گزارشی از اختراع مثلث برگشت صدا برای کودکان مبتلا به اختلالات شنیداری توسط یک نوآور ایرانی / صدای تولید کننده به گوش نمی‌ رسد

کم شنوایی و مشکلات شنیداری در زمره شایع‌ترین اختلالات مادرزادی است که بدون علائمی خاص بروز می‌کند. اختلالات شنوایی یک مشکل آرام و پنهان است که کودکان را برای یادگیری دچار بحران بسیار بزرگی می‌کند؛ کودکانی که با وجود هوش طبیعی، در یادگیری خواندن و نوشتن مشکل دارند. این نارسایی بر اثر نقص در توانایی‌های شناختی اصلی مغز بروز می‌کند و مشکلاتی در زمینه حافظه، درک شنیداری، درک دیداری، درک فضایی و تشخیص کلمات به‌وجود می‌آورد. برای درمان این عارضه مراکز درمانی و توانبخشی‌های بسیاری در این زمینه فعالیت می‌کنند.

این حوزه‌های علمی سعی بر این دارند تا با کمک کردن به کودکان تا حد امکان به آنها برای غلبه بر ناتوانی‌شان یاری رسانند. در حال حاضر تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته‌ای وجود دارد که با استفاده از آنها امکان تشخیص کم‌شنوایی از سنین بسیار پایین وجود دارد تا در صورت تشخیص مراحل درمان توانبخشی در زمان مناسب انجام شود. در این راستا شرکت دانش بنیان سورنا صنعت خاوران در حوزه پزشکی موفق به ساخت دستگاه «مثلث برگشت صدا» برای درمان اختلالات شنیداری شده است.

با کمک این دستگاه کودکانی که دارای مشکلات ذهنی هستند طی یک دوره یک ساله می‌توانند تا حد زیادی توانمندی خود را بازیابند. حدود یک سال است این تکنولوژی در برخی مراکز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شرکت با اختراع محصولات دیگر پزشکی توانبخشی برای کودکان خاص سعی دارد با استفاده از این فناوری‌ها تا حدودی ناتوانی‌های ذهنی‌ بیماران را بهبود ببخشد. از این رو «فرصت امروز» سراغ مخترع این محصول رفته تا با فعالیت بیشتر این شرکت آشنا شود.
 
روان‌شناسی، نرم‌افزار و تولید

دکتر علیرضا داوری، ساکن استان خراسان شمالی شهرستان بجنورد و فارغ‌التحصیل رشته روان‌شناسی است. وی با توجه به فعالیت‌هایی که در این رشته و علایق و سابقه‌هایی که در حوزه مکانیک و نرم‌افزاری داشته با کمک همسرش که در مرکز توانبخشی مشغول به فعالیت است، دریچه‌هایی را برای توانبخشی به روی کودکان استثنایی باز کرده است.

داوری در خصوص فعالیت‌های علمی خود به «فرصت امروز» می‌گوید: ابتدا با تاسیس شرکت در سال 1385 و فعالیت‌هایی که در حوزه دستگاه‌های مربوط به پزشکی توانبخشی داشتم زمینه‌ای یافتم که در سال 1392 با بررسی روی موضوع دستگاه مثلث برگشت صدا و البته چندین دستگاه دیگر که آنها هم پس از همین اختراع ثبت شده‌اند شرکت را به حوزه علم و فناوری سوق دهم و وارد پارک علم و فناوری خراسان شمالی شوم، از این رو پس از ارسال درخواست در سال 92 و بررسی‌ها و داوری‌های پارک در سال 94 وارد جرگه دانش بنیان شدم.

