زمین‌بلعی به بهانه سرمایه‌گذاری

حرص زمین‌داری و معاملات ملک هرچند با وجود رکود عمیق در این بازار تمامی ندارد، بسیاری از شرکت‌ها، دستگاه‌های خصوصی و دولتی به بهانه تجارت و اقتصاد وارد واگذاری‌ها و خصوصی‌سازی‌ها شدند اما هدف از ورود به مناقصه‌ها و مزایده‌ها و ارائه طرح‌های سرمایه‌گذاری تصرف اراضی بوده است به‌طوری‌که به گفته اکبر ترکان، مشاور عالی رییس‌جمهور در دو سال دولت، تنها در جزیره کیش 154 قرارداد غیرواقعی واگذاری زمین برای اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری و عمرانی لغو شده است. در یک سال گذشته هم تیترهایی با عناوین زمین‌خواری طرشت در تهران، زمین‌خواری فرودگاه قشم، زمین‌خواری مجموعه پدیده شاندیز، زمین‌خواری در بنادر کشورمان و زمین‌خواری در شهرهای شمالی کشور و اخیرا هم زمین‌خواری در گردنه حیران بر سر خط اخبار روز نشسته است. علاوه بر موضوع مزمن زمین‌خواری این روزها مسئولان درباره بروز پدیده‌های جدید با عناوین دریاخواری و کوه‌خواری حرف می‌زنند.

وقتی این موضوعات در کنار بحث هوافروشی (تراکم‌فروشی) که آخوندی، وزیر راه و شهرسازی مطرح کرده، قرار می‌گیرد، می‌بینیم که هنوز سرمایه‌داران به بازار ملک تعلق خاطر دارند. البته زمین‌خواری انواع مختلفی دارد که گویا نوع واگذاری زمین به بهانه ساخت پروژه‌های عمرانی این روزها بیشتر از تجاوز به حریم‌های کشاورزی و سواحل یا زمین‌های بایر برای ساخت واحد مسکونی جواب داده است.

زمین‌خواری به زمین‌بلعی رسیده است

در چند سال اخیر وقتی اقتصاد کشورمان با بحران و رکود مواجه شد و سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف جواب نداد، عده‌ای با دور زدن قوانین، میانبر جدیدی برای سرمایه‌گذاری ساختند. مهرداد لاهوتی، عضو کمیسیون عمران در گفت‌وگو با خبرنگار «فرصت‌امروز» با بیان اینکه این روزها زمین‌خواری به زمین‌بلعی تبدیل شده است، گفت: زمین‌خواری‌ها دیگر تجاوز به محدوده‌های کشاورزی نیست بلکه در قلب اراضی تجاری و صنعتی رخ می‌دهد.

وی با اشاره به افزایش پرونده‌های زمین‌خواری، اظهار کرد: هرچند نمی‌توان اعداد و ارقامی از اینکه چند هزار هکتار زمین‌خواری رخ داده است اعلام کرد اما پرونده‌های زمین‌خواری در مراجع قضایی بسیار افزایش یافته است. لاهوتی با اشاره به نوع جدید زمین‌خواری در کشور، بیان کرد: در حال حاضر عنوان‌های جدیدی از زمین‌خواری به نام دریاخواری و کوه‌خواری می‌شنویم که این نشان می‌دهد بسیاری از قرارداد‌های سرمایه‌گذاری تنها با هدف تصرف اراضی انجام شده است.

این عضو کمیسیون عمران تأکید کرد: عده‌ای با ارائه طرح توجیهی برای سرمایه‌گذاری در زیربناهای عمرانی و با شعار توسعه تولید داخل خواستار واگذاری زمین هستند اما شاهد آن هستیم که پس از چند سال در این اراضی آجری روی آجر گذاشته نشده است و زمین‌ها قطعه‌بندی شده و به فروش رسیده است. لاهوتی با بیان اینکه متأسفانه این روزها سرمایه‌گذاران با هدف تصرف زمین به مناطق اقتصادی کشورمان از جمله مناطق آزاد و ویژه اقتصادی طرح سرمایه‌گذاری می‌برند، گفت: خوشبختانه اخیرا اقدامات قابل توجهی در مناطق آزاد برای بازپس‌گیری زمین‌هایی که در سال‌های گذشته به سرمایه‌گذاران واگذار شد اما ساخت‌و‌ساز صنعتی و اقتصادی در آن اراضی انجام نشد، صورت گرفته است. 

