سد تعرفه برسر تولید داخلی شکست

وضع تعرفه، تنها ابزار حمایتی دولت از تولید داخلی است. با استفاده از قوانین تعرفه‌ای کالای داخلی امکان رقابت با نمونه‌های خارجی را پیدا می‌کند اما تولیدکنندگان صنعت برق خبر می‌دهند که به‌تازگی دولت تعرفه واردات مواد اولیه را 3.5 برابر افزایش داده و در مقابل، تعرفه کالاهای ساخته شده خارجی تغییر تعرفه‌ای را تجربه نکرده‌اند. این مسئله شانس تولیدکننده داخلی را برای حضور در بازارهای منطقه و حتی داخل کشور کاهش می‌دهد.

محمد فارسی، مدیر عامل شرکت یاسان در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» از افزایش تعرفه مواد خام مورد نیاز برای تولید تجهیزات صنعت برق و به‌ویژه دکل‌ها خبر می‌دهد. وی می‌گوید: تعرفه واردات مواد خام ساخت دکل، از 6درصد قبلی به حدود 20درصد افزایش یافته است. این در حالی است که تعرفه واردات دکل آماده همان 10درصدی که در گذشته بوده، باقی مانده ‌است.

به اعتقاد فارسی با افزایش تعرفه واردات مواد اولیه قیمت تمام شده محصول برای تولیدکننده خارجی گران‌تر تمام شده و کالای داخلی رقابت‌پذیری خود را با محصولات سایر کشورها از دست می‌دهد. وی با اشاره به موج ایجاد شده برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور، بیان می‌کند: سرمایه‌گذاران چینی در رأس هیات‌های سرمایه‌گذاری قرار دارند. با توجه به امکاناتی که در این کشور برای تولیدکنندگان خود در نظر گرفته، قیمت تمام شده محصولات آماده چینی ارزان‌تر از ایرانی خواهد بود. در نتیجه شانس کالای داخلی برای حضور در صنعت برق ایران بسیار کمرنگ‌تر می‌شود.

مدیرعامل یاسان با تأکید بر اینکه تغییر سیاست‌های تعرفه‌ای، بر فعالیت تولیدکنندگان تجهیزات صنعت برق آسیب‌های جدی وارد می‌کند، از قول مساعد وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره اصلاح قوانین تعرفه‌ای خبر می‌دهد. وی ادامه می‌دهد: از دولت انتظار داریم در زمان تصمیم‌گیری برای تعرفه‌ها نمایندگانی از سندیکا یا ارگان‌های مرتبط در نشست‌های تصمیم‌سازی حضور داشته باشند تا شاهد چنین تصمیماتی نباشیم.

اگرچه فارسی امیدوار است که با نامه‌نگاری‌های انجام شده تغییرات تعرفه‌ای اصلاح شود اما درباره مدت‌زمان مورد نیاز برای ابلاغ تصمیمات جدید اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. زیرا وی بر این باور است که مدت‌زمان مورد نیاز برای تکمیل چرخه نامه‌های اداری و ابلاغ سیاست‌های جدید، بسته به محتوای درخواست و غیره بسیار متفاوت است.

عده‌ای بستر واردات را هموار می‌کنند

ولی‌الله بیات، مدیرعامل پارس‌سوییچ هم سیاست‌های تعرفه‌ای اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت را تلاشی برای باز کردن مسیر واردات به کشور توصیف می‌کند. وی ادامه می‌دهد: در شرایطی که هزینه‌های تولیدکنندگان ایرانی با خارجی‌ها برابر نیست، دولت باید برای جبران آن از تولیدکننده داخلی حمایت تعرفه‌ای کند. اگر دولت به هر بهانه‌ای تعرفه را کاهش دهد، تولیدکننده حمایت خود را از دست داده‌است.

