صاحب نظران از دلایل قطع گاز برخی مجتمع های پتروشیمی می گویند / جان انسان ها مهم تر است

بنا بر اعلام مدیرعامل شرکت پتروشیمی پردیس به دلیل برودت هوا و نیاز بخش خانگی به سوخت گاز، گاز پتروشیمی پردیس قطع و تولید اوره و آمونیاک این پتروشیمی نیز صفر شد؛ خبری که طی هفته گذشته در محافل خبری پیرامون قطع گاز برخی مجتمع های پتروشیمی نظیر پتروشیمی های فناوران، زاگرس و کرمانشاه نیز وجود داشت.

از نظر کارشناسان با توجه به ضرورت حفظ رفاه مردم و توجه به تامین گاز مصرفی خانوارها معمولا طی فصول سرد سال شرکت گاز ایران با کاهش فشار گاز مصرفی برخی مجتمع های پتروشیمی یا قطع گاز درصدد تامین مایحتاج خانوارهای نیازمند مصرف سوخت برمی آید؛ چیزی که از نظر کارشناسان از اولویت برخوردار است.

در کنار این مهم برخی کارشناسان در این خصوص بر این باورند که با توجه به هزینه ها و تبعات احتمالی که قطع گاز مصرفی این مجتمع ها در پی دارد می توان از راهکارهای اجرایی دیگری نظیر اصلاح شیوه های مصرف سوخت تا اقناع مردم در راستای مصرف بهینه از سوخت یا اصلاح ساخت ساختمان ها تا شیوه استفاده از سوخت شد تا در کنار مصرف انرژی در فصل سرد سال مجتمع های پتروشیمی نیز دچار بیکاری یا رکود در تولید نشوند.

***

علی فراهانی:

به قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار مراجعه کنیم

علی فراهانی، دبیر کمیسیون انرژی، صنایع پالایشی و پتروشیمی اتاق بازرگانی ایران است. او درخصوص قطع گاز مجتمع های پتروشیمی بر این باور است که می توان با صرفه جویی در مصرف گاز مصرفی منازل و اجرای کامل طرح بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی در کشور از جمله کاهش پیک مصرف انرژی در کشور از قطع مکرر گاز در برخی مجتمع های پتروشیمی کشور جلوگیری کرد و مانع ضرر و زیان های مالی به این بخش شد.

نظر شما به عنوان فعال بخش خصوصی و صاحبنظر درکمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران پیرامون قطع گاز برخی مجتمع های پتروشیمی در فصل سرد سال چیست؟ آیا این کار می تواند تبعات اقتصادی نیز برای کشور در پی داشته باشد یا خیر؟

در ماده 25 قانون بهبود مستمر کسب و کار صراحتا به این مهم اشاره شده است وقتی شرکتی با توزیع کنندگان انرژی چون برق، گاز، آب، تلفن قرارداد می بندد اگر زمانی دولت بدون اخطار نسبت به قطع گاز آنها اقدام کند دولت ملزم است که هزینه های خسارت های واردشده به این شرکت ها یا اشخاص و خانوارها را پرداخت کند. از سوی دیگر در ماده 25 تمامی شرایط قطع خدمات شرکت های توزیع برق،گاز و خدمات مخابرات پیش بینی شده است ولی متاسفانه این موارد اجرا نمی شود.

به عبارتی در این آیین نامه این قوانین نیز لحاظ شده است. از سوی دیگر در چند سال گذشته نیز شاهد بودیم که گاز ترکمنستان قطع شد. آن زمان نیز ما بیشتر به دنبال اجرایی کردن این ماده از قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار بودیم تا بتوانیم جریمه ناشی از قطع گاز بدون اخطار را دریافت کنیم. 

برخی به ضرورت صرفه جویی در مصرف انرژی بین مردم اشاره دارند و معتقد هستند که می توان با فرهنگ سازی بین مردم از شدت مصرف انرژی در فصل سرد سال کاست و مانع قطع گاز منابع درآمدزا برای کشور شد. آیا شما موافق این مهم هستید؟ فکر می کنید این درصد اندک از صرفه جویی می تواند نقشی در ممانعت از قطعی گاز مجتمع های مصرف کننده گاز داشته باشد؟

بله موافق این مهم هستم و بر این باور نیز هستم که برای جلوگیری از قطع شدن گاز مجتمع های پتروشیمی و ممانعت از متضرر شدن این بخش از سازمان ها می توان با فرهنگ سازی درست بین مردم در راستای استفاده مناسب از انرژی در منازل و مصارف شخصی افراد بود و از درصد قابل توجه قطعی گاز به دلیل مصارف خانگی نیز جلوگیری کرد.

