فرصت سوزی در تولید کشاورزی

دانش بیوتکنولوژی به‌عنوان عظیم‌ترین منبع تکنولوژی بشر در قرن حاضر مطرح بوده و آن را انقلاب سبز نوین برای غلبه بر فقر و گرسنگی نامیده‌اند‌. حامیان بیوتکنولوژی معتقدند چنانچه روند فعلی رشد جمعیت ادامه یابد، به یقین نسل‌های آینده با کمبود مواد‌غذایی و فقر، روبه‌رو خواهند شد، بنابراین باید روش‌های مهندسی ژنتیک و اصلا ح گیاهان زراعی پربازده در دستور کار کشورها قرار‌گیرد. روش‌های مهندسی ژنتیکی و بیوتکنولوژی گیاهی می‌تواند گونه‌هایی از محصولات جدید را، حتی در خاک‌های نامرغوب و نامساعد پرورش دهد؛ همچنین بذرهای مقاوم به آفات گیاهی می‌توانند کاربرد سموم و موادشیمیایی را محدود ساخته و بازدهی محصولات را افزایش بخشند.

به کارگیری بیوتکنولوژی نوین در کشاورزی به تولید فرآورده‌هایی با کیفیت بهتر، کاهش هزینه تولید آن و تولید فرآورده‌هایی با ارزش افزوده بیشتر منجر می‌شود، به همین دلیل امروزه فعالیت‌های گسترده‌ای در بخش بیوتکنولوژی برای تبدیل تحقیقات پایه‌ای به کاربردی و توسعه‌ای در حال شکل‌گیری است‌. به کار‌گیری روش‌های نوین مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در کشت سلول و بافت گیاهان به‌ویژه گیاهانی که از جنبه اقتصادی و غذایی اهمیت فوق العاده‌ای دارند، بسیار ارزشمند است‌. چراکه در مقایسه با شیوه‌های کشت و تکثیر معمولی از این روش می‌توان با هزینه‌ای بسیار کمتر و سرعت عمل بیشتری به نژادهای خالص سلولی و انتخاب سالم‌ترین بافت گیاهی با بازده کمی و کیفی چشمگیری نائل شد‌. متولی اصلی این فعالیت‌ها در کشور ما پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی بوده و هست که از سال‌های دور با مظلومیتی بی‌بدیل در حال فعالیت است؛ مجموعه‌ای که همواره مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گرفته اما از پای ننشسته است.

دکتر بهزاد قره‌یاضی، رییس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی کشور در این خصوص به «فرصت امروز»  می‌گوید: ما باید بتوانیم واردات 16 میلیاردی میراث دولت سابق را در حوزه محصولات مصرفی کشاورزی کاهش دهیم‌. در دنیای امروز حرف از خودکفایی مطلق زدن حکایت از عدم شناخت تعاملات دارد. در عین حالی که بر تولیدات داخلی تاکید دارم در شرایط خاص یا به مصلحت کشور بهتر است در برخی از اقلام هم واردات داشته باشیم‌. به‌عنوان مثال چه اشکالی دارد به جای اینکه جنگل‌های‌مان را بتراشیم، درحوزه چوب به واردات متکی باشیم و به محیط‌زیست آسیب نرسانیم‌. یا فرض کنید که ما چرا باید هندوانه صادر کنیم چون هندوانه آب است ما به آن می‌گوییم صادرات و واردات مجازی آب‌. چرا باید آب را صادر کنیم، سرمایه‌ای که بعد از فناوری بزرگ‌ترین محدودیت اساسی کشور به شمار می‌رود.

قره‌یاضی معتقد است: ما در کشور نیز می‌توانیم با تکیه بر فناوری داخلی و متخصصان علمی همین پژوهشکده با اتکا به سرمایه داخلی به افزایش تولید ملی و صادرات به جای واردات اقدام کنیم‌. می‌توان با توسعه صادرات محصولات کشاورزی در نهایت موجب رونق اقتصاد کلی کشور شد‌. کاری که در برزیل و آرژانتین انجام شده و پایه و اساس کشورشان را منحصرا در مقوله کشاورزی بنیان نهادند‌. این موضوع می‌تواند با توسعه کشت محصولات تراریخته همراه باشد‌. مشخصا در برزیل 40 میلیون هکتار و آرژانتین 23 تا 26 میلیون هکتار محصولات تراریخته تحت کشت قرار گرفته است و ما صد البته فقط وارد‌کننده و مصرف‌کننده آن بودیم‌. 

با نوسازی ناوگان تحقیقاتی و توجه ویژه به تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی به‌طور ویژه با سرمایه‌گذاری در تحقیقات کشاورزی می‌توانیم به سمتی برویم که خوداتکایی را افزایش دهیم و در واقع به اهداف اقتصاد مقاومتی دست پیدا کنیم‌. بخشی از تجهیزات و ابزارآلات بخش تحقیقات کشاورزی کشور در حال حاضر قدیمی و از رده خارج محسوب می‌شوند‌. 

رییـــس پـــژوهشکـــده بیــوتـــکنولوژی کشـــاورزی می‌افزاید: هیچ راهی جز استفاده از فناوری، آموزش و ترویج در آن حوزه کشاورزی (کاربرد بیوتکنولوژی و فناوری و مهندس ژنتیک) به منظور نیل به اهداف سند چشم‌انداز نظام و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی وجود نخواهد داشت.