شعری که نان و آب می‌شود

امروز می‌خواهیم کمی راحت و خودمانی با شما صحبت کنیم. به دنبال گزافه‌گویی و سخنان غیرواقعی هم نیستیم. فقط می‌خواهیم راهی برای کسب درآمد را به شما معرفی کنیم که استعداد آن در هر کسی وجود ندارد. البته به جرات می‌توان گفت که این هم نوعی از سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود زیرا انتهای آن به مرحله‌ای می‌رسیدکه می‌توانید از طریق آن درآمد کسب کنید، اما نیازی به سرمایه‌گذاری خاصی ندارید و شاید خیلی از شما فکر کنید که هیچ‌کس نمی‌تواند روی این کار به‌عنوان شغل اول خود حساب کند در صورتی که باید این نکته را بگویم که بسیاری از شاعران هستند که فقط و فقط از همین راه پول در می‌آورند؛ آن هم میلیونی!

چگونه ترانه‌سرا شویم؟

سرودن شعر، همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد، نیاز به استعدادی دارد که مهارت و دانش، چاشنی آن است. اگر فکر می‌کنید کمی از این استعداد در درون شما هست، فرصت را از دست ندهید و از همین امروز شروع به مطالعه کنید. یادم هست که دوستی می‌گفت: «برای سرودن شعر به سه فاکتور نیاز است؛ مطالعه، مطالعه و باز هم مطالعه.» از داستان و رمان گرفته تا غزل‌ها و اشعار سپیدی که وارد بازار می‌شوند به درد شما خواهد خورد.

شرکت درانجمن‌های شعرخوانی و ترانه‌سرایی بهترین و مثمرثمرترین کاری است که باید انجام دهید؛ مخصوصا انجمن‌هایی که در آن پس از خواندن شعر، کارشناسان شروع به نقد می‌کنند. در این صورت است که شما از ایرادهای احتمالی شعرتان آگاه می‌شوید و کم‌کم یاد می‌گیرید که شعر چیست. به نظر اغلب فعالان این حوزه، کسانی که می‌خواهند وارد دنیای ترانه شوند، باید از عروض و قافیه اطلاعات کافی داشته باشند و پیش از آن سرودن انواع شعر کلاسیک را تجربه کرده باشند.

یکی از کارکشتگان این فن می‌گفت: «تا حافظ و سعدی را نخوانده باشی، نمی‌توانی ترانه را درک کنی.» هرچند شاید ترانه‌های جدیدی که به فروش می‌رسند یا وزن خاصی ندارند، یا وزن‌های زیادی در آن گنجانده شده است. اگر نگاهی به لیست ترانه‌سراها در آلبوم‌های خواننده‌ها بیندازید نام‌های تکراری زیادی را در بین آنها مشاهده خواهید کرد که از آنها به‌عنوان افراد مشهور در این زمینه یاد می‌شود. شما می‌توانید در مشهورترین فرهنگسراها آنها را پیدا کنید و از تجربیاتشان بهره‌مند شوید.

اگر در پایتخت باشید، پیدا کردن آنها بسیار راحت‌تر است، زیرا فرهنگسرای ارسباران ماهانه پذیرای هنرمندان است و اغلب اشعار و ترانه‌های قوی و قابل توجهی در آنجا توسط هنرمندان خوانده می‌شود.(البته اغلب این ترانه‌ها پیش از خواندن فروخته شده‌اند!)بنابراین سرمایه اولیه شما باید به اندازه خریدن کتاب‌های متعدد و کرایه حمل‌و‌نقل تا فرهنگسراهایی باشد که انجمن‌های شعر برگزار می‌کنند! مطمئنا اکثر افراد از عهده این هزینه‌ها برمی‌آیند. از اینها گذشته می‌توان از ظرفیت‌هایی که در کتابخانه‌ها وجود دارد، برای بهره‌برداری استفاده کرد.

در نهایت با 10هزارتومان به مدت یک سال انواع کتاب‌ها در اختیارتان قرار می‌گیرد. از طرفی، امروزه فرهنگسرا در هر محله‌ای وجود دارد و شاید نیازی به کرایه دادن نباشد. اما به گفته یکی از فعالان، شرکت در جلسات شعر به تنهایی نمی‌تواند برای شما مفید باشد. عباس یوسفی می‌گوید: «همه چیز از خود آدم شروع می‌شود و نباید روی جلسات به‌عنوان مرجع، حساب باز کرد؛ مخصوصا جلساتی که بحث‌های حاشیه‌ای و نقدهای اشتباه در آنها به وفور یافت می‌شود.»

به گفته وی بهتر است تازه‌وارداها کتاب‌های ترانه را نخوانند، زیرا ممکن است زبان و سبک آن ترانه روی کار آنها تاثیرگذار باشد، بنابراین خوب است که هرکسی سبک مخصوص به خودش را داشته باشد. در عین حال، گوش فرادادن به موسیقی‌های گوشنواز و کلاسیک می‌تواند در وزن‌شناسی به ذهن آنها کمک کند.

