ایرلاین هایی که به صف می شوند / رونق صنعت هواپیمایی در انتظار سرمایه گذاران جدید

با توجه به بهبود نسبی جایگاه صنعت هوایی ایران پس از اجرایی شدن توافق هسته ای، سرمایه گذاران جدیدی در طول ماه های گذشته درخواست های رسمی را برای تأسیس ایرلاین های جدید به سازمان هواپیمایی کشوری ارائه کرده اند و در ماه های گذشته بین پنج تا شش ایرلاین مجوزهای ابتدایی برای آغاز به کار را دریافت کرده اند. این جدیدترین اظهارنظر رئیس سازمان هواپیمایی کشوری است. معاون آخوندی اعلام کرده تقاضاهای جدی برای تأسیس ایرلاین های جدید ارائه شده است و بررسی در این زمینه ادامه دارد.

این صحبت ها در حالی مطرح شده که اوضاع در صنعت هواپیمایی ایران در طول سال های گذشته به شکل قابل توجهی متفاوت بود. در دوران پیش از برجام، نه تنها تقاضای چندانی برای سرمایه گذاری های جدید وجود نداشت که حتی برخی از شرکت ها از خطر ورشکستگی خود سخن می گفتند.

رسیدن بدهی شرکت های هواپیمایی به رقم چند صد میلیارد تومانی در تعامل با شرکت فرودگاه ها و شرکت پخش فرآورده های نفتی نشان از این خطر داشت که ادامه یافتن این شرایط به معنی پایان یافتن دوران عمر برخی از شرکت های ایرانی خواهد بود.

اوضاع ناامید کننده سال های پیش حالا به شکلی جدی تغییر پیدا کرده است. عقد قرارداد خرید 80فروند بویینگ و 100 فروند ایرباس برای ایران ایر این امید را به وجود آورده که راه برای بازگشت صنعت هوایی ایران به عرصه رقابت های جهانی باز شود و این به معنی آن است که سرمایه گذاران فضایی جدید برای سرمایه گذاری های سودآور پیدا خواهند کرد.

درخواست برای تأسیس شرکت های هواپیمایی جدید در حالی مطرح شده که این صنعت در ماه های گذشته دو تغییر عمده را پیش روی خود دیده است. یکی از این تغییرات به حوزه قیمت بلیت باز می گردد. با دستور وزارت راه و شهرسازی بعد از یک مرحله متنوع سازی نرخ بلیت، بازار بلیت هواپیما به آزادسازی نهایی رسید و این موضوع رقابت را در بازار نرخ گذاری به وجود آورده و سرمایه گذاران امید به آن دارند که با سنجش شرایط بازار نسبت به سود معقول مدنظر خود اقدام کنند.

مسئله دوم به کفایت سرمایه ایرلاین ها باز می گردد. طبق دستورالعمل وزارت راه و شهرسازی ایرلاین هایی که قصد دارند در تمام کلاس های پروازی فعالیت کنند باید 350 میلیارد تومان سرمایه با پشتوانه داشته باشند؛ موضوعی که نشان می دهد سرمایه گذاران جدید نه تنها نسبت به گذشته با قدرت بیشتری به این عرصه ورود خواهند کرد که با سرمایه ابتدایی مدنظر توان خرید هواپیماهای جدید و وارد کردن آنها به ناوگان را خواهند داشت.

استفاده از برجام برای توسعه ناوگان

یک کارشناس صنعت هواپیمایی معتقد است شفاف شدن شرایط بازار این صنعت می تواند بسیاری از گره های مالی سال های گذشته را رفع کند و راه را برای سرمایه گذاری های جدید باز کند.

علی رضا بحیرایی در گفت وگو با «فرصت امروز» تأکید کرد: در شرایطی که ایرلاین های منطقه با افزایش نفوذ جایگاه خود را در بازارهای جهانی ارتقا داده اند و از جیب ایران نیز سالانه چند میلیارد دلار سود می برند، ایرلاین های ما درجا زده اند و این مسئله اوضاع را سخت خواهد کرد.

به گفته وی، با اجرایی شدن برجام می توان انتظار داشت شرایط به طور قابل توجهی تغییر کند و تقاضا برای افزایش تعداد ایرلاین ها نشان از امیدوارکننده بودن افق پیش روی صنعت هواپیمایی است. اگر این روند با شفاف شدن شرایط مالی بازار و حفظ فضای رقابتی همراه شود می توان انتظار داشت لااقل بخشی از بازار از دست رفته سال های گذشته باز گردد و به این ترتیب در برنامه ای بلندمدت بتوان به پروازهای جهانی به تمام قاره ها فکر کرد.

محمد بشارتی، کارشناس صنعت هوانوردی نیز معتقد است افزایش سرمایه گذاری به دنبال اجرایی شدن برجام صورت می گیرد و از این رو استفاده حداکثری از این فضا اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

به گفته وی، تاکنون شرکت های ایرانی به دلیل محدودیت های اقتصادی امکان خرید هواپیماهای جدید را نداشتند یا اگر فرصتی نیز به دست می آمد تنها گزینه موجود خرید نقدی هواپیماهای کارکرده بود.

بشارتی ادامه داد: در حال حاضر امکان آن وجود دارد که شرکت های ایرانی از امکاناتی چون خرید، اجاره یا اجاره به شرط تملیک هواپیماهای نوسازی خرید کنند و از این رو صنعت هوایی ایران می تواند به گزینه هایی فکر کند که تاکنون به آنها دسترسی نداشته است.

به گفته این کارشناس صنعت هوایی چه صحبت از ایرلاین های جدید باشد چه شرکت هایی که تاکنون فعالیت می کردند، اصلی ترین مسئله حمایت دولت از آنها است. این شرکت ها برای ورود به بازار نیاز به شرایطی دارند که با ایرلاین های خارجی رقابت کنند. پس از آنکه جایگاه ما محکم شد می توان انتظار داشت بازار بدون نیاز به حمایت مسیر خود را ادامه دهد. صنعت هوایی ایران ظرفیت بسیار بالایی برای حضور در عرصه های جهانی دارد و فضای امروز می تواند تمام مقدمات لازم را به وجود آورد.

هرچند هنوز اطلاعات دقیقی از فعالیت شرکت های هواپیمایی جدید منتشر نشده و مشخص نیست پروازهای ابتدایی این شرکت ها از چه زمانی آغاز خواهد شد اما آنچه از قطعی شدن ورود این شرکت ها به عرصه حکایت دارد نشان از آن دارد که سرمایه گذاران برای حضور در این بخش به صف شده اند. نیاز متقابل شرکت های هواپیماساز خارجی به آسمان ایران می تواند این شرایط را تسهیل کند تا در نهایت آنچه تبدیل شدن به قدرت اول هوایی منطقه است در آینده ای نزدیک تر محقق شود.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com