بخش‌خصوصی خریدار نفت‌خام می‌شود

اشاره؛ خصوصی به صادرات نفت خام میل شدیدی دارد و مدعی است که از توانایی کافی برای انجام این کار برخوردار است و در دم آمادگی انجام این کار را دارد اما وزارت نفت گویا هنوز نتوانسته بر آمادگی بخش‌خصوصی صحه بگذارد و با اینکه مخالفتش را به‌صورت شفاف اعلام نکرده اما همکاری لازم را هم برای به نتیجه رسیدن این کار به خرج نداده است. نتیجه اشتیاق بخش‌خصوصی و بی‌میلی دولت همچنان با پیروزی دولت در جریان است و اصرار بخش‌خصوصی هم در این زمینه نتیجه نداشته و فقط به چند اظهارنظر دو پهلو از سوی منصور معظمی، معاون وزیر نفت منجر شد.

به گفته معظمی «از نظر دولت یازدهم ورود بخش‌خصوصی در صنعت نفت هیچ مانع و محدودیتی ندارد.» اما بحث به همین جا ختم نشده و معظمی در جملات دیگری تاکید کرده: «بخش خصوصی راهکارهای خود را ارائه دهد و وزارت نفت با جدیت تمام این موضوع را بررسی خواهد کرد.» اما علی شمس اردکانی، عضو کمیسیون انرژی اتاق تهران معتقد است برای اعطای مجوز فروش نفت به بخش‌خصوصی از سوی دولت اراده‌ای وجود ندارد.  

بخش خصوصی هم که برای دستیابی به تجارت نفت خام چاره‌ای جز کنار آمدن با دولت ندارد برای جلب اطمینان طرف مقابل تشکیل یک کنسرسیوم مشترک را پیشنهاد داده اما هنوز پاسخی از دولت دریافت نکرده است.  دلایل و مشکلات بخش خصوصی در این باره را بخوانید.

***

صــادرات نـفـت‌خــام، دولتی ماند، اما فعالان بخش‌خصوصی برای احراز توانمندی خود در صادرات نفت‌خام این بار قصد خرید دارند نه صادرات، برای همین به دنبال شرکای خارجی هستند تا رویای صادرات نفت‌خام با خرید آن محقق شود. تجارت نفت‌خام مسئله‌ای که این روزها با جدیت تمام از سوی فعالان بخش‌خصوصی در حال پیگیری است. این بار در کنار اعضای اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، فعالان اتاق بازرگانی نیز به میدان آمده‌اند تا صادرات نفت‌خام توسط بخش‌خصوصی صورت گیرد.

منصور معظمی، معاون وزیر نفت در برابر این جدیت با تغییر موضع خود این بار به دنبال احراز توانمندی بخش‌خصوصی نیست بلکه می‌گوید: «از نظر دولت یازدهم ورود و حضور بخش‌خصوصی در صنعت نفت هیچ مانع و محدودیتی ندارد و این نکته باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد که به چه دلیل این اتفاق آن‌طور که شایسته است رخ نداده است.» وی همچنین اعلام می‌کند: «بخش‌خصوصی راهکارهای خود را ارائه دهد و وزارت نفت با جدیت تمام این موضوع را بررسی خواهد کرد.» در حقیقت با شرایط پیش آمده این بار مسئله خرید نفت‌خام توسط بخش‌خصوصی مطرح است تا با خرید این محموله بخش‌خصوصی در صادرات این کالا ورود یابد.

علی شمس اردکانی، عضو کمیسیون انرژی اتاق تهران در برابر شرایط و واکنش وزارت نفت برای ورود بخش‌خصوصی به صادرات نفت‌خام می‌گوید: «اراده‌ای از طرف دولت برای اعطای مجوز فروش نفت به بخش‌خصوصی وجود ندارد و تجربه‌های قبلی نیز توام با شکست برای بخش‌خصوصی بوده از این رو لازم است ابتدا دولت به این باور برسد که این بخش به‌طور شفاف در تجارت نفت حضور داشته باشد.»

