سیاستگذاری برای میزان صادرات فرآوردههای نفتی اگرچه توسط دولت صورت میگیرد اما بخش عمده آن توسط بخشخصوصی در حال انجام است و از این محل درآمدهای ارزی کلانی عاید کشور میشود، بخشخصوصی فعال در این حوزه به دنبال لغو تحریمهای همهجانبه است زیرا در صورت لغو ناقص تحریمها مشکلات این بخش حل نخواهد شد. کشورهای عضو اوپک در پنجم ژوئن بار دیگر دور هم جمع شدند تا درباره سقف تولید و موارد دیگر تصمیمگیری کنند که خروجی آن تثبیت تولید 30میلیون بشکه در روز بود. بدون شک این تصمیمگیری نمیتواند در افزایش قیمت نفتخام تأثیرگذار باشد هرچند که براساس تحلیلهای صورت گرفته بهزودی تمایل برای خرید این ماده باارزش افزایش خواهد یافت.
با این وجود در کنار بینتیجه بودن نشست اوپک، فعالان بخشخصوصی در انتظار به سرانجام رسیدن تفاهمنامه نهایی میان ایران و گروه 1+5 است، تفاهمنامهای که متن آن در حال نگارش است. انتظارها برای لغو تحریمهای نفتی است اما سوال اینجاست که آیا با لغو این تحریمها، صادرات فرآوردههای نفتی از وضعیت بهتری برخوردار خواهد بود؟
لغو ناقص تحریم دردی را درمان نمیکند
حسن خسروجردی، رییس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی ایران در این زمینه با اشاره به اینکه نشست اوپک تأثیر خاصی نداشت و تنها برگزار شد بدون اینکه دستاورد خاصی داشته باشد، به «فرصتامروز» میگوید: «اتحادیه برنامهای دارد و براساس آن فعالیت خود را ادامه میدهد، اما بدون شک لغو تحریمهای نفتی در صادرات فرآوردههای نفتی اثرگذار خواهد بود، گرچه باید این لغو تحریمها همهجانبه باشد، زیرا لغو ناقص تحریمها نمیتواند مشکلات را حل و فصل کند.» تحریمهای نفتی و لغو آن اگرچه میتواند سهمیه صادرات نفتخام را برای کشور افزایش دهد اما اگر تحریمهای اعمال شده از جمله در بخش حملونقل، بیمه و سوییفت برداشته نشود مشکلات گذشته پابرجا خواهد بود.
هماکنون بیشتر مشکلات فعالان در حوزه صادرات فرآوردههای نفتی در بخش حمل، نحوه انتقال ارز و غیره است؛ موضوعی که باید در نگارش متن توافقنامه نهایی به آن توجه شود. خسروجردی در این زمینه میگوید: «بخشخصوصی فعال در صنعت نفت بعد از اعمال تحریمها توانست با اعمال راهکارهای متعددی مشکلات کشور را حل کند و در شرایط کنونی با کسب تجربههای متعدد میتواند در کنار دولت همراه خوبی باشد. به همین دلیل اگر تمامی تحریمها در مراحل مختلف برداشته نشود نمیتواند برای ما اثربخش باشد. از این رو معتقدیم اگر امتیازی داده میشود باید برابر باشد و در برابر آن امتیاز دریافت کنیم.»
اعمال هزینههای مازاد به دلیل تحریم
مهــدی اسپندیـــاری، عضو هیاتمدیره اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی ایران با اشاره به اینکه جلسه اوپک نتیجه خاصی نداشت تا بر روند صادرات فرآوردههای نفتی تأثیرگذار باشد به
«فرصت امروز» میگوید: «براساس اعلام وزیر نفت در صورت لغو تحریمهای نفتی، ایران افزایش تولید خواهد داشت. البته در حال حاضر به دلیل تثبیت تولید اوپک تأثیر مختصری بر قیمتهای جهانی داشته است اما در نهایت تنها چیزی که میتواند تأثیر واقعی داشته باشد، نحوه تعامل گروه 1+5 با ایران است.»
وی با اشاره به اینکه امید بر این است که تفاهمنامه نهایی ایران با گروه 1+5 منعقد شود، میافزاید: «براساس روند مذاکرات، ایران برای دوران پساتحریم در حال برنامهریزی است و اگر موافقتنامه نهایی امضا شود، فضای کار برای صنعت نفت به خصوص صادرات مساعد و رو به رشد خواهد بود و اگر هم نتیجه مثبت نباشد به اعتقاد من شرایط برای فعالیتهای این صنعت بسیار وخیمتر خواهد شد.» عضو هیأت رییسه اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با اشاره به اینکه در مرحلهای قرار داریم که باید تکلیف خود را بادنیا مشخص کنیم، میگوید: «صادرات فرآوردههای نفتی به شرایط خاصی نیاز دارد که در فضای تحریم برای ما هزینهساز شده، برای نمونه در حملونقل، بیمه و نحوه انتقال ارز مشکل ایجاد کرده است.»