اخذ مجوزهای لازم

حال فرض کنید که پس از کسب تجربیات لازم در این کار حرفه‌ای شدید و اکنون چند ترانه خوب و بدون ایراد در دستان شماست. (البته کارشناسان معتقدند که کمتر شعری در جهان وجود دارد که هیچ ایرادی نداشته باشد. منظور ما هم از شعر بدون ایراد این است که کمترین اشکال در آن به چشم بخورد و بتوان نام ترانه روی آن گذاشت.) قطعا شما در فکر استفاده غیرمجاز از ترانه‌هایتان نیستید و البته این به نفع شما خواهد بود، پس لازم است که مجوز لازم را از کارشناسان ارشاد بگیرید. تا چندسال پیش هر ترانه‌سرایی می‌توانست با ارائه یک کپی تایپ شده از ترانه‌هایش در طول دو تا سه هفته بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای مجوز بگیرد، اما اکنون وضعیت به کلی متفاوت است.

طبق روش جدید، دیگر ترانه‌ای توسط وزارت ارشاد از شعرا گرفته نمی‌شود، بلکه این شرکت‌های ساخت آهنگ و تهیه‌کنندگان هستند که باید مسئولیت این کار را برعهده بگیرند. به عبارتی آنها کل ترانه‌های آلبوم را به‌صورت یک پروژه به بخش مربوطه ارائه می‌دهند و پس از آن منتظر جواب هیأت شعر می‌نشینند.شاید اینجا کار شما سخت‌تر شود، زیرا تهیه‌کننده‌ای که ترانه را از شما تحویل می‌گیرد قطعا نگران تایید یا عدم تایید آن است.

بنابراین سعی می‌کند خودش به‌عنوان فیلتری باشد که بعضا شاید سخت‌گیرانه‌تر از ارشاد عمل کند! پس سعی کنید در ترانه‌هایی که می‌خواهید به آنها بفروشید، نهایت دقت را داشته باشید و خودتان، فیلتر خودتان باشید! خط قرمزها را کامل رعایت کنید و از به کار بردن کلماتی که ممکن است در تایید ترانه مشکل ایجاد کند، بپرهیزید.

باید به یک برند تبدیل شوید

بیایید با هم صادق باشیم؛ حقیقت این است که تا نام شما به یک برند تبدیل نشود، نمی‌توانید در این کار ادعا کنید که موفق شده‌اید. برای تبدیل شدن به برند هم راهی طولانی در پیش دارید. سرودن هر ترانه‌ای که یک اتفاق خوب و تازه درون آن افتاده باشد، شما را یک قدم به موفقیت نزدیک‌تر می‌کند. شاید در روزهای نخست از برخورد سرد خریداران دلسرد شوید و فکر ادامه این کار را از سر بیرون کنید، اما صبر و سماجت شما عاقبت کارساز خواهد شد و بالاخره روزی فراخواهد رسید که جامعه ترانه، نامتان را به‌عنوان یک برند بشناسد.

یادتان باشد که برندهایی در حال حاضر وجود دارند که ترانه‌هایشان تا 5میلیون هم به فروش می‌رسد! اما معمولا قیمتی که روی ترانه‌های تازه‌کارها می‌گذارند، بین 100 تا 500هزارتومان متغیر است. یکی از شیوه‌های فروش ترانه این است که بگردید و خوانندگان تازه‌کاری را پیدا کنید که به دنبال ترانه‌های ارزان‌تر هستند. البته در این هنگام باید توجه داشته باشید صدای خواننده، به‌گونه‌ای باشد که آینده خوبی برای آن بتوان پیش‌بینی کرد. شک نکنید که پیشرفت و موفقیت او یعنی موفقیت شما. زیرا پس از آن سفارش ترانه برای شما آغاز می‌شود و آن وقت است که تعیین‌کننده نهایی قیمت، شما هستید نه کس دیگری.

تهدیدها و فرصت‌ها

دزدی و تخلف در هر صنفی وجود دارد. هیچ‌وقت ترانه‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر نکنید، حتی یک بند کوتاه را،زیرا همین امر زمینه‌ای را برای دزدی ادبی افراد فراهم می‌کند که وقتی کار از کار گذشت، تاسف خوردن دردی را دوا نخواهد کرد. حتی سوژه‌ها و اتفاقات ادبی خود را برای دوستان ترانه‌سرایتان بازگو نکنید. اگر قرار است به یک خواننده یا تهیه‌کننده‌، نمونه کار ارائه دهید، به هیچ عنوان تمام ترانه را در اختیار وی نگذارید و تنها یکی، دو بند اول را برایش بخوانید.

این دقیقا همان رفتاری است که آهنگسازان با ترانه‌سراها دارند، زیرا وقتی قرار است یک ترانه‌سرا روی آهنگ کسی ترانه بنویسد، هیچ وقت نباید تمام ملودی را به او تقدیم کرد. اکثر ترانه‌سرایان بر این عقیده‌اند که شرکت در کلاس‌های آموزشی ترانه تاثیری در خلاقیت افراد نخواهد داشت. این در حالی است که کلاس‌هایی برای آموزش وجود دارند که از 300هزار تا یک میلیون تومان از شما پول می‌گیرند. با توجه به افزایش تعداد خوانندگان و رغبت نسل جوان به گوش دادن موسیقی و از همه مهم‌تر بازتر شدن فضای وزارت ارشاد در ممیزی اشعار و ترانه‌ها می‌توان آینده خوبی را برای این کسب‌وکار متصور بود.

البته به شرطی که بتوانید حرفی برای گفتن داشته باشید و نامتان به یک برند معروف تبدیل شود. در پایان حواستان باشد که تا آخر کار، پیگیر باشید نامتان به‌عنوان ترانه‌سرا در جلد آلبوم چاپ شود، زیرا ممکن است برخی افراد شیطنت‌هایی انجام دهند که در این میان حق شما ضایع می‌شود.

خبرنگار