شبکه خانگی بی‌برنامه و استراتژی مانده است

در گفت‌وگوی هفته گذشته که به شبکه خانگی پرداختیم، تلاش کردیم محتوای این شبکه و ضعف‌ها و قوت‌های آن را به بحث بنشینیم. اما سهم مهمی ازشبکه خانگی را توزیع در بر می‌گیرد. سهمی که به اندازه تولید محتوا مهم است. شبکه نمایشی نیز مانند بسیاری از تولیدات ایرانی است. می‌تواند کیفیت خوبی داشته باشد، مورد توجه باشد اما بی‌اعتنایی به نحوه توزیع آن در سطح کشور و عدم آگاهی مردم از چنین تولیدی بخش مهمی از پتانسیل بازار آن را مسکوت می‌گذارد. مشکلی که رفع آن آسان نیست و نیازمند برنامه‌ریزی‌های بلند‌مدت و فراهم آوردن زیرساخت‌هاست.

شرح مشکلات و موانع پیش‌روی توزیع و چگونگی رفع آن را در ادامه در گفت‌وگو با مهران برومند، تهیه‌کننده سینما، می‌خوانید.

***

در گفت‌و‌گوی هفته گذشته درباره وضعیت تولید شبکه خانگی صحبت کردید، در این شماره بهتر است به وضعیت توزیع و پخش بپردازیم. ضعف‌هایی که در حوزه شبکه خانگی وجود دارد بخشی به توزیع آن بر می‌گردد. این ضعف‌ها از کجا می‌آید؟

متاسفانه ما پخش تخصصی نداریم. همان‌طور که تولید شبکه خانگی هنوز صنعت نشده، توزیع آن نیز همچنان صنعت نشده است. اکنون تنها سه گروه پخش محصولات شبکه خانگی را بر عهده دارند. هنر اول، هنر نمای پارسیان و تصویر دنیای هنر هستند. در دندون طلا ما سعی کردیم شکل توزیع شهرستان را از حالت سنتی خارج کنیم. یعنی شکل توزیع شاهرگی در شهرستان را به توزیع مویرگی تبدیل کنیم. کاری که در تهران اتفاق می‌افتد. ویزیتور می‌رود کار را ارائه می‌کند، سفارش می‌گیرد و کار را ارائه می‌دهد. صنایعی در این حوزه فعال بودند. ما با آنها وارد مذاکره شدیم که گروه پخش یک و یک بود که متاسفانه تجربه‌ای بود که شکست خورد.

علت شکست هم این بود که محصول‌ها با یکدیگر فرق داشتند. اما حقیقت امر این است که باید در همه شهرستان‌ها توزیع به شکل مویرگی اتفاق بیفتد. در گذشته در شهرستان‌ها نمایندگان فعال و ویدیو کلوپ‌های فعالی بودند که اکنون از رونق افتاده‌اند. اکنون اما این ویدیو کلوپ‌ها با مشکل رو‌به‌رو شده‌اند. تا جایی که حتی بیم آن می‌رود که به دلیل پایین بودن توان خرید مردم، خود نماینده پخش محصول فرهنگی کار را کپی ‌کند. در همین نقطه صنعت شبکه خانگی نابود است. اتحادیه ویدیو کلوپ‌ها اکنون از بین رفته است. حمایت‌ها از این گروه برداشته شد، اتحادیه ضعیف و ضعیف‌تر شد و اکنون کاملا این طیف از بین رفته است. ورود سوپر مارکت‌ها به‌عنوان عرضه‌کننده DVD ‌ها که البته فکر بدی هم نیست، سبب نابود شدن شبکه ویدیو کلوپ‌ها شد. اینجاست که شبکه خانگی بی‌برنامه و استراتژی مانده است. این پروژه‌های پخش امروز وارد بازار نشده‌اند. مثلا آقای معماری که تصویر دنیای هنر را دارد، 20 سال است که در این حوزه در حال فعالیت است. این تجربه نباید نادیده گرفته شود.

