تنها نوشداروی بازار بورس ایران لغو تحریم‌ها است؟

تحریم‌های بین‌المللی تاثیر گسترده‌ای بر اقتصاد کشورهایی که تحت تحریم قرار دارند می‌گذارد. از تورم و محدودیت تجارت در سطح بین‌الملل گرفته تا تاثیر بر بازار بورس و ارز. ایران یکی از کشورهایی است که طی سال‌های گذشته به دلایل مختلف تحت تحریم‌های بین‌المللی متعددی قرار داشت. مذاکرات هسته‌ای و صادر شدن بیانیه لوزان، نقطه عطف و امیدی برای کاهش یا لغو برخی تحریم‌ها و اثربخشی مثبت در روند اقتصاد ایران را در پی داشت.

براین اساس، بازار بورس ایران، به‌عنوان یکی از ارکان و نمادهای اقتصادی ایران مورد توجه بسیاری از متخصصان و تفسیرگران اقتصاد جهانی قرار گرفت. برخی از این بررسی‌ها، تاثیر این لغو تحریم‌ها را کاملا مشهود تلقی کردند و برخی معتقدند این تغییر شرایط، ناپایدار و حتی متزلزل است.

ورورد بازار بورس ایران به رالی اقتصاد جهانی

نشریه «بلومبرگ» با تیتر ورود بازار بورس ایران به رالی اقتصاد جهانی، با دیدی مثبت به وضعیت بازار بورس ایران پس از تحریم‌ها پرداخت. طبق گزارش بلومبرگ، شاخص اصلی بورس اوراق بهادار بازار تهران یک روز پس از اعلام بیانیه، رشد چشمگیری داشت. یکی از علت‌های این رشد از دید نشریه بلومبرگ به وضعیت شرکت‌های بزرگ سهامدار در بازار بورس باز می‌گردد، شرکت‌هایی که تا پیش از این روابط تجاری محدود و کمتر جهانی داشتند و از این پس می‌توانند با کشورهای دیگر روابط گسترده‌تری داشته باشند، همین رونق بازار تجارت در شرکت‌ها، سرآغازی خواهد بود بر رونق بازار بورس. البته تاثیر بازار ارز بر بازار بورس و توسعه میزان صادرات نفت ایران به کشورهای دیگر از عوامل دیگری هستند که می‌توانند به شکل مشخص بازار بورس را تحت تاثیر قرار دهند.

رشد صنایع گوناگون و بازار بورس

رشد صنایع گوناگون، تاثیری مستقیم بر وضعیت این صنایع در بازار بورس و به‌طورکلی در نوسانات بازار بورس خواهد داشت. این همان زاویه دیدی است که نشریه«فیوچر» برای بررسی بازار بورس ایران انتخاب کرده است. طبق گزارش فیوچر، صنایع خودروسازی ایران به‌طور مستقیم تحت تاثیر لغو تحریم‌ها توانایی رشد خواهند داشت که همین امر بر بهبود شاخص بورس شرکت‌های خودروسازی ایران اثرگذار خواهد بود. این توسعه صنایع خودروسازی به‌ویژه در توسعه روابط شرکت‌های خودروساز ایرانی با شرکت‌های خودروساز اتحادیه اروپا مهم است. مسئله دیگر، لغو تحریم‌های بانکی است که خواه‌ناخواه بازار بورس و ارز ایران را متحول خواهد کرد. افزایش قدرت مانور بانک‌های ایران در مبادلات بین‌المللی و توسعه فعالیت‌های بانکی از دیگر نکات مثبت لغو تحریم‌ها تلقی می‌شود. در نهایت پیش‌بینی شده که رشد 2درصد اقتصادی ایران تا پیش از تحریم‌ها به بیش از 5درصد پس از لغو تحریم‌ها افزایش یابد.

بازار بورس و نوسانات ناخواسته

نگاه فاکس‌نیوز به مذاکرات هسته‌ای و اثربخشی آن بر بازار بورس و اقتصاد ایران در حد وسط یک پیوستار منطقی قرار دارد. به عبارت دیگر، منتقدان فاکس‌نیوز به دو قطب منفی و مثبت مذاکرات اشاره کرده‌اند، اظهارات تند و مکرر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل، وجود مخالفان سیاست‌های اوباما در کنگره آمریکا و البته مخالفان متعدد مذاکرات در بین احزاب مختلف آمریکا، عدم اعتماد برخی سیاستمداران کهنه‌کار ایران و غرب به پیشرفت مذاکرات و حسن‌نیت‌های دو طرف مذاکره‌کننده و... در قطب منفی و بهبود صادرات ایران در بخش نفت، تغییر ساختار اقتصادی ایران و بهبود زیرساخت‌های تجاری و مالی در قطب مثبت این پیوستار قرار دارند. 

همچنین با اشاره به نوسانات بازار بورس ایران در پی توافق هسته‌ای و تزریق موج خوش‌بینی به بازار بورس این کشور، فاکس‌نیوز این شادی را تا حدی متزلزل ارزیابی کرد گرچه از سوی دیگر وضعیت فعلی بازار بورس ایران را علامتی خوب برای شروع پیشرفت اقتصادی ایران تلقی کرده است. 

آیا همه تقصیر‌ها به گردن تحریم‌هاست؟

«شورای سیاست‌های بین‌المللی گت استون» در مقاله‌ای به بررسی همه‌جانبه اقتصاد ایران در شرایط قبل و پس از تحریم پرداخته است، در این مقاله سعی شده با دیدی منطقی، به بررسی وضعیت اقتصادی ایران پرداخته و نقاط ضعف و قوت اقتصادی ایران مورد تحلیل قرار گیرد. فارغ از برخی مباحث تکراری و بیشتر دیده شده در مقالات مشابه، این مقاله به نکته و سوالی درخور توجه اشاره می‌کند، آیا تمامی بحران‌های مالی ایران با لغو تحریم‌ها قابل حل و اساسا تحریم‌ها عامل تمامی مشکلات اقتصادی ایران است؟

از دید این مقاله، گرچه لغو تحریم‌ها به وضعیت کلی اقتصاد ایران جانی تازه می‌بخشد، اما تا زمانی که مشکلات بانکی، مثل موارد فساد و اختلاس کاهش نیابد، سوء‌مدیریت در برخی ارکان رده میانی کنترل نشود، بازار ارز و بورس تحت نظارت‌های استاندارد‌تری قرار نگیرند و ارزش ریال بهبود محسوس پیدا نکند، نمی‌توان به تاثیر همه‌جانبه تحریم بر اقتصاد و به‌ویژه بازار بورس خوش‌بینی کامل داشت.