پیشنهادات جدید بخش‌خصوصی درباره نفت‌خام

با این وجود مهدی شریفی نیک نفس، عضو هیات‌مدیره و نماینده اتحادیه صادرکننده فرآورده‌های نفتی در وزارت نفت در این باره با تاکید بر اینکه دولت یازدهم به دلیل صدمه‌ای که از صادرات نفت‌خام توسط بابک زنجانی خورده است، مارگزیده است، به «فرصت امروز» می‌گوید: «برای جلب اعتماد وزارت نفت به منظور ورود اتحادیه در صادرات نفت، پیشنهادی مبنی بر ایجاد کنسرسیوم مشترک دولت با بخش‌خصوصی ارائه شده است. در این کنسرسیوم شرکت نفت به‌عنوان یکی از شرکت‌های بازرگانی تابعه مانند نیکو را می‌تواند معرفی کند. همچنین یک بانک به‌عنوان بانک تامین‌کننده انتخاب خواهد شد و با تشکیل ساختاری تخصصی از ظرفیت‌های اتحادیه به‌خصوص در شرکت‌های بازرگانی پتروشیمی اتحادیه که تجربه صادرات دارد، نرم‌افزار و سخت‌افزار تشکیل کنسرسیوم با نظارت وزارت نفت تهیه می‌شود.»

وی با اشاره به اینکه بیش از 50 درصد از صادرات محصولات پتروشیمی توسط اتحادیه انجام می‌شود، می‌افزاید: «بخش‌خصوصی می‌تواند از ظرفیت خالی خود برای کمک به صادرات نفت‌خام به دولت استفاده کند. البته برای این‌کار باید اعتماد دولت را جلب می‌کنیم از این رو پیشنهاداتی به وزارت نفت ارائه کرده‌ایم که امیدواریم پذیرفته شود.»

شریفی در پاسخ به اینکه آیا راهکار دیگری برای ورود به تجارت نفت دارید، می‌گوید: «ما به دنبال شرکای خارجی هستیم، در حقیقت می‌خواهیم با شرکت‌های خارجی جوینت ونچر شویم. اگر اعتماد این شرکت‌ها را جلب کنیم می‌توانیم به‌عنوان خریدار نفت نه صادرکننده وارد این تجارت شویم و از توان لجستیک و بازرگانی و مالی دو طرف برای توسعه کار استفاده خواهد شد.»

این ایده شاید یکی از جدیدترین ایده‌های بخش‌خصوصی برای ورود به تجارت نفت‌خام باشد، اما سوال اینجاست که چقدر قابلیت اجرا دارد و می‌تواند مشکل مالی بخش‌خصوصی را تامین کند؟ شریفی در این باره می‌گوید: «از آنجا که صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در بازار هستند و شرکای خارجی را به خوبی می‌شناسند و آنها نیز اعتماد به شرکای ایرانی خود دارند، این کار شدنی است اما درباره مسئله مالی نیز این شرکت‌ها بزرگ هستند و توان مالی لازم را دارند.»

بخش‌خصوصی، قوی‌تر از دولت در صادرات نفت‌خام

حسن تاجیک، عضو هــیــات‌مـدیـره اتـحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با تاکید بر اینکه براساس شرایط وزارت نفت برای صادرات نفت‌خام توسط بخش‌خصوصی، این کار شدنی نیست، به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «اتحادیه سه سال تمام وقت خود را صرف صادرات نفت‌خام کرده است اما موفق نشده حتی 100 گرم نفت‌خام صادر کند. این درحالی‌است که بخش‌خصوصی توان فروش و صادرات نفت‌خام را دارد.» وی با بیان اینکه محصول مورد نیاز شرکت‌های معتبر جهانی توسط وزارت نفت تامین می‌شود، می‌افزاید: «با توجه به نوسان در قیمت نفت‌خام بخش‌خصوصی قادر به جبران نوسان و کاهش قیمت نفت نیست. خیال پیش‌داوری ندارم اما در صورت صدور موافقت از سوی وزارت نفت هیچ بانک داخلی توان مالی حمایت از محموله صادراتی را ندارد.»

تاجیک با بیان اینکه بخش‌خصوصی در صادرات نفت‌خام از بخش دولتی قوی‌تر است، اعلام می‌کند: «در صادرات نفت‌خام اعتبار ارزش و جایگاه دارد از سویی ما در برابر بخش دولتی که نفت‌خام در دست دارد، حرفی برای گفتن نداریم زیرا محصولی برای صدور نداریم آنچه در این میان اهمیت دارد تامین خوراک مورد نیاز شرکت‌های اتحادیه برای تولید و صدور فرآورده‌های نفتی است.