مدیرعامل پارس‌سوییچ تأکید می‌کند: واحدهایی که خود را به عنوان تولیدکننده معرفی می‌کنند اما با کاهش تعرفه واردات به بهانه تأمین مواد اولیه موافق هستند، قطعاً تولیدکننده واقعی نبوده و سهم تولیدکنندگی آنها ناچیز است. وی اضافه می‎کند: اگرچه بسیاری از تولیدکنندگان، بخشی از نیازهای خود را از طریق واردات تأمین می‌کنند اما کاهش تعرفه واردات، قیمت محصول تمام شده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیات می‌گوید: در محصول سوییچ و کلید، سهم واردات قطعه و مواد اولیه به 35 تا 40 درصد تولید هم نمی‌رسد. اما افرادی که از کاهش تعرفه واردات حمایت می‌کنند، افرادی هستند که 80 تا 90 درصد محصول خود را وارد می‌کنند و با برند داخلی به بازار سرازیر می‌کنند. وی بر این باور است که ابزارهای تعرفه‌ای در کنترل قاچاق هم مؤثر است اما مهم‌ترین دلیل تأکید تولیدکنندگان بر استفاده از ابزار تعرفه، ثبات نرخ ارز و جبران خسارت‌های این سیاست بر بخش تولید است.

مدیرعامل پارس سوییچ اضافه می‌کند: اگر دولت نرخ تورم سالانه را به قیمت دلار اضافه کند، تولیدکننده دیگر نیازی به حمایت‌های دولتی ندارد. سیاست‌های تعرفه‌ای در واقع حمایت از تولید نیست بلکه جبران هزینه مازادی است که خارج از اراده تولیدکنندگان، به فعالان بخش تولید تحمیل می‌شود. وی عنوان می‌کند: تولیدکننده خارجی وام با سود 3تا 4درصد دریافت می‌کند. این در حالی است که سود وام تولیدکنندگان داخلی بیش از 20 درصد است. قانون کار ایران برای کارفرمایان به مراتب سخت‌تر از سایر کشورهاست و همه اینها شرایط عادلانه‌ای را برای تولیدکننده ایرانی در رقابت با خارجی‌ها رقم نمی‌زند.

تبدیل تولیدکننده به تاجر

پیام باقری، رئیس کمیته صادرات سندیکای برق هم در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» تغییرات تعرفه‌ای و افزایش تعرفه واردات ماده اولیه را عاملی برای تشویق واردات کالای آماده به کشور می‌داند. وی اضافه می‌کند: براساس قانون استفاده از حداکثر توان داخلی، محصول ایرانی باید مورد حمایت دولت قرار گیرد. وقتی تعرفه واردات کالاهای آماده را کاهش می‌دهیم، عملا این حمایت رخ نمی‌دهد.

رئیس کمیته صادرات سندیکای برق بر این باور است که ما در ایران تورم قانون داریم. قوانین خوبی برای حمایت از تولید داخل وضع شده اما این قوانین اجرایی و عملیاتی نمی‌شوند. وی بیان می‌کند: دولت تعرفه واردات خورو را با هدف حمایت از این صنعت به عنوان یک صنعت زیربنایی به هیچ وجه کاهش نمی‌دهد. صنعت برق هم یک صنعت زیربنایی است و 90 درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی سال گذشته را به خود اختصاص داده ‌است، در نتیجه باید مشابه صنعت خودرو مورد حمایت دولت قرار گیرد.

باقری تأکید می‌کند: با تغییر سیاست‌های تعرفه‌ای تمام تولیدکنندگان تجهیزات صنعت برق آسیب می‌بینند. سیاست‌های اخیر سبب می‌شود واردات کالای آماده مقرون‌به‌صرفه شود. در چنین شرایطی تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند به جای تولید محصول تبدیل به بازرگان شده و محصول نهایی را وارد کشور کنند. وی ادامه می‌دهد: این روند علاوه بر گسستن شیرازه بخش تولید، وضعیت اشتغال در کشور را هم تحت قرار می‌دهد.