بازاریابی در سازمانهای بزرگ در ایران با توجه به دولتی بودن اقتصاد و شرایط انحصاری برخی برندهای مطرح با برداشتهای گوناگونی تعبیر شده و باوجود پیشرفت زیاد در علوم بازاریابی جهان در کشور ما تاثیر و تغییرات چشمگیری به همراه نداشته است. به دلیل سنتی بودن دیدگاهها و تفکرات حاکم بر مصرفکنندگان و همینطور به دلیل نبود
علم نوین بازاریابی در مدیران تصمیمگیرنده، کماکان بازاریابی رابطهمند و مستقیم در دستور کار قرار دارد و مدیران سعی میکنند با تمرکز بر مشتریان قدیمی و انجام دادوستد بین شرکتها کالاهای خود را به فروش برسانند، اما در آنجا که کالا باید به دست مصرفکننده نهایی برسد استراتژی مناسب و مشخصی دیده نشد و شرکتها بهطور پراکنده سعی داشتند از هر طریق ممکن فروش کالا و خدمات را به مرحله پایان برسانند و داستان «رهاسازی مصرفکننده پس از فروش» به قوت خود باقی بود.
البته در این میان شرکتهایی نیز با انتخاب استراتژی درست از مرحله تحقیقات بازار، انتخاب گروه مخاطبان هدف تا نهاییسازی فروش، کسب رضایت و برقراری ارتباط مستمر با مشتریان نویدبخش ورود علم نوین بازاریابی به کسبوکارها در کشور بودند تا جایی که نحوه عملکرد آنها، دیگر شرکتها را با چالشی به نام «مزیت رقابتی علمی در بازاریابی و تبلیغات» روبهرو ساخت اما کماکان برای عامه بازار ایران برقراری رابطه و بازاریابی مستقیم و سنتی راهگشا بوده و صرفا به مشتریان خاص توجه میشود.
استقبال کسبوکارهای کوچک از بازاریابی اینترنتی
در ســالی کــه گذشت کسبوکارهای کوچــک و متوسط تحرکی متفاوت از خود نشان دادند و آن تمایل بسیار شدید کسبوکارها به بازاریابی اینترنتی و الکترونیک بود که جایگاه بسیار پررنگی در بازاریابی محصولات و خدمات پیدا کرد. سال گذشته روابط اثربخش و مبتنی بر توصیههای بازاریابی بر سایر اشکال بازاریابی پیشی گرفت و میتوان گفت که بسیاری از چارچوبها و ساختارها شکسته شده و روابط بر ضوابط برتری محسوسی یافته، ولی با این حال عطش شدیدی برای استفاده از علم روز بازاریابی و تبلیغات در این قشر مشاهده شد و بعضا با اجرای کمپینهای نوین و خلاقانه از سوی برخی برندها مواجه میشدیم. پیشرفت علم و بهخصوص حضور فناوری در زندگی عامه مردم باعث شد بازاریابی چریکی و استفاده از تمام عناصر ارتباط با مشتریان در اولویت تیمهای بازاریابی شرکتها قرار بگیرد بهطوری که میتوان امیدوار بود در سال جدید محوریت اینترنت، تلفن همراه و رسانههای دیجیتال نقش اساسی در این میان بازی کنند.
الگوبرداری از توسعهیافتهها
برخی از روشهای روز تبلیغات و بازاریابی در کشورهای توسعهیافته بهمراتب با هزینه کمتر و بازده بالا انجام میشود، لیکن در کشور عزیزمان ایران به دلیل وابستگی تبلیغات و بازاریابی به سیاست، اقتصاد عمومی کشور، رشد علمی و فرهنگی و. . . موارد دیگر عملا بهکارگیری متدهای روز و جدید به دلیل هزینه بالا و بازده کم امکانپذیر نیست. کماکان و از دید مدیران بازاریابی کشور بهترین شیوه برای استفاده از الگوهای عملی بررسی روشهای بازاریابی و تبلیغات کشورهای توسعهیافته مربوط به 5 تا 15 سال قبل است. ممکن است دلیل استقبال و تاثیرگذاری روشهای گذشته بر مصرفکنندگان ایرانی به خاطر وابستگی تبلیغات و بازاریابی به اقتصاد و توسعه دانش و فرهنگ روشهای قدیمیتر در ایران بوده و بازده بالاتری نیز داشته و توسط مصرفکنندگان بیشتر استقبال شود.
