ضعف‌های جدی زیرساختی مانع جذب سرمایه‌گذار در صنعت پتروشیمی

نرخ خوراک پتروشیمی برای مدت یک دهه از سوی وزارت نفت ابلاغ شد تا یکی از جدی‌ترین مشکلات سرمایه‌گذاری مرتفع شود. با این وجود نبود زیرساخت‌های لازم برای این صنعت مانع از جذب سرمایه‌گذار در این صنعت خواهد شد، چراکه در حاضر دولت در تامین خوراک پتروشیمی‌های کنونی نیز با مشکل مواجه است. مهدی شریفی نیک نفس، مدیر عامل شرکت بازرگانی پتروشیمی بااشاره به اینکه اگر چه تعیین فرمول خوراک 10‌ساله برای پتروشیمی‌ها شرط اساسی برای جذب سرمایه‌گذار است اما کافی نیست، به «فرصت امروز» می‌گوید: «با تعیین فرمول بلند‌مدت برای خوراک پتروشیمی‌های گازی، ‌سرمایه‌گذار به خوبی می‌داند که سود و فایده سرمایه‌اش به چه میزان است، ‌اما مسئله اینجاست که در صنعت پتروشیمی تنها ملاک برای جلب سرمایه‌گذار، ‌خوراک نیست و باید زیرساخت‌های آن نیز فراهم شود که برعهده حاکمیت است.»

وی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم سرمایه‌گذار خارجی به ایران بیاید باید زیرساخت‌های آن از جمله زمین موردنیاز، بندر، اسکله و... فراهم شود، می‌افزاید: «در شرایط کنونی تنها 60 تا70 درصد مجتمع‌های پتروشیمی فعال است و با کمبود خوراک مواجه هستیم چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم که سرمایه‌گذار به کشور بیاید، در حالی که برای تامین خوراک پتروشیمی‌های فعلی با مشکل مواجه هستیم.»این فعال بخش خصوصی در پاسخ به اینکه نقش بخش خصوصی برای جذب سرمایه‌گذار و حل مشکل زیرساخت‌ها چگونه خواهدبود؟ می‌گوید: «بخش خصوصی نحیف شده است و نمی‌تواند رقابت جدی داشته باشد و دولت نیز برای تقویت بخش خصوصی گامی برنداشته است تا بتواند با تشکیل کنسرسیوم‌های قوی پا به میدان بگذارد و در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند.»

موضوع جذب سرمایه‌گذار خارجی در صنعت نفت به‌خصوص صنعت پتروشیمی موجب شده تا کمیته جذب سرمایه‌گذار در اتاق بازرگانی تشکیل شود. هم‌اکنون اولویت‌های سرمایه‌گذاری کشور مشخص شده است و این اولویت‌ها به سرمایه‌گذاران علاقه‌‌مند معرفی می‌شود. عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در این باره معتقد است که جذب سرمایه‌گذار به فاکتورهای متعددی نیاز دارد و این باید در عرصه کلان اقتصاد دیده شود تا سرمایه‌گذار به کشور ایران ورود داشته باشد.

موضوع سیاست کشور در کنار مسائل بانک‌ و بیمه و موضوع اقتصاد اهمیت می‌یابد. در هر صورت با تلاش‌های بخش خصوصی انتظار می‌رود که از 10 تا20 میلیارد دلار از اعتبار مورد نیاز صنعت پتروشیمی توسط این بخش جذب شود. وی همچنین اعلام می‌کند: سرمایه‌گذاران کشورهای آسیایی تمایل بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارند زیرا راحت‌تر به ایران اعتماد می‌کنند، از این رو ایران برای توسعه صنعت پتروشیمی با کشورهای آسیایی همچون هند، چین و اندونزی زودتر به نتیجه خواهد رسید تا کشورهای اروپایی، چرا که عموما سرمایه‌گذاران اروپایی محافظه‌کارند.

