سوخت تقطیری گازوییل نیست، بگذارید صادر کنیم

سوخت تقطیری از سال 91 مجوز صادرات گرفته است، تولیدکنندگان این سوخت در تلاش هستند تا از ظرفیت حداکثری صادرات این سوخت بهره ببرند از این‌رو، طی مذاکراتی با ستاد مبارزه با قاچاق کالا درصدد افزایش میزان صادرات این سوخت از 7 درصد به 5/9 درصد هستند، اما در این میان با همه مشکلات موجود این روزها شرکت ملی نفت با صدور مجوز فروش گازوییل به مرزنشینان بازار اقتصادی این سوخت را نشانه گرفته است. سوخت تقطیری از فرآیند تبدیل روغن سوخته به روغن پایه ایجاد می‌شود و از خانواده سوخت‌ها و نزدیک به گازوییل است. به‌طوری که از 100درصد روغن سوخته در فرآیند تغییرات برای دستیابی مجدد به روغن پایه 12درصد به سوخت تقطیری تبدیل می‌شود. براساس آمار اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی از مجموع 600 هزار تن روغن کارکرده واگذار به واحدهای تصفیه دوم 70 هزار تن تبدیل به سوخت تقطیری می‌شود. بازار صادرات این سوخت کشورهای افغانستان و ارمنستان است. 

بعد از گران شدن قیمت نفت‌خام در سال‌های 88 و 89 بود که تصفیه‌کنندگان روغن کارکرده با توجه به اهمیت یافتن سوخت تقطیری از ستاد مبارزه با قاچاق کالا خواستند تا فرآیند صادرات قانونی این سوخت را فراهم کنند. در همین راستا پژوهشگاه اداره استاندارد، براساس قراردادی که با اتحادیه صادرکنندگان منعقد کرد، موظف شد تا طی مطالعاتی اعلام کند چند درصد از روغن کارکرده به سوخت تقطیری تبدیل می‌شود تا براساس این آمار به واحدهای تولیدکننده مجوز برای صادرات، صادر شود. براساس تحقیقات میدانی مشخص شد که 12 درصد از روغن کارکرده سوخت تقطیری است اما در نهایت به دلایلی که مشخص نشد، اعلام شد که در نهایت 7 درصد سوخت تقطیری تولید می‌شود و این‌گونه شد که از سهم 12 درصدی تنها 7 درصد مجوز صادرات به واحدها صادر شد.

ایجاد امید برای صادرکنندگان سوخت تقطیری

سیدابوالقاسم هاشمی، مدیرعامل شرکت سامان شیمی و یکی از صادرکنندگان سوخت تقطیری در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «این سوخت در فرآیند تبدیل روغن کارکرده به روغن پایه تولید می‌شود. اما در نهایت تنها 35 هزار تن آن صادر می‌شود. با مذاکرات انجام شده باستاد مبارزه با قاچاق کالا به‌زودی در کمتر از یک ماه آینده سهم صادرات این سوخت از 7 به 5/9 درصد افزایش خواهد یافت. خوشبختانه ستاد مجاب شده که صادرکنندگان سوخت تقطیری، گازوییل یارانه‌ای قاچاق نمی‌کنند.»

وی با اشاره به ضرر اقتصادی تصفیه‌کنندگان دومی روغن ‌می‌افزاید: «نباید به دلیل اینکه سوخت تقطیری مشابه کالای یارانه‌ای دارد برای تولیدکنندگان ممنوعیت صادرات ایجاد کرد. اینکه عده‌ای کالای یارانه‌ای شبیه سوخت گازوییل به دلیل خرید دولتی صادر می‌کنند، به دلیل اهمال شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفت است چراکه این شرکت به‌عنوان مرجع توزیع‌کننده گازوییل در کشور صحیح عمل نمی‌کند.»

بدون شک عدم صادرات این سوخت برای تولیدکنندگان مشکل ایجاد کرده است، زیرا امکان مصرف آن در داخل به دلیل مشکلات زیست محیطی وجود ندارد و از سویی به دلیل خطرناک بودن این سوخت نمی‌توان آن را در انبارها ذخیره کرد. این رویه موجب شده تا تعدادی از تولیدکنندگان سوخت تقطیری از آن در مجموعه خودشان استفاده کنند یا ناچار شوند محصول تولید شده خود را از طریق غیرقانونی صادر کنند.عضو اتحادیه صادر‌کننده فرآورده‌های نفتی با اشاره به اینکه ستاد مبارزه با قاچاق کالا همکاری خوبی با اتحادیه و به خصوص کمیسیون روغن دارد، ‌می‌گوید: «حجم سوخت تقطیری تولید شده در کشور در مجموع به اندازه قاچاق سوخت گازوییل یارانه‌ای یک یا دو روزه در کشور نمی‌شود اما موانع ایجاد شده موجب شده تصفیه‌کنندگان دومی به سود معقول دست نیابند. شاید یکی دیگر از موانع را بتوان سنگ‌اندازی مالیاتی نام برد که انتظار داریم به این مشکل نیز در دولت یازدهم رسیدگی شود زیرا نحوه تعامل دولت کنونی با کمیسیون روغن اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی مثبت است.»

آمار رسمی از میزان صادرات وجود ندارد

اما در این میان مسئله اینجاست از سال 91 تاکنون چه میزان سوخت تقطیری صادر شده است، گرچه آمار شفافی در این زمینه وجود ندارد اما از آنجا که تمامی تولیدکنندگان حاضر نیستند الزامات ستاد مبارزه با قاچاق کالا را رعایت کنند، ارائه آمار حقیقی نیز قدری مشکل است با این حال براساس آمارهای غیر‌رسمی می‌توان گفت تاکنون حدود 60 هزار تن سوخت تقطیری صادر شده است.

امین خراسانی، رییس کمیسیون روغن اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی و مدیرعامل شرکت تعاونی مروارید مشکین نیز در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «به دلیل محدودیت برای صادرات از مجموع 70 هزار تن سوخت تقطیری، 20 هزار تن آن در سیستم قاچاق قرار می‌گیرد که باید دولت برای حل این معضل راهکار بیندیشد و مجوز قانونی را به واحدها صادر کند اما این روزها شاهد هستیم که شرکت نفت رقیب بخش‌خصوصی در صادرات سوخت تقطیری شده است، به‌طوری که با صدور مجوز به مرزنشینان برای فروش گازوییل بازار سوخت تقطیری را برای واحدهای تولیدکننده تحدید کرده است، در حقیقت سیستم کنونی به‌گونه‌ای است که شرایط قاچاق را فراهم می‌کند.» این اقدام موجب شده تا در آینده نزدیک بازار جدی صادرات سوخت تقطیری در افغانستان از دست برود و این واحدها ناچار شوند با قیمتی پایین محصول خود را از طریق جنوب صادرات کنند. از دیــد خـراسـانـی بخش‌خصوصی فعال در این صنعت برای ادامه حیات‌شان روزهای سختی را در پیش‌رو دارند، زیرا هزینه صادرات سوخت تقطیری از گمرک جنوب بالا است. حال تنها امید فعالان این بخش مجوز جدید برای میزان صادرات سوخت تقطیری است.