تحریم ها برای شرکت ملی گاز دردسر شد / بازی ترکمنستان برای قطع گاز صادراتی به ایران

ترکمنستان ادعا می کند به دلیل صادرات گاز به ایران حدود 2 میلیارد دلار از ایران طلب دارد که به دلیل تحریم ها پرداخت آن به تعویق افتاده است و حال با لغو تحریم ها باید این مبلغ پرداخت شود. سرپرست مدیریت امور بین الملل شرکت ملی گاز ایران نیز در برابر این ادعا اعلام کرد باید بررسی شود که طلب ترکمن ها از ایران چه میزان است. این در حالی است که اگر توافق صورت نگیرد احتمال توقف صادرات گاز ترکمنستان به کشور وجود دارد.

بهزاد بابازاده، سرپرست مدیریت امور بین الملل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه ترکمنستان در دولت یازدهم برای صادرات گاز درخواست افزایش نرخ را نکرده است، به «فرصت امروز» می گوید: افزایش نرخ پیش از این مطرح شده است اما در حال حاضر آنچه مطرح شده وصول بدهی ترکمنستان برای چهار سال گذشته است که به دلیل اعمال تحریم ها علیه ایران متوقف مانده است.

وی با بیان اینکه باید بررسی شود ایران چه میزان به ترکمنستان از محل واردات گاز بدهی دارد،  می افزاید: احتمال این وجود دارد که پس از بررسی میزان بدهی بسیار کمتر از 2 میلیارد دلار اعلام شود اما برای مشخص شدن آن به زمان نیاز است تا بدهی ایران مشخص شود. بدون شک باید در یک نشست با ترکمنستان این مسئله بررسی شود و اگر نتوانیم به توافق برسیم این احتمال وجود دارد که گاز وارداتی به کشور توسط ترکمن ها قطع شود و تضمینی برای ادامه همکاری وجود ندارد.

قرارداد واردات گاز ایران از ترکمنستان در سال 1374 در دولت سازندگی به مدت 25 سال منعقد شده است. پیش از این در دولت گذشته این کشور افزایش قیمت گاز را درخواست و نگرانی هایی برای تامین گاز مورد نیاز در شمال کشور ایجاد کرده بود.

حال کشور ترکمنستان در فصل سرد مجددا بر سر موضوعی دیگر نگرانی هایی را مطرح و درخواست کرده طلب خود را از ایران وصول کند. براساس اطلاعات موجود، میزان این طلب از سوی ترکمن ها 2 میلیارد دلار عنوان شده است و از ایران خواسته شده هرچه سریع تر این مبلغ را واریز کند. این مبلغ بابت ما به التفاوت افزایش قیمت گاز وارداتی ایران از این کشور است.

نکته مهم این است که ایران به دلیل تحریم ها در بخش وصول و پرداخت بدهی گازی خود با مشکل مواجه شده است و انتظار می رود توافقات برجام مشکل نقل و انتقال را حل کند.

حسن مرادی، کارشناس انرژی در این خصوص به «فرصت امروز» می گوید: کشور ترکمنستان برای صادرات گاز به ایران شروع به لجبازی و سوءاستفاده کرده است، مقوله گاز وارداتی ترکمنستان حساس است و نباید خارج از چارچوب عمل شود، زیاده خواهی یک طرف برازنده نیست و باید هر دو کشور انعطاف لازم را داشته باشند. بدون شک همکاری ایران برای واردات گاز به کشور بلندمدت است و باید همکاری بدون حاشیه ادامه یابد.

وی بر این باور است که افزایش قیمت گاز یا هر مسئله دیگر باید براساس چارچوب های تعیین شده بین المللی حل و فصل شود. ترکمن ها باید مسائل حسن همجواری را اهم تر از یک قرارداد بدانند و همکاری دو کشور در بخش های مختلف گسترش یابد.

دکتر مهدی امیرمعینی، مشاور موسسه بین الملل مطالعات انرژی نیز درباره نگرانی برای قطع گاز ترکمنستان روی کشور ایران آن هم در فصل سرد به «فرصت امروز» می گوید: ایران برای تامین نیاز کشور مشکلی ندارد و می تواند این نیاز را تامین کند اما رویه همکاری و سوءاستفاده از شرایط موجود قابل تحمل نیست زیرا پیش از این نیز این کشور چنین بازی را داشته است. خوشبختانه پیش بینی های لازم برای تامین گاز مورد نیاز صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه تضمین روابط بین المللی مسئله مهمی است و باید در اتفاق اخیر مدنظر دو کشور قرار گیرد،  می افزاید: مسائل استراتژیک باید با مسائل اقتصادی در کنار یکدیگر لحاظ شود اما اگر ایران در تنگنا قرار گیرد باید ایران واردات گاز خود را متوقف سازد تا مانع زیاده خواهی شود. با این وجود مادامی که دو کشور در پای میز مذاکرات ننشینند نمی توان در این خصوص اظهارنظر دقیق کرد اگرچه با توجه به نیاز این کشور به صادرات، توافق نهایی میان ایران و ترکمنستان حاصل خواهد شد.

اما مرتضی بهروزی فرد، عضو موسسه مطالعات بین المللی انرژی ایران در خصوص واردات گاز از ترکمنستان به کشور بر این باور است که باید این کار انجام شود و کشور باید با کشور همسایه به دلیل مسائل سیاسی کنار بیاید.

وی به «فرصت امروز» می گوید: بدون شک کشور ترکمنستان با توجه به گزینه های اندک برای صادرات گاز، با ایران مدارا خواهد کرد؛ در این میان ایران باید با در نظر گرفتن مسائل دیپلماسی و سیاسی موضوع را پیگیری کند. مذاکرات فنی می تواند میزان بدهی ایران را مشخص کند و نباید پیش از اینکه دو کشور مذاکره کنند، نگرانی بابت قطع گاز ترکمنستان داشته باشیم.

ارتباط با نویسنده: ebrahimi1941@gmail.com