بازگشت ایران، اقتصاد عربستان را شکننده می‌کند

در جلسه ماه گذشته اوپک، عربستان سعودی دوباره اجازه نداد تولید نفت با وجود سرشار شدن دنیا از این محصول کم شود. سوال بزرگ بی‌پاسخ برای عربستان سعودی این است: قیمت‌ها چقدر و تا کی می‌توانند پایین بروند؟ خودداری عربستان سعودی از کاهش تولید نفت نشان‌دهنده عزم جدی این کشور برای بیرون راندن نفت شیل آمریکا از بازار است به‌خصوص اینکه این کشور در داخل مشکلات مالی زیادی دارد. با توجه به اینکه حضور دوباره ایران در بازی‌های جهانی همین حالا هم قیمت‌ها را شکننده کرده است، استراتژی عربستان بیشتر یک قمار بزرگ به نظر می‌رسد.

هرچند این پادشاهی ذخایر مالی چشمگیری دارد، به نظر می‌رسد که درگیر یک بحران عمیق و ویران‌کننده مالی شده است. به گزارش آژانس پول عربستان، در انتهای اکتبر تبادلات خارجی این کشور از 742‌میلیارد دلار در سال گذشته به 648‌میلیارد دلار رسیده است.

قیمت نفت و اوپک

اگر اوپک نتواند در ازای افزایش تولید نفت ایران تولیدش را کم کند، آن‌طور‌که صندوق جهانی پول پیش‌بینی کرده است قیمت نفت در دوره میان‌مدت بین 5 تا 10‌درصد سقوط خواهد کرد. غول نفتی دنیا «بی‌پی» تخمین زده است که ایران بعد از ونزوئلا، عربستان سعودی و کانادا چهارمین منبع اثبات‌شده دنیا را دارد. این کشور همچنین براساس اعلام صندوق جهانی پول دومین منابع گازی دنیا را دارد.

این که ایران چقدر سریع می‌تواند تولیدش را تا حدی که می‌خواهد بالا برد مورد مباحثه است اما به نظر می‌رسد که درباره حضور ایران در بازار یک اجماع در حال شکل‌گیری است. یاپ کالمان، مدیر شرکت انرژی آرتور دی لیتل معتقد است که ایران تا یک سال آینده بین نیم‌میلیون تا یک‌میلیون بشکه به تولید خود اضافه خواهد کرد. این در حالی است که براساس پیش‌بینی صندوق جهانی پول، ایران در سال 2016، 600‌هزار بشکه به تولید خود اضافه خواهد کرد. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، مشخصا پیش‌بینی‌های بزرگ‌تری دارد اما این ارقام هر چقدر که باشد، فشار بیشتری روی اقتصاد عربستان سعودی وارد خواهد کرد، جایی که 90‌درصد منابع مالی دولت به نفت وابسته است.

خلید الدخیل، استاد جامعه‌شناسی سیاسی در دانشگاه شاه سعود در عربستان البته گفته است که به نظر او، تولید بیشتر ایران تاثیر زیادی نخواهد گذاشت. «از نظر سیاسی، من دلیلی نمی‌بینم که بازگشت ایران به بازار نفت تاثیری روی عربستان سعودی بگذارد. این بازگشت می‌تواند باعث شود که قیمت نفت حتی پایین‌تر هم برود. اما این را در نظر بگیرید که ایران بیشتر از عربستان به افزایش قیمت نفت احتیاج دارد چون از تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بیرون می‌آید.»

با این وجود، صندوق جهانی پیش‌بینی کرده است که رشد اقتصادی عربستان در سال 2016 تنها 2.2‌درصد باشد در حالی که این رقم در همین سال برای ایران 4.4 پیش‌بینی شده است. در انتهای سال 2015 کسری بودجه عربستان سعودی به 20‌درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید. این شرایط صندوق جهانی پول را بر آن داشته تا به عربستان هشدار بدهد که اگر سیاست‌هایش را تغییر ندهد، دخایرش در پنج سال به اتمام خواهد رسید. ریاض به این شرایط با کاهش هزینه‌ها پاسخ داده است و به‌شدت تحت فشار است تا سوبسیدهای گران انرژی‌اش را کم کند.

صندوق جهانی پول گفته است که این سوبسیدها در سال 2014 معادل 83‌میلیارد دلار بوده‌اند. بودجه سال بعد عربستان به‌شدت زیر ذره‌بین خواهد بود چون سرمایه‌گذاران می‌خواهند مطمئن شوند که شرایط مالی این پادشاهی تحت کنترل است یا نه. براساس گزارش‌هایی که در رسانه‌ها درز کرده است، شاه سلمان به وزیر اقتصاد این کشور دستور داده است تا دولت پروژه‌های زیرساختی را متوقف کند و از خرید ماشین و مبلمان‌های جدید دست نگه دارد. این شرایط همچنین روی ریال سعودی هم تاثیر خواهد گذاشت. همچنین گزارش شده است که عربستان در حال حاضر ماهی 5‌میلیارد دلار به بانک‌های محلی بدهکار می‌شود. 

منبع : الجزیره