عضو کمیسیون عمران ادامه داد: به هیچ قانون جدیدی برای مقابله با انواع زمین‌خواری نیاز نداریم و با همین قوانین موجود هم می‌توان با انواع پدیده‌های تصرف زمین، ساحل، کوه، هوا و جنگل برخورد کرد به شرط اینکه اراده‌ای در دولت و دستگاه‌های مربوطه برای مقابله با زمین خواران وجود داشته باشد. لاهوتی با بیان اینکه مجوز زمین‌خواری از دستگاه‌های دولتی صادر می‌شود، ادامه داد: به صراحت می‌توانم بگویم بیش از 90 درصد مجوز و رأی‌هایی که در کمیسیون‌های مربوطه صادر می‌شود، مخالف با قوانین موجود است. در حال حاضر همه می‌توانند بابت تخلف‌هایی که انجام داده‌اند جریمه بپردازند این در حالی است که اگر امری خلاف قانون است نباید با جریمه قانونی شود.

پرونده‌های معروف زمین‌خواری

اخیرا مسئولان پرده از انواع و اقسام پرونده‌های زمین‌خواری برداشته‌اند، از تصرف زمین برای ساخت واحدهای مسکونی تا اجرای پروژه‌های کلان عمرانی. چندی پیش مدیرکل اداره راه و شهرسازی استان تهران از زمین‌خواری بزرگ طرشت که بخشی از اراضی فرودگاه مهرآباد هم در آن قرار داشت، خبر داد. طبق اطلاعات داده شده زمین‌خواری طرشت با ۶۳۰ هکتار به دهه ۷۰ بر می‌گردد و چندین سال از این تصرف غیر‌قانونی می‌گذرد.

از دیگر پرونده‌های جنجالی زمین‌خواری، پرونده پدیده شاندیز است که طبق گفته مسئولان، زمین‌هایی که در اختیار شرکت پدیده شاندیز قرار گرفته به‌طور غیرقانونی تصاحب شده که این پروژه به‌عنوان بزرگ‌ترین زمین‌خواری انجام شده در کشور محسوب می‌شود. طبق گفته قباد افشار، رییس سازمان امور اراضی، مجموعه پدیده شاندیز تغییر کاربری غیر‌مجاز اراضی خود را در حدود ۵۰ هکتار انجام داده که در این میان تغییر کاربری در سطح 41/5 هکتار از این اراضی خارج از محدوده و در حریم شهر قرار داشته و غیر‌قانونی است. البته این شرکت به بیش از 2 میلیون نفر سهام فروخته است که گفته می‌شود حتی در فروش سهام نیز اختلاس‌های بزرگی صورت گرفته است.

از دیگر پرونده‌های جنجالی زمین‌خواری مربوط به تصرف اراضی فرودگاه قشم است، در جریان این زمین‌خواری، زمین ۲۰ هکتاری موسوم به فرودگاه قدیم قشم در قراردادهای غیر‌قانونی به ثمن‌بخس متری ۹۰ هزار تومان به افراد خاص واگذار شده است.

اما از دیگر پرونده‌های زمین‌خواری که اخیرا مسئولان به آن واکنش نشان داده‌اند، زمین‌خواری گردنه حیران است که طبق صحبت‌های مسئولان، زمین‌خواری در اطراف سه روستای گردنه حیران به نام‌های حیران علیا، حیران سفلا و حیران وسطی انجام شده که از سال 86 در این سه روستا طرح هادی اجرا و 160 هکتار زمین برای آنها مرزبندی شد و با ایجاد زیرساخت‌های مناسب در آنها، قیمت زمین هم بالا رفت، اما بعد، تعدادی از افراد متنفذ از شهرستان و استان مجاور اقدام به تصاحب زمین‌های طرح هادی کردند و زمین‌ها را به نام اقوام و بستگان‌شان خریدند اما به دلیل سیر نشدن، حدود 100 هکتار از زمین‌های خارج از طرح را هم تصاحب کردند. سپس با همکاری مسئولان استانی به بهانه بازنگری 100 هکتار دیگر به 160 هکتار اضافه کردند و تصمیم به تغییر کاربری (از زراعی به ویلاسازی) گرفتند.