باید یادآور شد این قبیل صرفه جویی ها 100درصد می تواند تاثیرگذار باشد، حتی شما می توانید یک آمار دم دستی از بین 600,000 موتورخانه ساختمان های تجاری، اداری و دولتی و مسکونی تهیه و بهینه سازی مصرف آن را محاسبه کنید.

 600,000 برای 10مترمکعب مصرف کمتر قرار داده شود، تقریبا 600,0000 مترمکعب مقدار مصرف گاز پایین می آید و مسلما از مصرف گازی که به خاطر آن پتروشیمی را قطع کردند نیز  کمتر خواهد شد و بیشتر از آن نخواهد بود.

از این روی شما مصرف بهینه سوخت و حتی صرفه جویی درمصرف سوخت منازل را پیشنهاد می کنید؟

100درصد. از این روی عنوان می کنم که ما می توانیم با پیروی از پیک مصرف برخی مصرف کنندگان بالا نظیر نانوایی ها و شرکت های دیگر، بهینه سازی در مصرف سوخت و انرژی داشته باشیم و به راحتی از طریق این بخش از مصرف کنندگان پیک مصرف گاز را کنترل کنیم و از قطع شدن مکرر گاز وآسیب مالی به برخی شرکت ها نیز جلوگیری کنیم.

آیا در طول 10سال گذشته چنین تجربیاتی داشته ایم؟  

یکی از مهم ترین آنها خسارت گاز ترکمنستان در سال 86 برای ایران بود. در سال 86 مقداری گاز از کشور ترکمنستان وارد می کردیم که دچار قطعی ناگهانی شد و یک سری ضربه هایی نیز به صنایع کوچک و منازل مسکونی وارد شد که تلفات جانی و مالی نیز در پی داشت.

 اما در طول ماه گذشته نیز گاز ترکمنستان مجددا دچار قطعی شد؟

بله! اما گاز ایران قطع نشد از سوی دیگر اگر فشار مصرفی گاز از داخل بیشتر شود مسلما با توجه به اینکه واردات گازکمتر شده است درشهرهای شمالی دچارمشکل خواهیم شد. علاوه بر آنکه ما می توانیم از  ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر نیز در این راستا   استفاده کنیم.

دراین ماده توضیحاتی پیرامون بهینه کردن مصرف نیز ذکر و از نظر قانونی برای مصرف بهینه و کاهش مصرف به سرمایه گذاران طرح های تشویقی نیز معرفی شده است. اما مسئولان دولتی با توجه به سنگ اندازی هایی که در این مسیر انجام شده است به صورت کامل آن را نتوانسته اند اجرایی کنند و ما نیز نتوانستیم از این ظرفیت بهینه سازی انرژی که در کشور داریم با توجه به این خدمات گسترده استفاده مطلوب را داشته باشیم و در مواقع پیک مصرف به مشکل برمی خوریم.  

***

نرسی قربان:

حیات اشخاص مهم تر از صنعت است

نرسی قربان، کارشناس انرژی است. او در خصوص قطع گاز در مجتمع های پتروشیمی معتقد است حیات انسان ها در فصل سرما مهم تر از موضوع صنعت است بنابراین براساس قراردادهایی که شرکت گاز با این مجتمع ها منعقد می کند موضوع قطع گاز در فصل سرما را نیز به قراردادها ضمیمه می کند و مجتمع های پتروشیمی نیز به این مهم واقف هستند اما از سوی دیگر، پیشنهاد او مبنی بر صرفه جویی و فرهنگ سازی پیرامون استفاده کمتر یا استفاده درست از انرژی کماکان راهکار پیشنهادی او به مردم و مسئولان است.

