طی ماههای اخیر کمتر پایگاه خبری در سراسر جهان وجود داشت که به مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 نپرداخته باشد. حساسیت این مذاکرات از آنجا ناشی میشد که تصمیمگیری و چگونگی توافق نهایی در این مذاکرات، نه فقط برای ایران بلکه برای کشورهای خاورمیانه و حتی قدرتهای جهانی نیز حائز اهمیت بود. مذاکراتی که هر بار به دلایلی به توافق نمیانجامید و به فرصتی بعد موکول میشد و حتی برای برخی دنبالکنندگان اخبار نیز ناامیدکننده و غیرقابلحل به نظر میرسید.
براین اساس، رسیدن به توافق اولیه و اعلام بیانیه از سوی مقامات کشورهای مذاکرهکننده در لوزان بهعنوان یک فرصت طلایی و دریچهای به سوی اقتصادی برای ایران موفقتر تلقی میشود. اما نوع دیدگاه و نگرش رسانههای مختلف به این توافق یکسان نیست. هر پایگاه خبری بنا بر نگرش خود، تحلیلی متفاوت از این مذاکرات داشته است.
خبرنامه مطالعات خاورمیانه و تاکید بر بازارهای نفت
مهمترین نکتهای که پس از توافق لوزان مورد توجه تحلیلگران نشریه مطالعات خاورمیانه قرار گرفت، وضعیت نفت بود. طبق نظر کارشناسان این نشریه، ایران میتواند بهطور مستقیم بر وضعیت نفت منطقه و حتی وضعیت جهانی آن تاثیرگذار باشد. بازگشت ایران به جایگاه دومین صادرکننده عمده نفت در خاورمیانه پس از عربستان سعودی، همراه با لغو تحریمها و گسترش ظرفیت صادرات ایران، میتواند سکوی پرتاب ایران به سوی موفقیت مالی در بازارهای نفتی و صنایع وابسته باشد.
سیانان و بررسی سیاستمدارانه
گرچه سیانان با تیتر «خوشبینی در آینده اقتصادی ایران» بهطورکلی در مورد مذاکرات، ارزیابی نسبتا مثبتی داشته است اما چندین عنصر مهم را در مقاله خود مورد توجه قرار داده. نقل قول نویسنده مقاله، از جان کری «ما مدتها و حتی سالها بود با دولت ایران مذاکرات به این نزدیکی و موفق نداشتهایم» مقدمهای است برای ورود تحلیلگر سیانان، به بحث سیاستهای خارجی ایران و عدم روابط دیپلماتیک دوستانه ایران با آمریکا در طول بیش از سه دهه اخیر. در واقع مقاله سیانان به سه نکته اساسی تاکید دارد:
1. موفقیت بیسابقه ایران در لغو تحریمها و کاهش احتمالی فشار اقتصادی در این کشور
2. خوشبینی در مورد بهبود یا تحکیم روابط ایران با برخی کشورها
3. فشار کنگره آمریکا از یکسو و دولت اسراییل و بهویژه شخص بنیامین نتانیاهو از سوی دیگر، بر دوش دولت رییسجمهور اوباما سنگینی میکند؛ فشاری که برای ایجاد تغییر در سیاستهای خارجی دولت اوباما ایجاد شده است.
در واقع سیانان از دریچه نگاهی چند بعدی، نظام سیاستهای فعلی دولت آمریکا را در کنار توافق لوزان بررسی کرده است. نخست از آن بعد و جهت که ایران موفقیتی بیسابقه و روابطی بیسابقهتر را با کشورهای غربی در پیش گرفته، موفقیتی که مقدمه تغییرات اقتصادی بزرگی خواهد بود و در جهتی دیگر، دولت اوباما تحت فشار شدیدی قرار دارد تا راه نیمه رفته را بازگردد و تحریمها را از سر گیرد. در این میان هرگونه اتفاق غیرقابل پیشبینی میتواند همه چیز را دگرگون کند.
وال استریت ژورنال و بررسی اقتصاد بانکی
نوع نگاه مفسران اقتصادی وال استریت ژورنال نسبت به توافق لوزان، مطابق اغلب تحلیلهایش، کاملاً اقتصادی است. وال استریت ژورنال مهمترین فرصتهای اقتصادی ایران پس از تحریمها را در چند دسته اصلی تقسیم کرده است، مواردی چون:
*حضور موثر ایران در بانکهای جهانی، توانایی انجام عملیاتهای بانکی بدون محدودیت و توسعه شبکههای بانکی بینالمللی
* توانایی انجام یا از سرگیری معاملات با کشورها یا شرکتهایی که تا پیش از این، به دلیل وجود تحریمها از معامله با ایران اجتناب میکردند
*توسعه بخش صنعت و تولید، در کنار جذب سرمایههای خارجی
*گسترش صادرات بهویژه در زمینه نفت و گاز
کانبرا تایمز و سختگیری منطقی
کارشناسان بخش اقتصاد کانبرا تایمز با وجود صحه گذاشتن بر اهمیت توافق هستهای بر وضعیت اقتصادی ایران، آن را عاملی نسبی و حتی متزلزل ارزیابی کردهاند. یکی از مقالات مهم این نشریه، بر اهمیت سیاستهای کلی دولت ایران و عدم امکان توافق سیاسی همهجانبه بین ایران و غرب تاکید دارد. براساس این گزارش، ایران و غرب نقاط اختلاف بیشماری دارند، اختلافهایی که در طولانی شدن رسیدن به توافق مشترک اخیر، چندان بیتاثیر نبودهاند.
گاردین و تاکید بر عوامل مذاکرهکننده
گاردین در تحلیل خود، نخست بر اهمیت انتخابهای صحیح رییسجمهور روحانی برای مذاکره با غرب تاکید میکند و سپس با اشاره به شادیهای اخیر مردم ایران پس از موفقیت مذاکرات به این زیر تیتر جالب اشاره میکند که بعید نیست شادیهای دیگری هم در راه باشند؛ شادیهایی که با رونق اقتصادی و کاهش تورم، میتوانند بار دیگر مردم را غرق شادی کنند.