پیشنهاد دفتر میوه های گرمسیری ایجاد اعتبار برای حذف دلالان خرما / درد نخل داران جای دیگری است

دفتر میوه های گرمسیری وزارت کشاورزی اعلام کرده با پیشنهاد اعتبار 10 میلیون تومانی به ازای هر هکتار مزارع نخل تصمیم دارد بنیه خرماداران را قوی تر کرده تا شاید دست دلالان کوتاه شود. تصور ابوالقاسم حسن پور، مدیر کل دفتر میوه های گرمسیری بر این است که این مبلغ به عنوان سرمایه در گردش می تواند به آنها کمک کند تا نخل داران مجبور نباشند به دلیل نداشتن نقدینگی محصول خود را بلافاصله پس از برداشت به دلالان بفروشند و بتوانند با ذخیره سازی، هر زمانی که بازار محصول شان مناسب تر بود، آن را روانه بازار کنند. او گفته، هر زمانی که باغداران نتوانستند محصول شان را با قیمت مناسب بفروشند وزارت کشاورزی آمادگی خرید توافقی این محصول را دارد، اما هم اکنون به نظر نمی رسد نیازی به خرید توافقی این محصول باشد. هنوز جزییات بیشتری از چگونگی تخصیص این اعتبار اعلام نشده است، اما تولیدکنندگان و بازرگانان خرما چه می گویند. 

احمد میرهاشمی، نایب رئیس اتحادیه خشکبار ایران شعبه خوزستان معتقد است این مبلغ آنقدرها نیست که بتواند به نخل دار کمک کند کار بزرگی با آن انجام دهد، اما با این مبلغ می تواند نخل های جدیدتری جایگزین نخل های قدیمی کند یا مثلاً کانالی حفر کرد. به اعتقاد میرهاشمی، مشکلات نخل داران چیزهای دیگری است که وزارتخانه باید برای حل آنها راهکار پیدا کند.

او آنچه را که درباره خرما اطلاع رسانی و تبلیغ می شود، در برخی موارد دور از واقعیت می داند و به «فرصت امروز» می گوید: در استان خوزستان، از نوروز به بعد پرداخت های تجار و بازرگانان بخش خصوصی به خرماداران شروع می شود، آنها خرما را به نرخ روز، همان قیمتی که دولت تعیین کرده، و گاهی هم 20 درصد بالاتر، از نخل داران می خرند و اینکه گفته می شود آنها مجبور می شوند با قیمت پایین به دلال ها بفروشند صحت ندارد. او درباره مشکلات نخل داران توضیح می دهد: کشاورزان در حال حاضر مشکل آب و زه کشی و کانال کشی دارند. به گفته میرهاشمی، از آنجایی که خرمای خوزستان بیشتر صادراتی است، قیمت جهانی هم در قیمت این خرما تأثیر می گذارد.

نایب رئیس اتحادیه خشکبار ایران شعبه خوزستان، کیفیت خرمای تولیدی امسال را بهتر از سال گذشته می داند. به گفته او، مسئله آب باعث کاهش تولید شده اما کیفیت آن مرغوب تر است. میرهاشمی می گوید: بخش خصوصی هر سال کل خرمای استان را خریداری می کند و نخل داران از بابت فروش مشکلی ندارند. 

مصطفی حجت نژاد، بازرگان خرما که مدیر یک شرکت صادراتی است، معتقد است قیمت خرما یک چرخه دارد. او به «فرصت امروز» می گوید: ما خرما را از کشاورز می خریم، فرآوری و بسته بندی و بعد صادر می کنیم، اما عده ای هستند که هر کدام یک قسمت این کار را انجام می دهند. مثلاً بنکدارها خرما را ازکشاورز نقدی می خرند، در این حالت قیمت پایین تر از نرخی است که معمولاً برخی خریداران مدتی بعد از خرید پرداخت می کنند. در همه دنیا نقد خرید کردن به همین شکل است. او درباره دلالان و فروش خرما زیر قیمت روز می گوید: در آبادان چون خرمای ضعیف بار می آید، ارزان تر می خرند، البته ما با این قیمت مخالف هستیم اما خرمادارها ناچارند و محصول شان را به عده ای می فروشند و این خریدارها هم تابع هیچ قانون و ضابطه ای نیستند.

این صادرکننده درباره پیشنهاد اعتبار 10 میلیونی به نخل داران توضیح می دهد: اینکه این اعتبار با چه شرایطی داده شود مهم است. آیا به همه نخل داران داده می شود، با چه نسبتی تقسیم می شود، آیا نخل داران کوچک هم از آن بهره ای خواهند برد، به نظر من این کار مکانیزم منطقی می خواهد، با حرف و یکی دو ماه کار عملی نیست.