موسسه رسانه‌های تصویری از گذشته در این حوزه به نوعی فعال بوده است. چرا از ظرفیت‌های آن استفاده نمی‌شود؟

موسسه رسانه‌های تصویری هر چند از گذشته بوده و می‌تواند در شهرستان‌ها نیز فعال باشد و به این حوزه کمک کند. اما دولت تمایل به تعطیلی آن دارد و به نحوی انگار سازمانی است که روی دست دولت مانده است. باید برای آن ساختار تعریف کرد. شبکه خانگی اکنون در نقطه صفر است. باید برای آن برنامه‌ریزی کرد. در حوزه تولید محتوا، توزیع برنامه مدونی نوشت و طبق آن پیش رفت. این کار شدنی است. پتانسیل بازار موجود است و خانواده‌ها طالب آن هستند و می‌تواند جایگاه مطلوب خود را بیابد.

شبکه خانگی ما به نوعی دنباله‌رو بازار دی‌وی‌دی آمریکاست، آیا ما راهی که توسط کشورهای پیشرفته طی شده را باید از ابتدا طی کنیم؟

بازار دی‌وی‌دی آمریکا تبدیل به صنعت شده است. آنها هم بی‌شک در شرایطی مانند ما شروع کردند. اما آنها بعد از جنگ جهانی دوم این راه را شروع کردند و مسیرهایی را که اکنون ما در حال طی کردن آن هستیم، طی کرده‌اند. این مسیر، مسیری است که همچنان در حال رشد است. بی‌شک شما در چند سال آینده با مقوله‌ای به نام دی‌وی‌دی رو به رو نخواهید بود. ما می‌دانیم که چه مسیری را باید طی کنیم و در تلاشیم تا آنجا که می‌شود از دنیا عقب نمانیم. بازار اکنون در حال تبدیل شدن دی‌وی‌دی به VOD(پخش آنلاین) است. همین الان دندون طلا در VOD دو‌میلیون بیننده دارد. مقوله‌ای که درآمد آن به جیب ما نمی‌رود. ما مانند هر برند دیگری برنامه خودمان را داریم و در تلاش هستیم که آن نتیجه مورد انتظارمان را به دست بیاوریم. بازار می‌گوید که مقوله DVD کم‌کم تقلیل پیدا می‌کند و جای آن را VOD می‌گیرد. به نظر من پنج سال آینده DVD به‌عنوان عنصر تبلیغاتی عمل خواهد کرد و ما آن را به شکل نمونه به رایگان در اختیار مردم قرار می‌دهیم. در آن زمان ما باید نتفیلیکس ایران شده باشیم. یعنی ما کارهای‌مان را در سایت خودمان ارائه می‌دهیم.

در حوزه تولید به شکل عام همه سرمایه‌گذارها معتقدند به این دلیل تولید در کشور رونق پیدا نمی‌کند که دولت زیرساخت‌های آن را فراهم نمی‌کند. آیا در حوزه شبکه خانگی نیز چنین تصوری وجود دارد یا اینکه بخش خصوصی تلاشش این است که فارغ از دخالت دولت خود اقدام کند؟

ما کشور در حال ‌گذاری هستیم و همین دیدگاه ما را به جایی که امروز هستیم، رسانده است. همیشه ما به دنبال وام و کمک دولت بوده‌ایم تا کاری انجام دهیم. اما این مسیر ما را به جایی نمی‌رساند. این مسیر مختص ما نیست و در کشورهای دیگر نیز این مسیر طی شده است. آمریکای پیش از جنگ نمونه خوبی برای ارزیابی این مسیر است. زیرا شرایط مشابهی است که در گذشته توسط این کشور طی شده است. آسیب‌هایی که در اثر راه‌های اشتباه در آمریکا طی شده تجربه خوبی است که از آنها استفاده کنیم و آن راه‌ها را دوباره نرویم. اینکه مثلا کجاها شبکه خانگی و رسانه شبه دولتی شده است، کجاها دولت پنهانی به رسانه‌ها کمک کرده و همان‌ها آسیبی برای رسانه شبکه خانگی شده‌اند. با مطالعه این مسیر می‌توانیم برای رسیدن به هدف بهای کمتری بپردازیم و سریع‌تر به نتیجه برسیم. این تصور که دولت باید بیاید، دولت باید زیرساخت فراهم کند و دولت باید کمک کند، در همه صنایع راه اشتباهی است. اما در مقابل از دولت می‌توانیم بخواهیم که در این راه موانع ایجاد نکند. ما اکنون مانع زیاد داریم. برداشتن موانع می‌شود آن نظارت و حمایت واقعی که در همه صنایع می‌توانیم از دولت انتظار داشته باشیم.

