روشی ساده و زیست‌سازگار در تولید پارچه‌های پنبه‌ای ضدمیکروبی

پژوهشگران دانشگاه صنعتی امیرکبیر با ارائه روشی ساده و کم‌هزینه موفق به ساخت پارچه پنبه‌ای ضدباکتری شدند. این روش به دلیل استفاده از مواداولیه زیستی و حلال آب سازگاری بیشتری با محیط زیست دارد.

استفاده از مواد شیمیایی و حلال‌های آلی مختلف در مراحل تکمیل منسوجات، همواره مشکلات فراوانی را از نظر زیست محیطی و سلامت فردی به وجود می‌آورد. از طرفی پوشش‌دهی منسوجات با لایه‌های چند میکرونی سبب زبری پارچه و کاهش مقبولیت آن می‌شود. محققان در این طرح به دنبال استفاده از روشی بوده‌اند که با ایجاد لایه‌های نانومتری روی کالای پنبه‌ای، علاوه بر حفظ خصوصیات اصلی منسوج پنبه‌ای نظیر استحکام، آب دوستی و لطافت، ویژگی ضدباکتری نیز داشته باشد.

به گفته دکتر آزاده بشری، عدم استفاده از مواد ضدمیکروبی غیرزیستی، عدم استفاده از حلال‌های آلی وکاهش هزینه سیستم‌های گرمایش صنعتی به علت انجام عملیات در دمای محیط از مهم‌ترین مزیت‌های روش پیشنهاد شده در این پژوهش است.

روش بیان‌شده ساده و کم هزینه است و به تولید پارچه پنبه‌ای ضدباکتری منجر شده است. علاوه بر آن، با توجه به استفاده از مواد زیستی (کیتوسان) به‌عنوان ماده اصلی ضد میکروبی، گسترش این فرآیند در مقیاس صنعتی امکان‌پذیر خواهد بود. نتایج به دست آمده امکان استفاده از این منسوج به‌عنوان یک منسوج پزشکی و بهداشتی را تایید می‌کند.

بشری در توضیح روش استفاده شده جهت تولید پارچه ضدباکتری عنوان کرد: «در این تحقیق به منظور ایجاد لایه‌ای نانومتری بر سطح کالای پنبه‌ای از روش لایه‌به‌لایه استفاده شد. خودآرایی لایه‌به‌لایه، روشی منحصر به فرد برای ایجاد یک فیلم کامپوزیتی بر سطح ماده زمینه است. این روش شامل لایه نشانی متوالی یک پلی کاتیون و یک پلی آنیون است که در نهایت یک فیلم چند لایه متشکل از مواد پلی الکترولیت به وجود می‌آید. این روش روی مواد مختلف با شکل‌های متفاوت قابل اجراست و مهم‌ترین ویژگی آن، استفاده از آب به‌عنوان فاز حلال است. در نتیجه، نسبت به روش‌های دیگری که در آنها از حلال‌های آلی استفاده می‌شود، با محیط زیست سازگارتر است. از سوی دیگر، اجرای این روش در دمای محیط به کاهش چشمگیر هزینه‌های اجرای فرآیندهای تکمیل منجر می‌شود.»

این پژوهش به سرپرستی دکتر ناهید همتی نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و همکاری دکتر آزاده بشری، دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مهندس آناهیتا روحانی شیروان و مهندس شیدا کردجزی انجام شده که نتایج آن در مجله Fibers and Polymers (جلد 15، شماره 9، سال 2014، صفحات 1908 تا 1914) به چاپ رسیده است.