وقتی صحبت از بازار و اقتصاد و گردش مالی بالا در میان است، معمولا همه افکار حول محور اتومبیل، آهن، قالی و صنایعی از این دست میچرخد. کلا بعید است که کسی به خرازی و اجناسی که در مغازههای اینچنینی به فروش میرسد، توجه کند. اجناس ریز و درشتی که اصلا به چشم نمیآیند، اما بازار بسیار پررونقی دارند. بازاری که بیش از 95درصد از کالاهایش وارداتی است. البته بهتر است که خیلی روشن بگوییم این بازار کاملا تحت سلطه چین است. هر چند کشورهایی مانند آلمان و ژاپن هم سهم اندکی از این بازار را در اختیار دارند، اما چینیها به دلیل ارائه جنس ارزان توانستهاند این بازار را از سایر رقبا بگیرند. ایران در زمینه کالاهای خرازی مانند زیپ و دکمه تولیدی ندارد. مثلا دکمه و زیپ اصلا در ایران تولید نمیشود؛ دو کالایی که پرکاربردترین وسایل مورد استفاده در صنف پوشاک هستند.
زیپ: از 400تومان تا 15هزار تومان. زیپها بیشتر چینی هستند که حدود 400تومان قیمت دارند، اما نمونههای آلمانی آن 15هزار تومان قیمت دارند. این زیپها دنده فلزی هستند که بلند بوده و برای جلوی مانتوها کاربرد دارند.
دکمه: از 50تومان تا 10هزار تومان. دکمههای نگیندار که اصطلاحا به دکمه سنگی مشهور هستند و برای لباسهای مجلسی زنانه به کار میروند تا 10هزار تومان قیمت دارند.
کش: از متری 700تومان تا متری 15هزار تومان. عرض این کشها تا 25سانتیمتر است که در وسایل ورزشی و غیره کاربرد دارند.
روبان: از متری 100تومان تا متری 3هزار تومان. 3هزار تومانیها فنردار هستند و استفاده خاص دارند.
قرقره: از 700 تومان تا 5هزار تومان. چینیها ارزانترین هستند و آلمانیها گرانترین.
آلمان، ژاپن و چین در بازار خرازی ایران حضور دارند. البته حجم بالای کالاها از چین وارد میشود. دکمه اصلا در ایران تولید ندارد و همگی از چین وارد میشود. این دکمهها خام محسوب میشوند و در ایران رنگ میشوند.
سوزن: بستهای بین 2 هزار تومان تا 3 هزار و 500 تومان است.
پولک و منجوق: مثقالی بین 1000 تا 2 هزار و 500 تومان است.
یراق: از متری 500 تومان تا متری 100 هزار تومان است. شاید بیش از 100 مدل یراق در بازار خرازی وجود دارد.
الیاف و پشم شیشه: متری 5 هزار تومان تا متری 25هزار تومان است.
بیشتر خانمها خریدار این بازار هستند، ولی کش و روبان و دکمه را همه اقشار میخرند. رونق این بازار خوب است هر چند کاری سخت است و جنس همیشه باید جور باشد. مثلا نخ قرقره را باید در 100 رنگ داشته باشید تا بتوانید پاسخگوی سلیقه مشتریان خود باشید. هر خرازی با توجه به میزان جنسی که دارد حتی میتواند روی روزی
600 هزار تومان فروش هم حساب کند. بعضی از خرازیها حتی نوشتافزار هم میفروشند. دوچرخه و عروسک از دیگر کالاهایی است که در خرازیها به فروش میرسد. در این بازار دکمه جزو اجناس گران است. دکمه خوب با کمترین قیمت، 1000 تومان است. از اینرو برای هر مانتو حداقل 15 هزار تومان باید پول دکمه بدهید. البته این در صورتی است که ارزانترین دکمهها را انتخاب کنید.
فعالان بازار
پرویز، خراز جوانی در میدان آریاشهر است که البته مهندسی عمران خوانده ولی بهشدت به کارش دلبسته است. وی در همین ارتباط به «فرصت امروز» میگوید: بیشترین سود خرازی در فروش دکمه و زیپ است. وی همچنین تور و گیپور را که قیمت هر مترشان بین 50 تا 100 هزار تومان است، از مهمترین اجناس مورد علاقه مشتریان میداند. وی اعتقاد دارد که شاید جنسهای خرازی ریز و درشت داشته باشند و خیلی به چشم نیایند، اما از جمله لوازمی هستند که خواهان و مشتریان زیادی دارند و از فروش بالایی برخوردارند.
این خراز جوان و خوش ذوق که با شوق و شعف خاصی حرف میزند، اعتقاد عجیبی هم دارد که اصرار داشت حتما در گزارشمان قید کنیم. وی میگوید یکی از دلایل رواج مانتوهای جلوباز بدون دکمه در سالهای اخیر نه به دلیل زیبایی است و نه به خاطر پیروی از مد، بلکه به جهت گرانی بیش از حد دکمههاست. پرویز در ادامه اضافه میکند که هر چه قیمت دکمهها بیشتر باشد، به همان نسبت قیمت مانتو بالاتر میرود و در نتیجه از حالت اقتصادی خارج میشود که در فروش آن تاثیرگذار است.
زانفیکس چسبی است که زیر لباس مثلا کنار درز مانتوها به کار میرود و خریداران آن معمولا خیاطان هستند. قیمت این کالا متری 150 تومان است. مثلا یک خیاط زانفیکس را رولی میخرد که معمولا حدود 100 متر است. از این همه جنس ریز و درشت خرازی، ایران تقریبا تولیدکننده هیچکدام نیست. بیش از 1000 قلم جنس در مغازههای خرازی به فروش میرسد که به جرات میتوان گفت 95درصد از آنها وارداتی است.