ایزوله‌سازی و طراحی اتاقک فضایی برای امواج فرکانس

داوری از روند تولید و اختراع محصول می‌گوید: با طراحی کردن بخش نرم‌افزار شروع به تولید دستگاه در شرکت و قرار دادن آن در یک فضای ایزوله در مدرسه کودکان استثنایی کردیم، این فضا شبیه یک اتاقک است و عملکرد این دستگاه این گونه است که با طراحی که این فضا در آن صورت گرفته با توجه به فیدبک، فرکانس‌هایی 20 هزارتایی را که از مغز بازگشته و دریافت شده‌اند تجزیه و آنها را به فرکانس‌های کوچک‌تر 10 هزارتایی تبدیل می‌کند و با پخش این فرکانس‌ها در فضا و به حالت نرمال درآوردن آنها تارها و حالت‌های صوتی را ایجاد و جذب مغز می‌کند؛ در نهایت خلأیی را در تارهای صوتی ایجاد می‌کنیم که صوت روی آن تاثیر‌گذار باشد و در کنار آن از ورود فرکانس‌های مختلف ممانعت کند و در نتیجه در روند یادگیری و تقویت حافظه تاثیر‌گذار باشد تا کودکانی که امواج صداها را به خوبی دریافت نمی‌کنند با این روند حافظه آنها تقویت شود و بتوانند صداها را تشخیص دهند.

وی در خصوص تاثیر‌گذاری این تکنولوژی در مدت یک سالی که به اجرا گذاشته شده است، می‌گوید: در حال حاضر پس از بررسی و آزمایش‌های انجام شده روی کودکان نتایج اثر‌گذاری روی یاد‌گیری مفاهیم به‌دست آمده است. دستگاه نیز براساس فضای مثلثی که در آن قرار دارد نام‌گذاری شده است.

اتاقی برای درمان

این متخصص در رابطه با فضایی که دستگاه در آن قرار داده می‌شود، می‌افزاید: فضایی که دستگاه در آن قرار می‌گیرد به اندازه خود حجم و ابعاد دستگاه است که این ابعاد به اندازه دو در سه در یک اتاق است و مساحت اتاقک هم همین اندازه است و گنجایش دو نفر را دارد که در آن تحت درمان قرار بگیرند و در کنار آن نیز برای اندازه‌گیری تغییراتی که در مغز ایجاد می‌شود از دستگاه‌هایی به نام کیوجت استفاده کردیم. تا به امروز چهار نمونه از این اختراع را تولید کرده‌ایم و در مراکز توانبخشی و مدارس استثنایی استان خراسان شمالی و همچنین مشهد نیز مورد استفاده قرار داده‌ایم و خود نمونه آزمایشی دستگاه هم در حال حاضر در فضای مدرسه استثنایی شهرستان بجنورد قرار دارد.

توسعه محصول و ارتقای سطح فکری و فناوری

این شرکت با فعالیت در حوزه علم پزشکی فعالیت‌ها و نتایج مثبت خود را فقط برای افراد معلول متمرکز نکرده، بلکه با هدف‌های برنامه‌ریزی شده سعی بر این دارند برای افراد سالم هم بتوانند در جهت عملکرد بهتر سلامت روحی گام بردارند. از این رو این دستگاه طوری طراحی شده که با ارتقای آن علاوه بر جنبه درمانی، جنبه بالابردن سطح یادگیری را هم داشته باشد که از حالت صرفا توانبخشی خارج شده و باهدف ورود به بازار عمومی به جلو حرکت کند.

داوری در این خصوص تصریح می‌کند: با قدرت اندازه‌گیری امواج و بازخورد آن سیستمی ایجاد شده که عملکرد مغز را بهبود ببخشد و میزان سطح تمرکز و توجه فرد را نسبت به محیط اطرافش بالا ببرد. در واقع ساخت و ارتقای نمونه‌های پیشرفته‌تری از دستگاه مثلث برگشت صدا جزو مهم‌ترین اهدافی است که در پیش داریم.

وی در خصوص محیط‌هایی که می‌توانند از این دستگاه بهره بگیرند، می‌گوید: این تکنولوژی می‌تواند برای فضا‌های بزرگ کاری، مخصوصا کارخانه‌ها و مکان‌های پرسروصدا که که تعداد افراد و ماشین‌آلات زیاد است به کار گرفته شود تا برای دقایقی افراد مشغول به کار در آنجا استراحتی به گوش و مغز خود دهند و اصطلاحا یک ریلکسیشن را داشته باشند تا با بازیابی تمرکز و آرامش اعصاب به کار خود ادامه دهند و بهره‌وری نیروی انسانی در محیط کار بالاتر برود.

