عدالت برای بیماران سرطانی اجرا می‌شود؟!

در سال‌های اخیر داروهای جدیدی برای درمان انواع بیماری سرطان توسط کمپانی‌های بزرگ داروسازی دنیا تولید شد که به دلیل تحریم‌ها و قطع ارتباط با سایر کشورها، این داروها وارد کشور نشدند. حالا پس از انجام مذاکرات هسته‌ای و توافق‌هایی که صورت گرفته برخی از این شرکت‌های دارویی برای سرمایه‌گذاری در نظام سلامت و دارویی کشور درخواست همکاری کرده‌اند. گرچه قیمت داروهای جدید به‌ویژه برای درمان سرطان، دارای قیمتی بسیار بالاتر هستند اما کیفیت بهتری دارند و امید به زندگی بیماران سرطانی را چند برابر می‌کنند. برهمین اساس با دکتر پژمان پارسی، پزشک داروساز و نماینده شرکت داروسازی روش سوییس، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

حمایت از بیماران سرطانی چالش سیاست‌گذاران سلامت

پارسی در ابتدا به شیوع گسترده بیماری سرطان در دنیا و همچنین ایران اشاره و اظهار می‌کند: با افزایش شیوع سرطان که عده‌ای آن را سونامی سرطان می‌نامند، مواجه هستیم. این مشکل در حال حاضر سیستم سیاست‌گذار، ناظر و حمایتی سلامت را در حمایت از این دسته از داروها به چالش کشیده است.

وی با اشاره به سمینار تخصصی اقتصاد سلامت و دسترسی عادلانه بیماران به درمان‌های نوآور که با حضور برخی مسئولان و متخصصان مربوط برگزار شد، می‌گوید: این نشست برای کمک به توانمندی دارویی کشور برگزار شد تا داروهایی که به حمایت‌های ویژه نیاز دارند وارد حوزه درمان شوند. گرچه این داروها از جهت تشخیص، مانیتورینگ و هزینه‌های درمان نسبت به روش‌های قدیمی و داروهای پیشین گران‌تر هستند اما کیفیت بالاتری دارند.

وی ادامه داد: سیستم سیاست‌گذار و ناظر باید مدل‌های جدیدتری برای ورود داروهای جدید به فهرست دارویی و حمایت‌های‌شان در سیستم بیمه‌ای ایجاد کنند. برای این کار نخست باید دید چگونه اولویت‌ها را در حوزه سرطان و بیماری‌های خاص انتخاب کنیم و براساس بودجه‌ای که داریم آن را مدیریت کنیم تا داروهای جدید را داشته باشیم. در توزیع عادلانه دارو و درمان مدل‌های مختلفی ارائه شده که در سمینار مذکور به آن پرداخته شد.

دسترسی بیماران به داروهای قدیمی

این پزشک داروساز در پاسخ به نحوه وضعیت دسترسی بیماران سرطانی به داروها، اظهار می‌کند: وضعیت دسترسی ما (بیماران سرطانی کشور) به داروهای خاص در زمینه درمان سنتی و داروهای قدیمی‌تر، خوب است. همچنین صنایع داخلی توانمندی تولید این‌گونه داروها را دارند. به همین دلیل هزینه‌های درمان کمتر می‌شود و هزینه‌های سیستم سلامت نیز پایین‌تر می‌آید.

وی می‌افزاید: کیفیت داروهای ما در این بخش نسبت به داروهای خارجی ساخت کشورهای آسیایی مانند هند و چین بهتر است. داروهای خارجی دسته‌بندی دارند اما داروهای تولید داخل بهتر از داروهای چینی و هندی است. به همین دلیل سیاست‌های وزارت بهداشت مبتنی بر حمایت از تولید داخل است. هم نظارت بیشتر بر آن وجود دارد و هم اقتصادی‌تر و کیفی‌تر است.

پارسی درخصوص میزان دسترسی بیماران سرطانی به داروهای جدید، می‌گوید: در زمینه داروهای جدید هم توانمندی و هم حمایت‌ها وجود دارد. ما جزو پنج کشوری هستیم که سایت تولید داروی بایوتکنولوژی را داریم. این افتخارآمیز است اما باید در زمینه کیفیت هم صنعت دارویی داخل بتواند داروهای جدید را با استفاده از تکنولوژی‌های جدید داشته باشد.

جذب سرمایه‌گذاران خارجی در نظام سلامت

وی می‌افزاید: مهم‌ترین سیاست‌هایی که در دوران پس از تحریم به دنبال آن هستیم جذب سرمایه‌گذار خارجی برای تقویت صنایع داخلی است و صنعت داروسازی هم یکی از این صنایع است. وزارت بهداشت هم اعلام کرده به‌شدت دنبال جذب سرمایه‌گذاران خارجی هستند. این سرمایه‌گذاری در مدل‌های مختلف تجارتی و کاری وجود دارد. ما حدود 100 سایت تولید دارو داریم چندتا از آنها با داروسازی‌های بزرگ جهانی کار می‌کنند و استانداردهای جهانی را رعایت می‌کنند و دائم مونیتورینگ می‌شوند. سایر سایت‌ها نیز باید توانمندی‌های‌شان را افزایش دهند. شرکت‌های بزرگ دارویی که پارتنر دارویی ما (روش) است، زهراوی، سبحان انکولوژی، دکتر عبیدی و اکسیر هستند. برخی سایت‌ها هم چند خط استاندارد دارند. دو تا سه تا شرکت داروسازی بایوتکنولوژی داریم که جدید هستند اما سایت‌های قدرتمندی هستند مانند آریوژن، سیناژن و نانوالوند که تولید داروهای بایوتکنولوژی دارند و صادر هم می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: در حوزه ارتقای کیفیت ما انتظار داریم تعامل میان شرکت‌های بزرگ داروسازی دنیا و صنعت داروسازی داخل ایجاد شود تا تولیدات داخل کیفی‌تر شوند. شرکت روش نخستین شرکت بایوتکنولوژی دنیاست و خودش سیستم‌های استاندارد را تعیین می‌کند. ما باید از این تخصص و تکنولوژی برای ارتقای صنعت داخل و افزایش کیفیت در سیتسم نظام سلامت، سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری و نظارت استفاده کنیم.

