ساز ناکوک شورای رقابت برای کاهش نرخ سود

براساس توافق صورت گرفته توسط شورای هماهنگی بانک‌ها و مدیران‌عامل بانک‌ها، نرخ سود سپرده‌های بانکی از امروز به 18 درصد و نرخ سود تسهیلات به 20 درصد کاهش پیدا می‌کند. به گزارش «فرصت امروز» در حالی که بانک‌ها آستین بالا زده‌اند تا نرخ سود بانکی را کاهش دهند، شورای رقابت با انتقاد از توافق صورت گرفته توسط بانک‌ها که به تایید شورای پول و اعتبار رسیده است اعلام کرد که به این موضوع ورود می‌کند و توافق صورت گرفته را یک نوع تبانی اعلام کرد.

شیوا، رئیس شورای رقابت گفت: شورای رقابت در‌صدد است به این موضوع ورود پیدا کند. تصمیم اخیر شورای هماهنگی مشترک مدیران بانکی برای نرخ‌های سود بانکی خلاف ماده 44 قانون اصل 44 است. نباید یک عده تولیدکننده با توافقی جمعی اقدام به تعیین قیمت یک کالا کنند و این یک تبانی به حساب می‌آید. شیوا اضافه کرد: شورای پول و اعتبار موافق تعیین نرخ به‌صورت دستوری نیست اما نباید در این رابطه سیستم بانکی با در نظرگرفتن منافع خود تصمیمی برای کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی بگیرد. بنده موافق کاهش نرخ سود سپرده بانکی هستم اما کنار آن باید تصمیم مناسبی هم برای کاهش نرخ تسهیلات بانکی گرفته شود. 

تبانی به چه معناست؟

اگر چه ورود شورای رقابت به موضوع نرخ سود بانکی می‌تواند محملی قانونی داشته باشد اما ناهماهنگی دستگاه‌های مربوط در این رابطه می‌تواند نظام بانکی را دچار آشفتگی کند. ماده قانونی که رئیس شورای رقابت از آن نام می‌برد، بدین شرح است: هر گونه تبانی از طریق قرارداد، توافق یا تفاهم (اعم از کتبی، الکترونیکی، شفاهی یا عملی) بین اشخاص که یک یا چند اثر زیر را به دنبال داشته باشد به نحوی که نتیجه آن بتواند اخلال در رقابت باشد ممنوع است:

مشخص کردن قیمت‌های خرید یا فروش کالا یا خدمت و نحوه تعیین آن در بازار به طور مستقیم یا غیرمستقیم.
- محدود کردن یا تحت کنترل در آوردن مقدار تولید، خرید یا فروش کالا یا خدمت در بازار.
- تحمیل شرایط تبعیض آمیز در معاملات همسان به طرف‌های تجاری.
- ملزم کردن طرف معامله به عقد قرارداد با اشخاص ثالث یا تحمیل کردن شروط قرارداد به آنها.
- موکول کردن انعقاد قرارداد به قبول تعهدات تکمیلی توسط طرف‌های دیگر که بنا بر عرف تجاری با موضوع قرارداد ارتباطی ندارد.
- تقسیم یا تسهیم بازار کالا یا خدمت بین دو یا چند شخص.
- محدود کردن دسترسی اشخاص خارج از قرارداد، توافق یا تفاهم به بازار.
- هم‌اندیشی برای جلوگیری از تصویب قانونی بلا اثر.

اما تبانی خواندن تصمیم بانک‌ها در حالی است که نظام بانکی تلاش کرده است تا به این وسیله از تصویب قانونی بلا اثر جلوگیری کند. به گزارش «فرصت امروز» پیش از این به دلیل وجود موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز و نرخ‌های سود بانکی غیر‌متعارفی که به‌صورت دستوری به بانک‌ها تحمیل می‌شد، شرایطی را رقم می‌زد که منابع بانک‌ها در معرض تهدید قرار می‌گرفت و در عرصه عمل تصمیم‌های اتخاذ شده از سوی شورای پول و اعتبار به مصوباتی غیر‌کارا بدل می‌شد. انتقادات گذشته رئیس کل بانک مرکزی نسبت به عدم پایبندی بانک‌ها به نرخ سود بانکی به دلیل همین موضوع و دغدغه‌ای بوده است که بانک‌ها از جانب حرکت سپرده‌ها به سوی موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز داشته‌اند.

