فیلمسازی مستقل یا به عبارتی فعالیت در دنیای سینمای مستقل تا حدودی با جریان فیلمهای عام سینما متفاوت است. فیلمهای مستقل اغلب تابعی هستند از نوع نگاه و روش خاص و هنرمندانه کارگردان / فیلمساز در خلق اثر، افزون بر، استقلال مالی اثر از آن چه در صنعت فیلمسازی رایج است. به عبارت دیگر، اغلب فیلمسازهای مستقل کار خود را نه با تکیه بر استودیوهای فیلمسازی مشهور و ثروتمند، بلکه با کمترین هزینهها پیش میبرند. همین روش پرداخت (بدون اعمال نظر تهیهکنندگان و استودیوهای فیلمسازی) زمینهساز نوعی استقلال تمام و کمال ذهنی در روایت موضوعی است که بنا برنظر کارگردان در طول ساخت فیلم نمایش داده میشود.
این تعریف، شاید سادهترین و در عین حال جامعترین تعریفی باشد که میتوان به طور خلاصه از سینمای مستقل ارائه داد. اما نباید براساس چنین توصیفی فیلمسازی با این تکنیک را، سهل و بیحاشیه قلمداد کرد. نگاهی به نام فیلمسازان مستقل پرآوازهای مثل جیم جارموش، رابرت آلتمن و الکساندر پین باعث میشود، کمی جدیتر به این بخش از صنعت فیلمسازی فکر کنیم. افزون بر این، فیلمهای مستقل گاه جوایز متعددی را به خانه میبرند، پرفروش میشوند یا حتی حاشیه و جریانسازی سیاسی و اجتماعی میکنند. با وجود اینکه بررسی وضعیت بازده اقتصادی فیلمهای مستقل و موانع موجود در مورد ساخت این فیلمها دشوار است، اما میتوان به نکاتی کلی و کلیدی در مورد سینمای مستقل اشاره کرد:
فیلمسازی مستقل به تخصص نیاز دارد
*دانش فیلمسازی؛ متاسفانه در بسیاری از موارد، هنریبودن و نگاه خاص برخی کارگردانان بزرگ حوزه سینمای مستقل به اشتباه تعبیر شده و تصور میشود، هر فرد با هر میزان تحصیلات و بدون تخصص سینمایی قادر به ساخت فیلمهای مستقل خواهد بود.
*تامین بودجه مناسب؛ گرچه فیلمسازی مستقل بر پایه عدم وابستگی به استودیوهای بزرگ شناخته میشود، اما یک فیلمساز باید ارزیابی صحیحی از میزان هزینههای جاری فیلم داشته باشد. تعداد بالای فیلمهای نیمهتمام و ایدههای هدررفته در حوزه سینمای مستقل حاصل همین عدم دوراندیشی مالی است.
*ارائه مناسب فیلم؛ ساخت فیلم مستقل بخشنخست کار یک فیلمساز محسوب میشود. چگونگی ارائه فیلم به مخاطب، تبلیغات مناسب و کمک گرفتن از روشهای جذب مخاطب روشهایی اجتناب ناپذیر برای هر فیلمسازی محسوب میشود که قصد دارد فیلمش دیده شود.
جشنوارهها، فرصتهای طلایی دیده شدن
رابرت ردفورد، هنرمند نام آشنا و یکی از فعالان و بنیانگذاران جشنوارههای مهم سینمایی، مانند جشنواره ساندنس، اخیرا در بخشی از مصاحبهاش با خبرگزاری انگلستان، نظریههای جالبی در مورد سینمای مستقل بیان کرده است. طبق نظر ردفورد، یکی از رموز موفقیت فیلمهای مستقل حضور در جشنوارهها، کاندیدا شدن و دریافت جوایز بینالمللی است. این مسیر راه را برای فروش بهتر، خلق آثار در سالهای بعدی و همکاریهای بینالمللی باز میکند. در واقع، ردفورد مخالف آنچه سینمای مستقل را مهجور و خاص تلقی میکند، است و اعتقاد دارد، سینمای مستقل میتواند بسیار موفقتر و پر مخاطبتر از آن چه تاکنون بوده، باشد. تجربههای مختلف نشان داده این نظریهها چندان بیراه نیستند و اغلب فیلمسازان مستقل که در جشنوارههای جهانی حضور داشتهاند، موفقیتهای بعدی را هم تجربه کردهاند.
سینمای مستقل میتواند پرمخاطب باشد
بسیاری از افرادی که اطلاعات صحیحی در مورد سینمای مستقل ندارند، متصورند این بخش از صنعت فیلمسازی، بازده مالی ندارد و کار کردن در این بخش سراسر ضرر خواهد بود. این یکی از اشتباهات مرسوم در مورد سینمای مستقل است. مدتهاست که دولت بریتانیا، روی بخش تولیدات فرهنگی و به ویژه صنعت فیلمسازی مستقل و انیمیشن سرمایهگذاری ویژه کرده است. این سرمایهگذاری نه تنها باعث رونق گیشه فیلمهای مستقل در بریتانیا شده، بلکه تاثیر مستقیمی بر ارتقای سطح فیلمسازی مستقل در این کشور داشته است.
بازده مالی فیلمهای مستقل در این میان جالب توجه ارزیابی شده است. طبق آمارها در سال 2012 فیلمهای مستقل سهمی برابر با 15 تا 20درصد از فروش کل گیشهها را به خود اختصاص دادهاند. از مهمترین عوامل برای رونق سینمای مستقل در بریتانیا، تسهیل زیرساختها، کاهش مالیات برای حمایت از فیلمسازان و ایجاد تسهیلات فیلمسازی است.
سینماهای ویژه و ارتقای فرهنگ مخاطبان
سینماهای ویژه؛ تعجببرانگیز است ولی انگلستان با داشتن بیش از 50 کانون و سینمای ویژه برای فیلمهای مستقل یکی از رکوردداران حمایت از تولیدات این بخش تلقی میشود. این تعداد سینما و کانون کمک میکند، فیلمسازان این کشور لااقل از لحاظ دیده شدن فیلمهای تولیدیشان احساس اطمینان کنند.
ارتقای فرهنگ مخاطبان؛ فیلیپین در بین دولتهای جنوبشرقی آسیا، قدمت قابل قبولی در حوزه فیلمسازی دارد اما وزارت فرهنگ این کشور اخیرا برای افزایش سطح آگاهی و فرهنگ مخاطبان سینما، بهویژه مخاطبان جوانتر دست به ابتکاری در خور تحسین زده است. پخش و معرفی دورهای فیلمهای مستقل، مستند و تجربی در سینماهای سراسر کشور با کمترین هزینه و برگزاری جلسات نقد و بررسی، باعث شده جوانان زیادی جذب این بخش شوند.