استفاده از منابع شرکت‌های بزرگ

این پزشک داروساز، تأکید می‌کند: سعی ما این است تا از منابعی که در شرکت‌های بزرگ هست برای رشد و پیشرفت صنعت دارویی داخل بهره‌مند شویم و داروهای جدید و تکنولوژی آن را وارد کنیم. اکنون موضوع اصلی این است که ببینیم آیا می‌توانیم این داروها را به‌گونه‌ای وارد کنیم که به نظام سلامت ما هم کمک کند.بنابراین باید نگاه ما برای دیدگاه درست و تصمیم‌های درست به‌جای نگاه صرف به قیمت داروهای جدید و مقایسه با داروهای قدیمی به جنبه‌های درمانی و ارزشی آنها باشد. در این صورت هم در نظام بودجه‌ای مدیریت درستی خواهیم داشت و هم برای بیماران‌مان از روش‌های درمانی جدیدتر و بهتر استفاده می‌کنیم. 

نماینده شرکت داروسازی روش، می‌گوید: ما درخواست تجمیع منابع با سیاست واحد داریم، همچنین استفاده از منابع دیگری مانند شرکت دارویی روش. وقتی داروی جدید این شرکت را وارد می‌کنیم و هنوز سیستم درمانی ما تجربه کافی در این دارو ندارد شرکت خودش حمایت مالی می‌کند. مثلاً 40 درصد هزینه را می‌پردازد. به این ترتیب سیستم درمانی آماده می‌شود برای ادامه درمان بهتر. اگر هم این روش جواب ندهد داروی جدید را حذف کرده یا روش قدیمی را جایگزین می‌کنیم.

مدیریت درمان موضوعی جذاب برای وزارت بهداشت

پارسی ادامه می‌دهد: در دوره‌ای که آزمون و خطا نام دارد، شرکت حمایت‌های مالی می‌کند تا فشار زیادی به مجری استفاده از این‌گونه داروها وارد نشود؛ این پیشنهاد ماست به مسئولان وزارت بهداشت. سیاست‌گذاران وزارت بهداشت هم از این پیشنهاد استقبال کرده‌اند. وی می‌گوید: مشارکت در هزینه‌ها با منابع جدید، کاهش هزینه‌ها و ورود مدل‌های مشارکتی که کار را سیستماتیک‌تر می‌کند از جمله مزایای این پیشنهاد است.

وی می‌افزاید: در حال حاضر کارهای درمانی انجام می‌شود اما بدون مدیریت واحد. اینکه چه میزان بتوانیم آن را مدیریت کنیم موضوع مهمی است که برای مسئولان نیز جذابیت دارد. اگر ورود داروهای جدید براساس استانداردها و نیازهای مربوط باشد و صرف اینکه بگوییم یک شرکتی می‌خواهد 40 درصد مشارکت کند کافی نیست. باید داروی جدید الزامات و استانداردها را رعایت کند تا وارد شود.

این داروساز تصریح می‌کند: برخی از مسئولان وزارت بهداشت خواستار کاهش قیمت دارو به‌جای مشارکت شرکت داروساز هستند. درحالی‌که اگر شرکت داروسازی قیمت پایه دارو را با تخفیف 40درصدی بدهد این کار امکان‌پذیر نیست. این کار شاید برای شرکت‌های داخلی که کارکرد داخلی دارند امکان‌پذیر باشد اما برای یک کمپانی بزرگ جهانی شدنی نیست و نمی‌تواند نرخ داروهای خود را تغییر دهد. شرکت‌های بین‌المللی همواره با این چالش مواجه هستند و این یکی از مشکلات ما با وزارت بهداشت است چون نگاه‌ها متفاوت است.

عدالت برای بیماران خاص

پارسی می‌گوید: برای اینکه از درمان‌های جدید استفاده کنیم دو راه داریم یا چند سال صبر کنیم تا صنایع داخلی به توانمندی تولید آن برسند یا این داروهای جدید را وارد کنیم و برای بیماران سرطانی که منتظرند هم‌اکنون دارو را بگیرند و فردا برای‌شان دیر است، عدالت را برقرار کنیم. بنابراین برای ایجاد عدالت برای این بیماران باید این داروها را وارد کنیم.

وی با اشاره به بودجه محدود دولت تأکید می‌کند: بودجه محدود را باید مدیریت کنیم که کدام دارو برای کدام دسته از بیماران ارائه شود.هدف ما این است که هم صنعت داروسازی را ارتقا دهیم و هم درمان‌های جدید را وارد کشور کنیم و با مدل‌های مشارکتی که به سود بیمار و سیستم درمانی باشد و سطح کیفی درمان و سلامت ارتقا یابد. ما دنبال این نیستیم که هزینه‌های درمان را اضافه کنیم بلکه با مشارکت شرکت‌های بزرگ اروپایی می‌خواهیم هزینه‌های درمان را کاهش دهیم و مدیریت‌ها را بهبود بخشیم.