قطع گاز پتروشیمی ها چه تبعاتی برای اقتصاد ایران دارد و شما چه راهکاری پیشنهاد می کنید؟

تنها پتروشیمی ها نیستند؛ بعضا زمانی که با کمبود گاز مواجه می شویم به انجام این کار اقدام می کنیم؛ در وضعیت های بحرانی  نظیر برف یا کولاک شدید یا هر عاملی دیگری که کشور را دچار چنین اضطراری کند، قطعا نسبت به قطعی گاز برخی پتروشیمی ها نیز اقدام می شود.

در این قبیل موارد گاز صنایع و حتی گاز شرکت های سیمان و فولاد نیز قطع می شود و این موضوع فقط مختص پتروشیمی ها نیست و همان طورکه عنوان شد شاید تبعات و هزینه هایی نیز برای شرکت ها به دنبال داشته باشد. بعضا گاز این مناطق قطع و فشار گاز کمتر می شود و از آنجایی که گاز پتروشیمی ها برای خوراک این مجموعه ها مصرف می شود و صرفا برای سوخت نیست، در نتیجه ضرری که به پتروشیمی ها وارد می شود می توان گفت که بیشتر از سایر مناطق است.

از این رو شرکت گاز نیز معمولا بنا بر قراردادهای  گازی  که منعقد می کند اعلام می کند که در ماه های دی، بهمن و اسفند ممکن است مجبور به قطع گاز این مناطق باشد و این مسائل نیز در قراردادها معمولا ذکر می شود و از آنجایی که طرفین در قراردادشان موافقت کرده اند، اگر خسارتی متوجه طرفی بشود این خسارت متوجه شرکت گاز نخواهد بود. 

درخصوص درآمد حاصل از فروش گاز و همچنین ضرر و زیان مالی این مجموعه های پتروشیمی این مهم برعهده چه ارگانی خواهد بود؟  

طبعآ درآمد این مجموعه ها نیز تحت تاثیر این امر قرار می گیرد و خسارت برای شرکت گاز عدم النفع است. به عبارتی خسارت و آن مقدار منافعی که از دست خواهند داد متوجه اداره گاز نیست و زمانی که منافع شان را از دست می دهند متاسفانه در قراردادها معمولا قید می شود که دی، بهمن و اسفند ممکن است این اتفاقات بیفتد.

در خصوص درآمدهای سالانه این مجتمع ها نیز من اطلاعات چندانی ندارم اما به طور کلی می توانم بگویم هر کدام از این شرکت ها درآمد مختلفی دارند و از سوی دیگر ما نمی دانیم آیا قطع شدن گاز به صورت کامل است یا به صورت مقطعی یا حتی روزی10 ساعت قطع می شود یا به طور کل گاز به مدت یک هفته نیز قطع می شود بنابراین در بخش درآمد و سود و ضرر این مسائل نیز باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.

قطعی گاز یا هر نوع ضرر و زیان مالی می تواند تبعاتی در اقتصاد کلان کشور داشته باشد یا خیر؟

بعضا گاز مصرفی مجتمع های پتروشیمی یا گاز صنایع مختلف در طول یک فصل شاید قطع هم بشود و از آنجایی که  قسمتی از درآمد ناخالص ملی و درآمد ملی را شکل می دهند در نتیجه این مدل قطع گاز مقداری از درآمد ملی می کاهد اما در مقابل بحث های مربوط به شرکت های گازی نیز مطرح است که شما نمی توانید قسمتی از مملکت و مردم را در سرما در خانه های شان نگه دارید چراکه نمی خواهید دچار ضرر و زیان مالی بشوید، از این رو باید گفت: اینجا و در این مقطع حیات اشخاص مهم تر از صنعت است.

هرچند بخشی از این موارد با صرفه جویی در مصرف انرژی نظیر استفاده از لباس های گرم تر یا استفاده از دمای مناسب در منازل قابل جبران است و می توان مردم ایران را مجاب کرد به شکل اتوماتیک از گاز کمتری استفاده کنند.

اگر بتوانیم مصرف اضافی گاز  و انرژی را کم کنیم( در همه موارد مثل نشتی لوله ها، کنتور ها) به مسئله قطع گاز در ارگان های مختلف نیز کمک خواهیم کرد و این قبیل مسائل نیز با یکی دو روز قابل حل نیست، بلکه نیازمند فرهنگ سازی در طولانی مدت است.