اگر پشت میز نشستهاید و یا راننده یک تاکسی هستید، یک لحظه از کار دست بکشید و از خود این سؤال را بپرسید: آیا یک روبات میتواند این کار را از شما بهتر انجام بدهد؟ پاسخ، متأسفانه و احتمالا، بله است.این بحث که آیا ماشینها نیروی کار انسانی را محو خواهند کرد دیگر فقط یک بحث آکادمیک نیست.گروه مشاورهای بوستون پیشبینی کرده است که تاسال 2025 نزدیک به یک چهارم از مشاغل توسط ماشینهای هوشمند یا روباتها اشغال خواهند شد، در حالی که یک تحقیق در دانشگاه آکسفورد انگلیس پیشبینی کرده است که 35 درصد مشاغل در سراسر انگلیس در 20 سال آینده به روباتها خواهد رسید.
کارمندان دفتری مانند کسانی که گزارشهای کاری مینویسند خیلی راحت با نرمافزارها جایگزین میشوند اما چه شغلهای دیگری در معرض خطر هستند؟ بیبیسی نگاهی به این مشاغل در معرض خطر انداخته است»
رانندگان تاکسی
رانندگان تاکسی در سراسر دنیا همین حالا هم با شرکتهای آیتی زیادی از جمله اوبر روبهرو هستند که مدعیاند خودروهای بدون راننده آنها دردسرهای کمتری نسبت به خودروهایی دارد که توسط انسانها هدایت میشوند. آنطور که تراویس کالانیک، رئیس اجرایی این شرکت میگوید خدمات تاکسیها وقتی که آدم مجبور نباشد پول حضور آن رفیق دیگر (راننده) را بدهد بسیار کمتر میشود. اما فعلا آن رفیق دیگر بر این خودروهای عجیب غالب است.
استیو مکنامارا که رئیس یک اتحادیه تاکسیرانی در لندن است معتقد است که این خودروهای بدون راننده شغل او و همکارانش را تهدید نمیکنند: «برای این که خودروهای بدون راننده برای این که بتوانند در انگلیس فعال باشند، نیاز به تغییر قوانین دارند. این فناوری هنوز آزمایش خود را در خیابانهای شلوغ پس نداده است. در واقع، این تردید وجود دارد که آیا این خودروها میتوانند در کنار دیگر ماشینهایی که توسط انسانها هدایت میشوند به خوبی کار کنند یا نه.»
کارگران کارخانه
در چین، همین حالا هم انسانها روباتهایی را میسازند که در نهایت شغلشان را از آنها میگیرند.اولین کارخانه تمام روباتیک در شهر صنعتی دونگوان ساخته شده است. این کارخانه که متعلق به شرکت شنژن انوین است، با این هدف ساخته شده که نیروی کار 1800 نفری را تا 90 درصد کاهش بدهد اما چینیها حتی از این هم جاهطلبتر هستند. از سپتامبر سال گذشته، 505 کارخانه در دونگوان نزدیک به نیم میلیون پوند برای جایگزینی 30 هزار کارگز هزینه کردهاند.
روزنامهنگاران
اگر اخیرا یک گزارش را در آسوشیتد پرس یا مجله فوربس خواندهاید، این احتمال قوی وجود دارد که این گزارش را یک روبات نوشته باشد. شرکتهایی مانند نرتیو ساینس نرمافزارهایی را تولید میکنند که میتوانند دادهها را بگیرند و آنها را به صورت متن قابلفهمی ارائه بدهند.یکی از این نرمافزارها کوئیل نام دارد. کوئیل میتواند گزارشها را قبل از این که تأییدشان را بگیرد بنویسد و این یعنی به جای اینکه یک نفر چند گزارش بنویسد، این برنامه میتواند این گزارشها را برای هزاران شرکت بنویسد.
کریستیان هاموند، رئیس شرکت ترتیو ساینس گفته است که ظرف 15 سال، 90 درصد گزارشهای خبری توسط ماشینها نوشته خواهند شد اما این به این معنا نیست که 90 درصد روزنامهنگاران بیکار خواهند شد. «این یعنی که روزنامهنگاران تحقیقات خود را گسترده خواهند کرد. دنیای خبر، گسترش پیدا خواهد کرد.»
پزشکان
یک روبات شاید رفتار مناسبی در کنار تخت یک بیمار داشته باشد اما وقتی که پای پیدا کردن بیماری در میان باشد، میتواند از میان دیتاهای زیادی که در دسترس دارد، بهترین تشخیص را داشته باشد.واتسون که ابرکامپیوتر آیبیام است در آمریکا با 12 بیمارستان همکاری میکند و برای طیف خاصی از سرطانها معالجههای مناسب پیشنهاد میدهد. این کامپیوتر همچنین با استفاده از نرمافزار پایشگر خود میتواند سرطانها را در مراحل اولیه رشد تشخیص دهد.
روباتها همچنین سالهاست که به پزشکان برای انجام جراحی کمک میکنند. البته جراحی با روبات چندان هم مطمئن نیست و اخیرا یک تحقیق نشان داده است که در یک دهه گذشته، 144 نفر جان خود را در جراحیهایی که روباتها در آن نقش داشتهاند از دست دادهاند.در حال حاضر، انسانها و روباتها در بخش پزشکی در کنار هم کار میکنند اما این همکاری میتواند در آینده به نفع روباتها تغییر پیدا کند.
جری کاپلان نویسنده کتاب «انسانها کمک نمیخواهند» نوشته است: «دکترها مشخصا نمیخواهند که اختیار بیمارشان را کسی تقسیم کند. اما اگر درنهایت نتایج کار مشخص کنند این گزینه بهتری است، بیماران خودشان درخواست خواهند کرد که به جای پزشکی که سرش حسابی شلوغ است، یک روبات معاینهشان کند و البته هزینه کمتر روباتها هم نقش مهم دارد.»
آیا دنیا به یک لب دریای بزرگ تبدیل خواهد شد؟
این مثالها بخشی از مشاغل را نشان میدهد که روباتها میتوانند در آنها جای نیروی انسانی را بگیرند. همین حالا هم در این مشاغل از روباتها استفاده میشود اما میتوان آنها را به بخشهای دیگر هم تعمیم داد. مثلاً رانندگان کامیون، وکلا و غیره. افق حضور پررنگ روباتها در جامعههای کاری، این سؤال را پیش میآورد: وقتی که روباتها همه شغلها را بگیرند، چه بلایی سر انسانها میآید؟مارتین فورد، نویسنده کتاب خیزش روباتها معتقد است که ما در آینده شاهد بیکاریهای انبوه و فروپاشی اقتصادی خواهیم بود مگر این که تغییراتی بنیادی ایجاد کنیم مانند اینکه به مردم یک حقوق ماهیانه مشخص بدهیم یا درآمد آنان را تضمین کنیم.
البته ارزیابی اینکه مردم با اوقات فراغت خود چه خواهند کرد بسیار سختتر است؛ برخی فکر میکنند زمان بیشتری را لب دریا سپری خواهند کرد در حالی که دیگرانی روی این مسئله پافشاری خواهند کرد که تماسهای انسانی در محل کار باید حفظ شود.نلو کریستیانینی، استاد هوش مصنوعی در دانشگاه بریستول به بیبیسی میگوید: «من امیدوارم که معلمها، پزشکان و قاضیها انسان باقی بمانند چون گاهی آدم نیاز دارد تا با کسی صحبت کند.»اما فعلاً مسئله این است که اینها حرف هستند و به این زودیها کسی در اداره یک همکار روبات نخواهد داشت.