سودده اما پرریسک

آبگرمکن خورشیدی کالایی نسبتا جدید در بازار ایران است اما با توجه به اقلیم ایران که به خوبی از نور خورشید در بسیاری از مناطق برخوردار است، قاعدتا سرمایه‌گذاری در تولید این نوع از آبگرمکن‌ها می‌تواند توجیه‌پذیر باشد اما به گفته فعالان این حوزه از آنجا که دولت حمایت‌های لازم را از تولید و مصرف آبگرمکن‌های خورشیدی انجام نمی‌دهد، هنوز سرمایه‌گذاری در این حوزه به بازدهی و سوددهی نرسیده است.

قاعدتا اگر از سوی دولت فرهنگ‌سازی لازم در مورد مصرف آبگرمکن‌های خورشیدی انجام شود و در عین حال قدرت خرید افراد نیازمند به استفاده از این آبگرمکن‌ها بالا برود، سرمایه‌گذاری در این حوزه هم بسیار توجیه‌پذیر خواهد بود. در رابطه با مشکلات، ریسک‌ها و سرمایه مورد نیاز برای تولید آبگرمکن‌های خورشیدی، حمیدرضا بابازاده، مدیر عامل شرکت آویسا از تولیدکنندگان آبگرمکن‌های خورشیدی، توضیحاتی به «فرصت امروز» داده است.

حمیدرضا بابازاده یکی از انگیزه‌های اصلی برای سرمایه‌گذاری در تولید آبگرمکن‌های خورشیدی را مطرح شدن موضوع اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و بحث آزادسازی قیمت سوخت می‌داند و می‌گوید: ما حدود شش سال پیش و در شرایطی که دولت قبلی درصدد بود قیمت حامل‌های انرژی را آزادسازی کند، بر آن شدیم که خط تولید آبگــرمکــن‌هــای خــورشیــدی را راه‌اندازی کنیم.

بازگشت سرمایه نیازمند حمایت

وی سرمایه ثابت مورد نیاز برای راه‌اندازی خط تولید آبگرمکن‌های خورشیدی در شش سال قبل را حدود یک میلیارد تومان برآورد می‌کند و اظهار می‌دارد: طبیعتا در حال حاضر به سرمایه پنج تا شش برابری نیاز است. همچنین در آن زمان برای خط تولید این آبگرمکن‌ها به حدود 500میلیون تومان سرمایه در گردش نیاز بود اما اگر کسی بخواهد در شرایط فعلی اقدام به سرمایه‌گذاری کند باید سرمایه در گردش 1.5 تا 2میلیارد تومانی را مدنظر داشته باشد و در طول سال‌های فعالیت، حدود 20درصد به میزان سرمایه در گردش خود بیفزاید.

به گفته بابازاده، مدت زمان مورد نیاز برای بازگشت سرمایه در این صنعت پنج ساله است، البته مشروط بر آنکه حمایت‌های مادی و معنوی لازم از سوی دولت انجام شود و مردم قدرت خرید داشته باشند. وی همچنین اشاره می‌کند: نیروی انسانی مورد نیاز برای خط تولید آبگرمکن‌های خورشیدی هم 35نفر است و اشتغال‌زایی این صنعت به‌گونه‌ای است که هر واحد تولیدی می‌تواند برای 40نفر هم به‌صورت غیرمستقیم شغل ایجاد کند.

از فرهنگ‌سازی غفلت شده است

اما تهدیدها و ریسک‌های ســرمـایــه‌گــذاری در بازار آبگـــرمکـن‌هـای خـورشیــدی چیست؟ مدیرعامل شرکت آویسا در پاسخ به این پرسش می‌گوید: بزرگ‌ترین مشکل موجود در این حوزه عدم حمایت دولت از تولید آبگرمکن‌های خورشیدی است؛ به‌گونه‌ای که دولت اقدام خاصی در جهت حمایت‌ از مصرف‌کنندگان، حمایت از تولیدکنندگان یا فرهنگ‌سازی در این زمینه انجام نمی‌دهد.

این در حالی است که بسیاری از مناطق کشورمان از نور خورشید بسیار خوبی برخوردار هستند و قاعدتا سرمایه‌گذاری در تولید این نوع از آبگرمکن‌ها می‌تواند توجیه‌پذیر باشد اما از آنجا که دولت حمایت‌های لازم را از تولید و مصرف آبگرمکن‌های خورشیدی انجام نمی‌دهد، هنوز سرمایه‌گذاری در این حوزه به بازدهی و سوددهی نرسیده است.

پایین بودن قدرت خرید مشتریان

بابازاده یکی دیگر از ریسک‌ها و مشکلات موجود در این زمینه را پایین بودن قدرت خرید مردم می‌داند و عنوان می‌کند: تمرکز فروش و مصرف آبگرمکن‌های خورشیدی بیشتر در مناطقی است که گازرسانی به آنجا انجام نشده است اما در این مناطق هم اکثرا افرادی زندگی می‌کنند که از قدرت خرید بالایی برخوردار نیستند.

این در حالی است که حتی با وجود رایزنی‌هایی که برخی تولیدکنندگان آبگرمکن‌های خورشیدی با دولت انجام داده‌اند، دولت تاکنون حاضر نشده است به مشتریان این آبگرمکن‌ها یارانه‌ای را اختصاص بدهد تا این افراد از انرژی خورشیدی با قیمت ارزان‌تری استفاده کنند. این موضوع موجب شده بخش اعظم مشتریان آبگرمکن‌های خورشیدی یعنی روستاییان ساکن در مناطق فاقد گاز و افراد ساکن در مناطق سردسیری که در تامین نفت، گازوییل و چوب دچار مشکل هستند، از قدرت مالی لازم برای خرید این آبگرمکن‌ها برخوردار نباشند.

صادرات؛ راهی برای تامین هزینه‌ها

به گفته بابازاده فقدان تسهیلات بانکی دیگر مشکل موجود در زمینه تولید آبگرمکن‌های خورشیدی است.این در حالی است که میزان فروش داخلی آبگرمکن‌های خورشیدی هم پاسخگوی بازار تولید این محصول نیست و صادرات حدود 5هزار دستگاه آبگرمکن خورشیدی این شرکت به کشورهای افغانستان، ارمنستان، عراق، ترکیه، کنیا، عربستان و بحرین، بخشی از هزینه‌های آن را تامین می‌کند. میزان ظرفیت اسمی تولید این شرکت هم ماهانه 3هزار دستگاه است اما به دلیل مشکلات موجود با یک پنجم ظرفیت در حال تولید است و یک‌پنجم میزانی را که تولید می‌کند، در بازار داخل به فروش می‌رساند.

این فعال بازار همچنین در مورد شیوه‌های تامین مواد اولیه می‌گوید: در حالی که کیفیت و کارایی آبگرمکن‌های خورشیدی بستگی زیادی به مواد اولیه دارد، 70درصد مواد اولیه که اتفاقا کیفیت رضایت‌بخشی هم دارد، تولید داخل است و 30درصد باقیمانده عمدتا از کشور چین وارد می‌شود. اما اگر فردی خواهان سرمایه‌گذاری در تولید آبگرمکن‌های خورشیدی باشد، باید برای کسب مجوزهای لازم به سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت مراجعه کند.