شما در ماهواره تبلیغاتی دارید، این تبلیغات به چه شکلی است؟

ما کار غیرقانونی انجام نمی‌دهیم و به ماهواره تبلیغ نداده‌ایم. تبلیغاتی که می‌بینید متعلق به سایت ایران رسانه در آمریکاست. ما اینجا در فیلم و آپارات VOD کار را قرار دادیم که در ایران و به ریال قابل دسترسی است. خیلی از فارسی زبانان خارج از کشور به ما گفته بودند که ما کار شما را از طریق یوتیوب و سایت‌های غیرقانونی دنبال می‌کنیم، اگر جایی هست که شما منتفع می‌شوید بگویید که کار را آنجا دنبال کنیم. براساس این نیاز اول تلاش کردیم این امکان را از طریق آپارات فراهم کنیم اما چون فراهم آوردن زیرساختی برای پرداخت دلار به جای ریال زمان می‌برد، سایت ایران رسانه در آمریکا تاسیس شد و او برای دانلود دندون طلا از طریق این سایت اطلاع‌رسانی کرد. این تبلیغات در آمریکا و کانادا و حتی استرالیا گسترده بود که همه آنها را ما نمی‌بینیم و فقط تبلیغات ماهواره‌ای آن را ما شاهد هستیم.

این سایت زمینه‌ای است که کارهای ایرانی در خارج از کشور ارائه شود. تلاش بر این است که کارهای ایرانی از طریق این سایت کپی رایت کسب کنند و روی سایت قرار گیرد و کسی به واسطه این امتیاز نمی‌تواند کار را به راحتی برای دانلود بگذارد. ما از یوتیوب خواستیم که این کانال را ببندد که این کار انجام شده قدم بعدی شکایت است از سایت‌هایی که غیرقانونی این کار را گذاشته‌اند که در آینده شاهد ارائه کارها از این سایت‌ها نباشیم. این یک‌قدم است. نمی‌توان یک شبه به نتیجه رسید. همین‌که این قدم تکاپویی در بین این سایت‌ها ایجاد کرده، امیدی است برای اینکه جلوی این مقوله گرفته شود.

با توجه به صحبت‌های شما، ما در خارج از کشور بازاری برای شبکه خانگی داریم، چطور می‌توان این بازار را در اختیار گرفت؟!

بله، این بازار بسیار بزرگ است. 648‌هزار نفر از طریق سایت ایران پرود و یوتیوب، قسمت چهار دندون طلا را دیده‌اند. شما تصور کن از این تعداد هر کدام 50 سنت سودش به ما می‌رسید. من با این رقم در ایران می‌توانستم گیم آف ترون بسازم. طبق آمارهای ارائه شده توسط سازمان ملل 6‌میلیون مهاجر ایرانی در سراسر دنیا وجود دارد. همین نشان می‌دهد چه بازار بزرگی در خارج از کشور وجود دارد.

با توجه به برنامه‌هایی که مطرح کردید فکر می‌کنید چه زمانی می‌توانیم شبکه خانگی را یک رسانه پر بازده ببینیم؟!

اگــر تنهــا 50‌درصــد برنامه‌هایی که داریم، خوب پیش برود می‌توانم به شما این قول را بدهم که تا دو سال آینده یعنی پایان سال 95 شاهد ظهور یک صنعت و رسانه‌ای که بتوان روی آن حساب کرد، باشیم. البته نه فقط به شکل دی‌وی‌دی بلکه مطابق پیشرفت دنیا به شکل VOD.