با این وجود مصرفکننده ایرانی نیز با توجه به ورود رسانههای جدید به کشور از اطلاعات و آگاهی خوبی بهره میبرد اما همانطور که در سال گذشته دیده شد و به مرور اعتماد و اقبال به سمت بازاریابی اینترنتی و دیجیتال سوق پیدا کرده و مصرفکننده با اعتماد بیشتری کالا را بهصورت اینترنتی تهیه میکند ولی با توجه به اینکه مصرفکنندگان در ایران بهطور مستمر با تبلیغات سنتی و شیوههای قدیمی روبهرو هستند نسبت به بازاریابی مستقیم و با درصد بسیار بالایی به بازاریابی «شایعهای» و دهانبهدهان پاسخ مثبت میدهند. اغلب برندها با ساخت محتوای اثربخش به دنبال اجرای بازاریابی به شیوه ویروسی بودند. سال گذشته مصرفکنندگان به سمت کیفیتگرایی و ماندگاری و دوام کالا پیش رفتند. همچنین به مزیتهای رقابتی و ارزش افزودهها اهمیت بیشتری دادند و این خود نویدبخش ایجاد تقاضا با محوریت وجود ارزش افزوده از مزیتهای کالا و خدمات بود. این نوع تقاضا و نگرش مصرفکننده، شرکتها را به سمت استفاده از روشهای نوین و علمی در بازاریابی سوق داد و همانگونه که مشاهده شد شرکتها تلاش داشتند در اجرای شیوههای بازاریابی هم به نسبت رقبا متفاوت عمل کنند.
رونق بازاریابی تلفیقی در سال 94
در این رابطه با تاکید بر نقش آموزش پرسنل در زمینه فروش و بازاریابی، همهگیر شدن برگزاری همایشها و سمینارهای علمی و تخصصی علوم بازاریابی و تجهیز شدن مجموعهها به علم روز دنیا و ترجمه مناسب این علم برای استفاده بهینه در بازار ایران میتواند عامل مهم تبادل اطلاعات بینالمللی و زمینهساز موفقیتها و پیشرفتهای شرکتها شده و استفاده از تکنولوژی و تبادل و تعمیم آن به شرکتها و سازمانهای داخلی روند رو به رشدی را برای دستیابی به فرآیند بازاریابی و فروش ممکن میسازد و میتوان گفت که در سالهای آینده هر صنعت و تولیدی برای رشد و گسترش مجموعه خود نیازمند بازاریابی هوشمندانه و مبتنی بر آخرین دستاوردهای علمی و تخصصی روز است.
در سال جدید شیوههای نوینی در بازاریابی و اجرای تبلیغات شاهد خواهیم بود. شیوههایی که بعضا با تلفیق روشهای گوناگون بازاریابی باعث ایجاد کمپینها با متد خودساخته و ایرانیزه شده باعث بازگشت رونق به بازار از تولیدکننده تا مصرفکننده خواهد شد. روشهایی چون بازاریابی براساس شبکههای اجتماعی، بازاریابی ایمیلی، بازاریابی شبکهای. بازاریابی شبکههای اجتماعی که این روزها براساس مدلهای متفاوت قابل بهرهبرداری است در واقع از شبکههای مجازی اینترنت به منظور ایجاد یک ارتباط چندوجهی بهره میبرد و این شبکه وظیفه ارائه محصولات و خدمات را به مشتریان برعهده خواهد گرفت. این ابزار به کسبوکارها امکان میدهد که مشتریان خود را کنترل و رهگیری کنند و با توجه به رفتار مصرفکنندگان خود مسیرهای بازاریابیشان را تغییر دهند.
در سال آینده شاهد پیشرفت و تلفیق علم بازاریابی و تبلیغات با تکنولوژی و ورود هر چه بیشتر به فضای خانوادهها خواهیم بود. شرکتها با استفاده از شبکههای مجازی اینترنتی، تلفن همراه و نرمافزارهای مبتنی بر آن، اطلاعات دقیقتری را از مشتریان فعلی و آینده خود به دست خواهند آورد و پیکار بازاریابی برای شرکتها به سمت مزیت رقابتی برتر، کیفیت و دوام، قیمت کمتر و ارائه پروموشنهای مناسب در فصول فروش خلاصه خواهد شد. در سال جدید با توجه به گسترش و بزرگ شدن بازارها و رقابتی شدن در فضایی که حضور برندهای متعدد را شاهد هستیم، افتوخیزها و نوسانات اقتصادی نیازمند ابزارهایی است که بازاریابی را برای شرکتها دقیقتر و با اثربخشی بیشتری به سرانجام برساند و هیجان فروش را در بین آنها به رقابتی جذاب بدل کند.