانمار آشوب به پا می‌کنند، از یک‌سو و ضعف سیاست‌های کلی دولت میانمار از سوی دیگر باعث شده نه فقط ایالات متحده بلکه اتحادیه اروپا نیز میانمار را مورد تحریم قرار دهد. اما از سال 2012 و با پیروزی آنگ در انتخابات ریاست جمهوری، امیدها برای تغییر در میانمار پررنگ‌تر شد.

برخی از تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شدند و دولت غیر‌نظامی برمه، تلاش برای اصلاحات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را در دستور کار خود قرار داد. بنا بر گزارش وال‌استریت‌ژورنال اتحادیه اروپا برای نشان دادن حسن‌نیت نسبت به اصلاحات در میانمار مبلغ 150 میلیون یورو را برای تسریع تغییرات به این کشور اعطا کرده و برای کمک به تجارت و سرمایه‌گذاری در منطقه اعلام آمادگی کرده است.به نظر می‌رسد، اگر حاشیه‌هایی مثل فعالیت‌های ناگهانی گروهک‌های تروریستی و اقلیت‌های تندرو مجال دهند، میانمار موقعیت خوبی برای خروج از وضعیت سابق و آغاز یک دیپلماسی شفاف و جهانی دارد.

کوبا و تحریم‌های دیرینه

شاید برای افرادی که اقتصاد کوبا را در سال‌های اخیر بررسی می‌کنند، عجیب باشد که تا سال 1950 میلادی، کوبا حدود 80درصد صادرات خود را به مقصد آمریکا انجام می‌داد و هاوانا، بهشتی برای گردشگران آمریکایی محسوب می‌شد، شخصیت‌های مشهور و محبوب آمریکایی مانند فرانک سیناترا، بارها به کوبا سفر کرده و زیبایی‌های آن را ستایش کرده بودند، اما در اوایل دهه 60، کاسترو به قدرت رسید و با تصرف بخش قابل توجهی از اموال آمریکا در خاک کوبا، سنگ‌بنای اختلافات دو کشور پایه‌ریزی شد. دولت آمریکا به ریاست جمهوری آیزنهاور که نگران ظهور یک متحد جدید برای شوروی در منطقه بود، تحریم‌های جزئی در بخش صادرات را کلید زد و سفارت آمریکا در کوبا را به حالت تعلیق درآورد.

از آن تاریخ تاکنون، میزان این تحریم‌ها روزبه‌روز بیشتر شد و به جایی رسید که روابط ایالات متحده و کوبا عملاً خصمانه تعبیر می‌شد. اما از سال 2011 تاکنون، روند تحریم‌ها علیه کوبا به شکل اندک ولی آشکاری در حال تعدیل است. در سال 2013، سازمان ملل طی قطعنامه‌ای، تحریم بلند‌مدت علیه کوبا را محکوم کرد و درنهایت در 17 دسامبر 2014، رییس‌جمهوری آمریکا، پس از 18 ماه مذاکرات محرمانه با دولت کوبا، خبر برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با دولت کوبا را به‌طور رسمی اعلام کرد. اما به نظر می‌رسد دولت فعلی کوبا، دولت هوشمند و موقعیت‌شناسی باشد. سران کوبا، به‌طور نظام‌مند اقدام به اصلاحات اقتصادی کرده‌اند و تلاش دارند همگام با آزاد‌تر شدن صادرات و تجارت با کوبا، اقتصاد کوبا را با برنامه‌ریزی ویژه‌ای وارد بازارهای جهانی کنند.

هند و تحریم‌های کوتاه‌مدت

سال 1998 زمانی بود که تحریم‌های دولت جورج بوش به بهانه فعالیت‌های هسته‌ای، علیه هند تصویب شد. بعدها پس از واقعه 11 سپتامبر در آمریکا و کمک‌های چشمگیر و انسان‌دوستانه هند در روند پیگیری ماجرا و نیز پس از آنکه هند به شفاف‌سازی عملکرد هسته‌ای خود پرداخت، تحریم‌ها لغو شدند. اما لغو تحریم‌ها در دو دولت هند و پاکستان تقریباً همزمان انجام شد. این همزمانی، باتوجه به رقابت و مشکلات جدی بین دو دولت هند و پاکستان به شکل نیروی محرکه‌ای عمل کرد که از قضا، هند را در روند پیشرفت موفق‌تر کرد.

تلاش‌های دولت برای پشت سرگذاشتن فشارهای زمان تحریم، در سایه رقابت، رنگ تازه‌ای گرفت و هندوستان را به توسعه روابط بین‌الملل، جذب همکاری شرکت‌های تجاری غربی برای سرمایه‌گذاری‌های داخلی و ایجاد شعب معتبر این شرکت‌ها در خاک هند، تقویت نظام بانکداری و درنهایت، موفقیت اقتصادی حرکت داد. آقای سینگ، وزیر امورخارجه اسبق هند معتقد است: لغو تحریم‌های همزمان در پاکستان و هند، ما را هشیارتر کرد و اتفاقا گامی به جلو تلقی شد. ما در رقابت با پاکستان با سرعت بیشتری به اصلاحات و تغییرات اقتصادی نائل آمدیم و امروز شاهد پاداش اقدامات هشیارانه خود هستیم.