این در حالی‌است که این روزها خبرهای متعددی از گوشه و کنار در خصوص تمایل سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی شنیده می‌شود که نمونه عینی علاقه‌مندی ژاپنی‌ها در پتروشیمی خراسان است. البته پیش از این عباس شعری مقدم، معاون وزیر نفت از پیشنهاد سرمایه‌گذاری 12 میلیارددلاری آلمانی‌ها در پتروشیمی ایران خبر داده بود.

در این باره حسین شهریاری، مدیرعامل پتروشیمی دماوند با بیان اینکه معضل جدی برای جلب سرمایه‌گذار در کشور‌، مشخص نبودن نرخ خوراک بود، به «فرصت امروز» می‌گوید: «با مصوبه جدید و تعیین نرخ خوراک سرمایه‌گذاران می‌دانند که باید چه کنند. خوشبختانه با لغو تحریم‌ها نه تنها سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند برای سرمایه‌گذاری به کشور بیایند، بلکه بخش خصوصی علاقه‌مند به صنعت پتروشیمی در جذب سرمایه مشکلی نخواهند داشت و این موجب رونق در پتروشیمی خواهد شد.»

وی با بیان اینکه پتروشیمی‌ دماوند نیز مانند سایر پتروشیمی‌ها در برنامه توسعه‌ای به سرمایه نیاز دارد، ‌می‌افزاید: «امیدواریم در دوران پساتحریم بتوانیم حجم سرمایه مورد نیاز را جذب کنیم و دراین مسیر از ظرفیت‌های بخش‌خصوصی نیز استفاده کنیم.»

همچنین در این باره حمید رضا صالحی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه تعیین فرمول 10 ساله نرخ خوراک پتروشیمی فرصت طلایی برای بخش خصوصی داخلی است تا عقب ماندگی خود را در این صنعت جبران کند، به «فرصت امروز» می‌گوید: «بخش خصوصی تاکنون سهم آنچنانی درتوسعه پتروشیمی نداشته است زیرا واگذاری‌های صورت گرفته برای رفع دیون دولت به بخش غیردولتی بوده است. بخش خصوصی واقعی سهم کمتری دارد و دوران پساتحریم فرصت جدیدی است تا این بخش با جوینت‌های خارجی در توسعه پتروشیمی گام جدی بردارند. البته لازمه این کار این است که بخش خصوصی اثبات کند توانایی لازم را دارد را زیرا شرکای خارجی صراف به دنبال توانایی مالی شرکت‌های ایرانی نیستند.»

وی با اشاره به اینکه بخش خصوصی باید در شرایط کنونی بیشترین سهم را برای جذب سرمایه‌گذار داشته باشد، می‌افزاید: «تولید گاز در ایران رو به افزایش است و از آنجا که ما انرژی و نیروی انسانی ارزانی داریم بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری دارند. 156‌هیات خارجی در آستانه لغو تحریم‌ها اغلب برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی علاقه‌مند بودند. از این رو باید شرایط به‌گونه‌ای تعریف شود که سرمایه‌گذاری تنها در بالادستی پتروشیمی نباشد، بلکه زنجیره پتروشیمی کامل شود. این وظیفه بخش خصوصی است که بتواند با برنامه‌ریزی زنجیره پتروشیمی را تکمیل کند.»

صنعت پتروشیمی می‌تواند درآمدهای ارزی کشور را افزایش دهد. با تعیین قیمت جدید خوراک پتروشیمی توسعه این صنعت می‌تواند تسریع شود و از آنجا که برنامه‌های توسعه‌ای توسط معاونت پتروشیمی تعریف شده است باید بخش خصوصی با تلاش و رایزنی، سرمایه‌گذار مورد نیاز این صنعت را جذب کند. صالحی در این باره معتقد است که اگر تعلل کنیم سرمایه‌گذار جذب کشورهای اطراف از جمله قطر خواهد شد. باید با ایجاد بازار عرضه و تقاضا سعی کنیم در این مسیر گام جدی‌تر برداریم. حضور سرمایه‌گذار خارجی به معنای دستیابی به بازارهای جدید و ایجاد اشتغال است.

ارتباط با نویسنده: ebrahimi1941@gmail.com