صادرات گاز به اروپا کلید لغو تحریم‌ها علیه ایران

صادرات گاز به اروپا در شرایط کنونی برگ برنده‌ای است که می‌تواند دیوارهای تحریم‌ها علیه ایران را فروبریزد، کافی است که دیپلماسی قوی از سوی مسئولان ایرانی به نمایش گذاشته شود، زیرا غرب و امریکا به دنیال کاستن قدرت گازی روسیه در اروپا هستند. سیاست‌ کشور روسیه در قطع کردن گاز به غرب اروپا تاکنون دو بار در سال‌های 2006 و 2009 رخ داده و حال با توجه به بهره‌برداری غیرقانونی اوکراین از خط لوله‌ گاز روسیه تهدید‌های ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور اروپا موجب نگرانی‌ اتحادیه شده، گرچه وی اعلام کرده هیچ‌گونه خللی در صادرات گاز از روسیه به کشورهای غرب اروپا اتفاق نخواهد افتاد. اما تاریخ اثبات کرده نمی‌توان به گفته‌های این کشور اعتماد کرد.

درست در این شرایط ذخایر گازی ایران و روسیه تغییر می‌کند، به‌طوری که ایران با سهم 2/18درصد از ذخایر گاز، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی در دنیا می‌شود که با در اختیار داشتن 6/33 تا 7/33 تریلیون مترمکعب در صدر قرار می‌گیرد. پیش از این فدراسیون روسیه در صدر قرار داشت.در حال حاضر، ترکمنستان، امریکا، عربستان سعودی، امارات‌متحده عربی، ونزوئلا، نیجریه و الجزایر هم در رتبه‌های چهارم تا دهم قرار دارند.

ایران جایگزین روسیه در صادرات گاز

حال با توجه به وقایع اخیر در اروپا به‌ویژه اوکراین، صادرات گاز ایران به اروپا بسیار اهمیت یافته است، به طوری که تلاش‌های‌ پشت پرده بیانگر این است که سران کشورهای اروپایی برای دستیابی به این ذخایر ایران حاضرند امتیازات متعددی را نیز به این کشور در حال تحریم واگذار کنند. این در حالی‌است که روسیه در حال حاضر بزرگ‌ترین صادر‌کننده گاز برای اتحادیه اروپا به‌شمار می‌آید و کشورهای عضو این اتحادیه 30درصد از گاز مورد نیاز خود را از طریق روسیه تامین می‌کنند که 15 درصد از این میزان از طریق اوکراین به این کشورها انتقال پیدا می‌کند.

اگرچه عزیزاله رمضانی، رییس هیات‌مدیره شرکت ملی صادرات گاز ایران در گفت‌وگو با «فرصت امروز» این مسئله و تلاش‌های پشت پرده را نه تایید و نه تکذیب کرد، اما تکذیب نکردن آن نیز خود نشانه خوبی است. با این وجود، دیدگاه فریدون برکشلی، نماینده اسبق ایران در اوپک در این زمینه به‌نوعی تایید‌کننده این خبر مهم است. وی درباره این مسئله به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «اروپا بسیار تمایل دارد که به گاز ایران دست یابد و خریدار جدی است. در همین راستا، تلاش‌های بسیاری را می‌کند که تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود، حتی در این میان امریکا به دلیل سیاست‌های خاص خود در برابر روسیه نسبت به لغو تحریم‌ها و صادرات گاز با اتحادیه اروپا همراه شده است.»

پیش از این تلاش‌های روسیه بر این بوده که ایران تنها بازار آسیا را در دست داشته باشد و خود مقتدرانه بازار گاز اروپا را در دست داشت و از این اهرم برای مقاصد سیاسی خود بهره می‌گرفت.

صادرات گاز فرصتی برای کسب قدرت

وی با اشاره به اینکه ما نباید این فرصت طلایی را از دست بدهیم، می‌افزاید: «اگر بتوانیم حتی بخشی از بازار اروپا را داشته باشیم، به بازار واقعی و سودآور دست یافته‌ایم، این اقدام برای ایران قدرت کسب می‌کند، زیرا صادرات گاز در کنار سود اقتصادی از نظر سیاسی نیز قابل توجه است.»

اما در این میان صادرات گاز به اروپا همواره نگرانی از تیره‌و تار شدن روابط میان ایران با روسیه را مطرح می‌کند، زیرا این کشور قدرتمند همسایه از نظر دیپلماسی برای ما اهمیت دارد، با این وجود برکشلی معتقد است. «روابط ما در حوزه انرژی باروسیه کاملا حسنه است، اما این کشور حق ندارد که ایران را وادار به کاری کند یا سیاست‌های صادراتی ایران را تغییر دهد، گرچه در این میان مسئله مهم نوع مدیریت مسئولان بالادستی است.»

سیدرضا کسایی‌زاده، معاون سابق وزیرنفت در امور گاز و مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران در این باره به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «موافق انتقال گاز ایران به اروپا هستم و معتقدم، اگر شرایط فراهم باشد ایران نباید این فرصت را از دست بدهد. از نظر من انتقال گاز به اروپا موضوعی سیاسی است، با این وجود در شرایط کنونی اروپایی‌ها به گاز طبیعی ایران نیاز دارند. اما اینکه چقدر شرایط برای انتقال گاز فراهم می‌شود موضوعی است که نمی‌توان به راحتی نسبت به آن اظهارنظر کرد.» با این وجود، اگر این اقدامات پشت پرده به نتیجه برسد، صادرات گاز به اروپا خود فرآیند طولانی حداقل سه ساله است.