آمار بالای کودکان اوتیسم انگیزه‌ای برای اختراع

داوری در رابطه با چگونه شکل گرفتن ایده اختراع این محصول می‌گوید: ابتدا جنبه روان‌شناسی این موضوع زمینه‌ای ایجاد شد که این مشکل را بررسی کنیم و این نخستین انگیزه‌ای بود که ما را بر آن داشت بیشتر مسئله را جدی بگیریم.

در واقع این مسئله که هنگام صحبت کردن با نوزادان تغییر صدا می‌دهیم و موج صدای خود را عوض می‌کنیم این تصور را در من ایجاد کرد که کودک استثنایی را هم اگر یک فرد سالم در نظر بگیریم که با محدودیت‌های حسی و شنیداری همراه است می‌توانیم فرکانس را طوری طراحی کنیم که با تغییر دادن آنها مانند تغییر دادن صدا هنگام صحبت با کودک فرکانس‌‌ها را جذب مغز کنیم و این زمینه‌ای شد که فضایی را ایجاد کنیم که کودکان در آن بتوانند تحت درمان قرار گیرند. همچنین بررسی‌های ما نشان داده که در دنیا از هر شش نفر یک نفر به بیماری اوتیسم مبتلاست که این نشان‌دهنده گستردگی بازار برای بهره گرفتن از این دستگاه در راستای توانبخشی بیماران است.

فعالیت در راستای پوشش کل بازار

داوری در ادامه در رابطه با دستگاه‌های پزشکی دیگر که برای افراد معلول نیز ثبت اختراع کرده‌اند، تصریح می‌کند: دستگاه توانبخشی مدل کروی که با جذب چرخش، کل بدن را از لحاظ تنش اندازه‌گیری می‌کند و دستگاه هرمی شکل با همین کاربرد و همچنین اتاق مخصوص اکسیژن، سعی داریم تمام مشکلات بیماران مربوط به این حوزه را پوشش دهیم. به علاوه در کنار همه این دستگاه‌های سخت‌افزاری سراغ طراحی برنامه‌های نرم‌افزاری هم مانند نصب بانک اطلاعاتی برای اختلال یادگیری و آموزش معلولان رفته‌ایم تا کل بازار مربوط به این بیماری را پوشش داده و سعی کنیم آن را درمان کنیم.

نیاز به سرمایه برای حضور در بازار داخلی

داوری در خصوص توان تولید دستگاه برای تمام مراکز درمانی در سطح کشور می‌گوید: در شهر بزرگی مثل تهران تنها با تولید 10 دستگاه می‌توانیم تمام بازار نیازمند محصول را پوشش دهیم و 10 مرکز اصلی توانبخشی در این شهر را مجهز کنیم، اما متاسفانه مشکل سرمایه تولید در شرکت‌های دانش‌بنیان همواره یک مشکل بزرگ و مانع راه است. مسئله‌ای که فعالان این حوزه همواره امید به حمایت و کمک دولت برای رفع آن داشته‌اند که متاسفانه همچنان به قوت خود باقی است و صدای تولیدکنند‌گان شنیده نمی‌شود.

این مخترع معتقد است برای تولید بیشتر نیاز به سرمایه‌گذار دارند و همین عدم توجه از سوی دولت و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی آنها را به صادر کردن این فناوری به کشورهای دیگر سوق داده است. وی می‌افزاید: در حال مذاکره با چند کشور هستیم که با سرمایه‌گذاری و کمک مالی توان تولید ما را افزایش دهند و دستگاه را با توجه به نبود مشابه خارجی در بازارهای جهانی برای‌شان تولید و صادر کنیم.

این فعال حوزه علم و فناوری در آخر می‌گوید: همه تولیدکنندگان در هر بخشی باید قابلیت‌های خود را افزایش داده و با تولید و توسعه محصولات نوآور در سطح بازار بمانند. مسئله بازاریابی و داشتن علم تجارت و فروش محصول هم همیشه از مهم‌ترین اصول مدیریتی شرکت‌هاست که متاسفانه در بازارهای داخلی به علت نبود اعتماد به حوزه نوپای دانش‌بنیان همواره حمایت را از حامیان خارجی دریافت می‌کنیم.

ارتباط با نویسنده: mirzaeefaezeh@yahoo.com