اما در دور تازه کاهش نرخ سود بانکی که همزمان با کاهش نرخ تورم رخ داده است، بانک مرکزی با برگزاری چند نشست هم‌اندیشی با بانک‌ها تلاش کرد تا به نرخ سودی دست یابد که در آن همه جوانب و مسائل بانک‌ها دیده شود و در نهایت نرخی به تصویب برسد که قابلیت و کارایی در اجرا را داشته باشد. بر این اساس و با این استدلال تصمیم اخیر بانک‌ها و توافق صورت گرفته نه تنها مصداق تبانی نیست، بلکه حرکتی سودمند و در جهت منافع کلی اقتصاد کشور بوده است.

اقدامی مشترک برای پایان دادن به رکود

همتی، رئیس شورای هماهنگی بانک‌ها با پاسخ به اظهارات شیوا اعلام کرده است: سیستم بانکی علیه کسی تبانی نکرده است اگر اقدام مشترک برای کاهش نرخ تسهیلات و جلوگیری از رکود کسب‌و‌کار در کشور و تلاش مشترک برای کمک به رونق گرفتن اقتصاد را تبانی بنامیم، اشکالی ندارد. وی به حاکمیت کشور در بخش پول یعنی شورای پول و اعتبار اشاره و تاکید کرد: این حاکمیت نشانه تصمیم درست بانک‌ها برای اقتصاد کشور است.

همتی گفت: واقعیت این است که با نرخ بالای تسهیلات، تولید در کشور راه نمی‌افتد و زمانی که نرخ تورم 13 درصد است، بسیاری از کالاها روی دست تولیدکنندگان مانده است و تولید‌کنندگان و فعالان به جای تولید سپرده کردن منابع خود در نزد بانک‌ها را ترجیح می‌دهند، این توافق می‌تواند سبب رونق کسب‌و‌کار در جامعه باشد. وی افزود: همه بانک‌ها لازم است این توافق را رعایت کنند؛ دولت، بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مصمم هستند با بانک‌هایی که تخلف می‌کنند و این توافق را رعایت نمی‌کنند، مطابق مقررات برخورد کنند. 

همتی اظهار کرد: فرصت تاریخی برای ایجاد رونق در کسب‌و‌کار و اصلاح امور اقتصادی کشور ایجاد شده و واقعیت این است که هر بانکی بخواهد نرخ سودهای بالاتر از توافق پرداخت کند، وضعیت ترازنامه‌ای خوبی نخواهد داشت. مدیرعامل بانک ملی ایران در ادامه با تقدیر از برگزاری این همایش، به تبیین اهمیت نظام پیشنهادها در پیشبرد کار بانک‌ها پرداخت و ابراز داشت: برای موثر بودن نظام پیشنهادها در بانک‌ها باید ابتدا استراتژی‌های حرکتی بانک‌ها برای کارکنان تبیین شود تا آنها نیز بتوانند پیشنهادهای مفید و موثری برای بهبود امور بانک‌ها ارائه کنند. 

وی گفت: همکاران سیستم بانکی باید از استراتژی‌ها، سیاست‌ها، برنامه‌ها و وضعیت ترازنامه‌ای بانک‌ها مطلع باشند تا پیشنهادهای آنها نیز موثر باشد. همتی افزود: در کنار بررسی مسائل مبتلا به نظام پیشنهادها و نحوه ارتقای آن، باید ابتدا مسائل و مشکلات بانک‌ها به همکاران توضیح داده شود تا شناخت مناسبی از شرایط امروز بانک‌های خود داشته باشند و پیشنهادهای خوبی برای اصلاح امور بانک‌ها ارائه دهند.

حفاظت از منابع بانک‌ها، ایجاد آرامش در اقتصاد

به گزارش «فرصت امروز» اظهارات رئیس شورای رقابت در حالی علیه کاهش نرخ سود بانکی مطرح شده است که پس از ماه‌ها انتظار فعالان اقتصادی برای کاهش نرخ سود، فضای اقتصادی کشور می‌رفت تا جانی تازه بگیرد. ابعاد رکود حاکم بر اقتصاد کشور حکم می‌کند که در این شرایط همه از تصمیم بانک‌ها برای کاهش نرخ سود بانکی حمایت کنند. از طرف دیگر درست یا غلط منابع بانک‌ها به دلیل معوقات بانکی در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد و کاهش نرخ سود بانکی باید با لحاظ کردن همه این جوانب باشد. کاهش یک‌باره نرخ سود بانکی بدون این ملاحظات می‌تواند بانک‌ها را در سونامی بحران منابع فروببرد و از آنجا که بانک‌ها اصلی‌ترین منبع تامین مالی هستند، بحران به کلیت اقتصادی کشور نفوذ پیدا می‌کند.

* ارتباط با کارشناس: nasim64najafi@gmail.com