قراردادهای اختیار معامله (قسمت سوم)

در دو قسمت قبلی با قراردادهای اختیار خرید و فروش و نحوه خریدوفروش آنها آشنا شدیم. با مثال هایی که زده شد، مشخص شد که خریداران اختیار خریدوفروش ضرر خود را در هر حالت محدود و سود احتمالی خود را نامحدود کرده اند. در طرف مقابل نیز فروشندگان اختیار خریدوفروش با دریافت قیمت توافق اختیار (premium) سود خود را به آن محدود کرده اند و ضرر احتمالی نامحدودی خواهند داشت.

بنابراین ریسک معامله در قراردادهای اختیار خریدوفروش برای خریدار مبلغ مشخص ولی برای فروشنده نامحدود است. از این رو است که در معاملات آپشن همواره وجه تضمین صرفا از فروشنده اخذ می شود و از حساب خریدار صرفا قیمت توافق اختیار کسر و به حساب فروشنده واریز می شود.

وجه تضمینی که در معاملات اختیار سکه از فروشنده دریافت می شود، براساس روش بورس کالا، مطابق با فرمول زیر محاسبه می شود:

در این فرمول پارامترها به شرح زیر است:

IM: (مقدار در زیان بودن قرارداد – قیمت نقدی سکه*10%) و (قیمت اعمال * 5%) هر کدام که بزرگ تر بود و C نیز عدد 10هزار تومان است.

توجه کنید که قیمت نقدی سکه طلا، قیمت پایانی گواهی سپرده سکه طلا در نماد سکه 9712-01 در شرکت بورس کالای ایران است.

به عنوان مثال فرض کنید که نماد معاملاتی اختیار خرید سکه دی ماه با قیمت اعمال 1100000 تومان را می خواهید به فروش برسانید در حالی که قیمت پایانی نماد «سکه9712-01» برابر با 1144000 تومان باشد، بنابراین محاسبات به شکل زیر صورت می پذیرد.

یعنی شخصی که تمایل داشته باشد این اختیار خرید را به فروش برساند باید مبلغ 124400 تومان به عنوان وجه تضمین در حساب در اختیار بورس داشته باشد. توجه کنید که در مثال فوق با توجه به کمتر بودن قیمت اعمال نسبت به قیمت نقدی مقدار در زیان بودن این قرارداد صفر است. به منظور مرور وضعیت های قراردادهای اختیار معامله که در قسمت قبلی به آن اشاره شده، می توانید جدول شماره یک را مرور کنید.

در تعاریف قراردادهای اختیار خریدوفروش گفتیم که خریدار اختیار می تواند در زمان سررسید یا تا سررسید نسبت به اعمال حق خود اقدام کند. این تعریف دو نوع اختیار معامله را از نظر سبک اعمال به وجود می آورد:

1- اختیار معامله اروپایی: در این نوع اختیار معامله ها، اعمال اختیار صرفا فقط در تاریخ سررسید امکان پذیر است و خریدار اختیار هیچ گاه قبل از زمان سررسیدقید شده در اختیار معامله مجاز به استفاده و اعمال اختیار خود نیست. در حال حاضر در بورس کالا نیز صرفا اختیار معامله از نوع اروپایی راه اندازی شده است.

2- اختیار معامله آمریکایی: در این نوع اختیار معامله، دارنده اختیار در هر زمانی تا قبل از زمان سررسید می تواند اختیار خود را اعمال کند. به طور مثال اگر قراردادی از نوع آمریکایی و برای سررسید یک ماه آینده بسته شود، در صورتی که در روز پانزدهم قرارداد نیز خریدار احساس کند با اعمال حق خود سود خوبی کسب خواهد کرد، می تواند در همان زمان درخواست اعمال را صادر کند.

تحلیلگر بازار سرمایه