دوره جمهوری اسلامی، تنوع کم داریم

ریز و درشت اطلاعات مربوط به مجموعه‌داری در حوزه اسکناس را در این ستون دنبال کرده‌ایم. از راه‌ها و روش‌های شروع این کار گرفته تا چگونگی شناخت خطاها و تقلب‌ها و غیره و این یعنی همه نکاتی که هنگام خرید اسکناس باید به آن توجه کرد. قیمت و چگونگی قیمت‌گذاری و دلایل ارزشمندی یک اسکناس از دیگر مباحث مطرح شده در این ستون بوده است. در این شماره تاریخ عوض می‌شود و دوره حال را بررسی می‌کنیم . 

***

در ادامه بحث اسکناس‌های سورشارژدار باید به خطاهایی بپردازیم که در حک این سورشارژها رخ داده است. در حقیقت اسکناس‌های شاهی که رویش سورشارژ شده بود، دارای خطاهای رنگ و اندازه در سورشارژهاست. به همین دلیل بعضی از آنها بسیار گران هستند و قیمت‌شان به جفتی 10میلیون تومان هم می‌رسد. البته گران‌ترین اسکناس این چنینی، معروف به 20تومانی «بنای آزادی» است. پشت این اسکناس نوشته بنای آزادی به جای میدان شهیاد حک شده و در قسمت فیلیگران سورشارژ شیر و خورشید آمده است که هیچ همخوانی‌ باهم ندارد، بنابراین از بازار جمع شد و بسیار نایاب است و شاید درکل در ایران تنها 10 عدد وجود داشته باشد و تا 15میلیون تومان هم قیمت دارد. 

همان‌طور که در شماره قبل هم خواندیم نخستین اسکناس جدید دوره جمهوری اسلامی، 200تومانی است‌. یعنی قبل از آن اصلا در نظام اسکناس‌های ایرانی، اسکناس 200تومانی نداشتیم‌. اما به طور کلی تنوع در اسکناس‌های دوره جمهوری اسلامی کم است‌. به لحاظ طرح هم تنوع زیادی را در این اسکناس‌ها نمی‌بینیم‌. یعنی طرح‌ها همان طرح‌های جهاد کشاورزی، بارگاهی، مساجد و غیره است و تنها امضاها عوض می‌شود‌. این داستان همچنان ادامه دارد تا بعد از رحلت امام(ره) که البته تا دو سال بعد از ارتحال ایشان هم طرح‌ها همان طرح‌های سابق است‌. اما حدود سال 70 است که از تصویر امام(ره) روی اسکناس‌ها استفاده می‌شود‌. یعنی روی 100تومانی، 200تومانی و 500تومانی‌. در این میان 50تومانی همچنان با همان تصویر سابق یعنی سردر دانشگاه چاپ می‌شود‌.

از اسکناس‌هایی که تصویر امام(ره) را بر خود داشتند، صد تومانی‌ها همچنان با همان تصویر چاپ می‌شود و تنوع طرحی را به خود ندیده است‌. اما 500 تومانی تاکنون با تصویر امام(ره) در رو و سه طرح متفاوت در پشت چاپ شده است‌. مدل گل و بلبل، مدل ماهواره و مدل سفال‌. دو هزار تومانی هم با تصویر امام(ره) چاپ شد که ابتدا تصویر درشت امام را بر خود داشت و بعد برای زیبایی بیشتر تصویر را کوچک‌تر کردند‌. پشت اسکناس هم فرقی نکرده بود تا امسال که تصویری از بادگیر شهر ابرکوه یزد جای تصویر سابق را گرفته است‌.

از دیگر اسکناس‌های جدید دوره جمهوری‌اسلامی می‌توان به پنج هزار تومانی اشاره کرد که حدود شش یا هفت سال پیش برای نخستین بار چاپ شد و با امضای دانش‌وشیبانی وارد بازار شد‌. 10هزار تومانی اسکناس جدید دیگری بود که حدود دو سال بعد از پنج‌هزار تومانی چاپ شد یعنی حدود پنج‌سال پیش‌. صحبت‌هایی هم مبنی بر چاپ 20هزار تومانی پیش کشیده شده و طرح آن هم مشخص شده اما هنوز به مرحله چاپ نرسیده است‌. 

* مجموعه دار حوزه اسکناس و سکه