دست همراهی بورس برای بازار مسکن

چند روز پس از آنکه مدیرعامل بانک مسکن خبر از افزایش جدی امیدواری‌ها به خروج از رکود در بازار مسکن داد، حالا این بانک با همراهی بازار سرمایه اجرای طرحی را کلید زده که در کنار افزایش توان بازار در پشت سر گذاشتن رکود طولانی، تنوع بخشی به منابع مالی صنعت ساختمان را نیز قدرت می‌بخشد.

وزیر راه و شهرسازی، وزیر امور اقتصادی و دارایی و مسئولان سازمان بورس روز گذشته در محل وزارت اقتصاد گرد هم آمدند تا اجرای طرحی مهم و حیاتی را کلید بزنند. طرحی که از چند ماه قبل در دستور کار قرار گرفته بود و با طی شدن مقدمات لازم، رسما به حیطه اجرا وارد شد.

اوراق رهن مسکن که اجرای آن به معنی آغاز رسمی کار بازار ثانویه مسکن در ایران است، از این پس ابزاری جدید خواهد بود که به بانک مسکن این امکان را می‌دهد بدون استفاده از منابع مالی در اختیار خود، راه را بر افزایش میزان تسهیلات ارائه شده باز کند. پذیره‌نویسی مرحله اول اوراق رهنی بانک مسکن با سود 18.5 درصدی در بازار فرابورس در حالی آغاز شده که قرار گرفتن آن در کنار تسهیلات بانکی، عملا توزیع منابع مالی در صنعت ساختمان را به دو حیطه متفاوت تقسیم می‌کند.

اگر تاکنون فشار اصلی تامین مالی خانه روی دوش بانک‌ها و براساس منابع اعتباری آنها تعریف می‌شد، حالا اوراق رهن، بازار بورس را نیز به این عرصه وارد می‌کند. با فروش اوراقی که منابع ابتدایی آن 3هزارمیلیارد تومان اعلام شده و می‌تواند با تایید آخوندی به 10 هزار میلیارد تومان برسد، در چند حوزه کارایی جدی خواهد داشت. از یک سو بخشی از نقدینگی سرگردان اقتصاد ایران با استفاده از این اوراق به بازار مسکن به‌عنوان مهم‌ترین بازار اقتصادی کشور انتقال خواهد یافت و سپرده گذارانی که حالا توان استفاده از سود بالای بانکی را ندارند می‌توانند با بهره‌گیری از این اوراق هم سودی تضمین شده دریافت کنند و هم به دولت در تامین منابع مالی کمک کنند. 

از سوی دیگر همانطور که رئیس سازمان بورس اعلام کرده، با بهره‌گیری از این منابع، بازار سرمایه نیز در سایه رونق مسکن، تحرکی جدید را تجربه می‌کند. فطانت در این رابطه گفته اقتصاد مسکن چنانچه تحریک شود سایر صنایع کشور نیز با پویایی روبه‌رو خواهند بود. حجم زیادی از صنایع بورسی ایران از جمله صنایع سیمانی، فلزی، کاشی و سرامیک و حوزه وسیعی از صنایع داخلی با حرکت حوزه مسکن به تحرک می‌افتند.

خطر ورود دلال‌ها به بازار اوراق رهن

با وجود تمام امیدواری‌هایی که آغاز به کار این اوراق به وجود آورده، صاحب‌نظران عرصه مسکن نسبت به خطر بازگشت دلالان به این بازار هشدار می‌دهند.

رئیس هیات‌مدیره انجمن مهندسان صنعت ساختمان معتقد است با توجه به عملکردی که در طول سال‌های گذشته دلالان و سفته‌بازان در حوزه‌هایی چون خریدوفروش وام مسکن داشته‌اند، این خطر وجود دارد که با رونق گرفتن این اوراق رهن، شاهد ورود آنها به این حوزه نیز باشیم.

احمدرضا سرحدی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تصریح کرد: خانه با توجه به ماهیتی که دارد کالایی نیست که بتوان روی آن قیمت‌گذاری کرد و وقتی قیمت واحدهای مسکونی در یک ساختمان به تناسب طبقه متفاوت است، قطعا نمی‌توان انتظار داشت وضعیت نرخ‌گذاری واحدها به شکلی کامل مشخص شود و از این رو اینکه بازار بورس به شکلی مستقل در این عرصه ورود کند چندان عملی نیست. 

به گفته وی، راه استفاده از بورس در صنعت ساختمان، وارد کردن شرکت‌ها و نهادهای رسمی است که با شناسنامه کار می‌کنند و عملکرد آنها به شکلی واضح قابل رصد است. این شاید تنها و بهترین راه بهره‌گیری از توان سازمان بورس در صنعت ساختمان به حساب می‌آید.

سلمان خادم المله، کارشناس و مشاور عرصه عمران نیز در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز»، هدف کلان قابل تامل در بازار مسکن را تغییر نگاه به خانه عنوان کرد و گفت: تا زمانی‌که خانه به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای تلقی شود که هدف از خرید آن، افزایش درآمد و جابه‌جایی منابع مالی است، نمی‌توان انتظار داشت اوضاع بازار نظمی جدی را تجربه کند. به گفته وی، از این رو هدف از اجرای طرح‌هایی مانند اوراق رهن نه جذب نقدینگی به سمت صنعت ساختمان، که تلاش برای رساندن منابع مالی مصرفی به بازار و استفاده حداکثری از آنها است.

خادم المله اضافه کرد: با توجه به گسترده بودن اقشار مختلف جامعه که به تامین مالی جدید برای بازار مسکن امیدوارند، قطعا متنوع کردن منابع مالی و تلاش برای وارد کردن بورس به حوزه‌ای که تاکنون تنها در آن بانک‌ها فعال بوده‌اند می‌تواند مثبت باشد. هریک از متقاضیان مسکن تنها می‌توانند از نوعی از تسهیلات استفاده کنند و از این رو تنوع آنها امری مثبت و حیاتی به حساب می‌آید.

هرچند تا نهایی شدن ابعاد مختلف این طرح زمان زیادی باقی مانده و نمی‌توان انتظار داشت ورود بازار سرمایه به این عرصه بزرگ بدون ابهام باشد، اما آنچه روز گذشته کلید خورد یک پیام روشن دارد و آن این است که دولت نسبت به خروج از رکود امیدی جدی بسته و در این بین از تمام ابزارهای در اختیار خود بهره خواهد برد، جدید‌ترین ابزار در این عرصه بازار سرمایه‌ای است که حالا دست بازار مسکن را گرفته است.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com