حجت نژاد در توضیحات بیشتری می گوید: به نظر من برای کشاورزان بازپرداختش مهم است، این پول را به بانک می دهند و بانک با شرایط خودش بازپرداخت آن را تعریف می کند، بانک وثیقه خودش را می خواهد، سند زمین کشاورزی را قبول نمی کند، حتی سند ماشین را قبول نمی کند. یکی از شرایطی که بانک ها برای بازپرداخت دارند این است که می گویند ملک سهل البیع، سند دفاتر تجاری را هم قبول نمی کنند، فقط ملک مسکونی را قبول می کنند و بسیاری از کشاورزها ممکن است شرایط قابل قبولی برای بانک ها نداشته باشند. به گفته این بازرگان، خوزستان و بوشهر امسال افزایش نسبی محصول را خواهند داشت.

همچنین کیفیت و سایز محصول ایده آل است. مصطفی حجت نژاد می گوید: تولید کل کشور تا سال گذشته یک میلیون و 20 تا 30هزار تن بود، اما امسال 15 تا 20 درصد رشد خواهد داشت. به گفته این تاجر با اینکه بلافاصله پس از توافق هسته ای تحریم های کشتیرانی ها برداشته شد، اما مراودات بانکی همچنان برای صادرکنندگان این کالا مانع بزرگی است. از طرفی دیگر به گفته علی محمد صمیمی، عضو انجمن ملی خرما کمتر از یک ماه دیگر برداشت رطب شروع شده و تا آخر مهرماه که خرما برداشت می شود این پروسه ادامه دارد، اگر قرار است اعتباری داده شود کشاورز باید زمان استفاده از آن را داشته باشد. او این مبلغ را ناچیز می داند و به «فرصت امروز» می گوید: گیریم که کشاورز این اعتبار را برای نگهداری خرما دریافت کند، خب این اجاره را باید به سردخانه بدهد که روی قیمت خرما تأثیر می گذارد. او هم مانند حجت نژاد معتقد است شرایط تسهیلات بسیار مهم است.

اما در انتقاد به هدفی که دفترمیوه های گرمسیری در اعطای این تسهیلات مطرح کرده، می گوید: اینکه این اعتبار برای تأثیر درکاهش واسطه ها یا دلال ها است، به نظر من درست نیست چون از تولید تا مصرف کننده یک چرخه وجود دارد که همیشه هست.

این طور نیست که نخل دارها به زور بخرند. او انتقاد دیگری هم دارد، صمیمی می گوید: این حرف ها که خرمای ایران با برند دیگری به اروپا می رفت، به نظرم حرف درستی نیست، خرمای ما به روسیه و بلوک شرق با برند ایران می رفت. این عضو انجمن ملی خرما در مورد مشکلات نخل داران می گوید: سردخانه مسئله اصلی کشاورزان است، که در برخی استان ها زیاد و در برخی استان ها با کمبود مواجهند. برخی سردخانه ها خالی و مشتری ندارد اما برخی نخل دارها دسترسی به سردخانه ندارند. او معتقد است بهتر است این پول برای ایجاد سردخانه متمرکز شود تا اینکه به دست کشاورز برسد چون آنها به دلیل مشکلات روزمره و متعددی که با آن درگیرند بعید به نظر می رسد این پول را در جای درستی مصرف کنند. این فعال حوزه خرما معتقد است آمارها در این حوزه دقیق نیست و خرما مظلوم واقع شده است.

به گزارش «فرصت امروز»، مدیر کل دفتر میوه های گرمسیری اخیراً اعلام کرده که امسال شرایط نسبتا مناسبی در باغات و نخلستان های خرما حاکم است و پیش بینی می شود میزان تولید این محصول در سطح ۲۳۰ هزار هکتار با افزایش حدود ۱۰۰ هزار تنی، به یک میلیون و ۱۸۰ هزار تن برسد. به گفته او، پیش بینی می شود امسال حدود ۲۰۰ هزار تن خرما صادر شود که در صورت تحقق، می تواند رشد مناسبی نسبت به سال گذشته داشته باشد. ارزیابی های این دفتر نشان می دهد از سطح ۲۳۰ هزار هکتاری خرما، حدود ۵۰ درصد باغات باید اصلاح شوند که شامل عملیات هرس باغات، اصلاح ارقام و جایگزینی ارقام مناسب هر منطقه، تغذیه مناسب، ازبین بردن علف های هرز و... می شود.

ارتباط با نویسنده : minoo.galeh@gmail.com