شهرهای ما از ابتدا که شکل میگیرند، زیرساختهای شهری لازم را ندارند و تمامی اصول ساخت شهرها و شهرکها در آنها دیده نمیشود. به مرور همراه با رشد شهرها و افزایش جمعیت در بافتهای شهری، زیرساختهای ناکافی و ناکارآمد، به یکی از مشکلات اصلی تبدیل میشود. نداشتن سیستمهای فاضلاب شهری و سیستم تصفیه فاضلاب یکی از مواردی است که شهرها بهویژه کلانشهرهای ما را با چالشهای زیستمحیطی بسیاری مواجه کرده است. از سوی دیگر هر چقدر شهرهای ما بزرگتر میشوند و بر گستره آنها افزوده میشود، کارخانجات و مراکز صنعتی اطراف آنها نیز شکل میگیرند که برای پسماندها و خروجی فاضلابشان تمهیدات لازم اندیشیده نشده است. به همین دلیل آسیبهای جدی به محیطزیست وارد میکنند.
در این میان سازمان حفاظت محیطزیست نقش حاکمیتی و نظارتی دارد و البته تمهیداتی نیز در این زمینهها فراهم میکند اما شهرداریها، استانداریها و سایر سازمانهای مربوط توسعه شهرها را بدون ایجاد زیرساختهای لازم انجام میدهند. ساخت شهرهای ما با استانداردهای جهانی فاصله بسیار زیادی دارد و مسائل زیستمحیطی و توسعه پایدار در آنها اجرا نمیشود. هزینههای لازم نیز در این زمینهها انجام نمیگیرد و مشکلات، نابسامانیها و تخریب محیطزیست خسارتهای زیادی به بار میآورد که جبران آنها آسان نخواهد بود. سازمان حفاظت محیطزیست تا جایی که قوانین و مقررات اجازه میدهند تلاشهایی انجام میدهد اما چون قدرت اجرایی ندارد، نمیتواند عملکرد مناسبی داشته باشد. اداره و تصمیمگیری شهرها با سازمانهای دیگر است و انتظار میرود شهرداریها، استانداریها و سایر تصمیمگیرندگان حوزه شهری با همکاری سازمان حفاظت محیطزیست برنامههای توسعه پایدار را در شهرها اجرا کنند تا از محیطزیست حفاظت بهتری شود و همه از نتایج مثبت آن بهرهمند شوند.
* کارشناس محیط زیست و مدرس دانشگاه