بازار کاغذ ایران در اختیار 4 تاجر

از آنجا که سررسیدکالایی مصرفی است؛ بازارش نیز تابعی از عرضه و تقاضاست. برای همین تبلیغات و تنوع محصول در آن می‌تواند نقش موثری داشته باشد، البته همیشه تنوع کالا قیمت نهایی محصول را تعیین می‌کند. قیمتی که به عوامل مختلفی چون نرخ کاغذ، چاپ، نوع جلد، طراحی و اندازه آن بستگی دارد. گشتی کوتاه در بهارستان که مرکز اصلی این محصول است این نکته را گوشزد می‌کند که سالنامه نیز خود را به‌روز کرده تا بتواند وفاداری‌اش را به مشتریانش ثابت کند. نگاهی به ویترین‌ها حکایت از این دارد که سررسید هم در اندازه و سایز و هم شکل و شمایل و محتوا تنوع را به بازار خود کشانده است.

از تقویم‌های کلاسوری مخصوص مدیران گرفته تا سررسیدهای خشتی که بیشتر فانتزی هستند و به درد نسل‌های جدید می‌خورد، البته این محصول نیز از آفت یا شاید مزایای شیک بودن در امان نبوده و در میان سالنامه‌ها می‌توان سررسیدهای شیک با پوست چرمی، نقره و طلاکاری را دید، البته سررسیدهایی را هم می‌توان دید که برای قیمت تمام‌شده کمتر، از کاغذهای نامرغوب تولید شده‌اند.

شاید در گذشته‌ای نه چندان دور محتوای سالنامه تاریخ روز و مناسبت‌ها و. . . بود اما امروزه ما شاهد سالنامه‌های مهندسی، مذهبی، سالنامه‌هایی با جملات مثبت و روان‌شناختی، سالنامه‌هایی برای جوان‌ترها، سالنامه‌های تخصصی و سالنامه‌های دانشگاهی که از مهرماه امسال تا مهر سال بعد را دربر می‌گیرد، هستیم.

همسفر با سالنامه

قیمت هر سررسید به نرخ کاغذ، چاپ، نوع جلد، طراحی و اندازه آن بستگی دارد. به‌ویژه کاغذ که به گفته مسعود شیخ‌زاده یکی از بنکداران بهارستان در انحصار چهار تا پنج‌تاجر است؛ تجاری که از کره، چین و اندونزی کاغذ وارد می‌کنند و آن را به‌دست بنکداران می‌رسانند.

چاپخانه‌ها، دفترهای تبلیغاتی و کارخانجات، مشتریان همیشگی کاغذ هستند، البته همین محصول وارداتی برای ورود به کشور مشکلاتی همچون مشکلات گمرکی و مسائل استاندارد را پشت سر می‌گذارد تا به‌دست بنکدارها برسد، کسانی که مدعی‌اند این بازار سقفی برای سرمایه‌گذاری ندارد و فضا به شکلی است که سرمایه‌گذاری بیشتر را می‌طلبد. شیخ‌زاده که چند نسل از خانواده‌اش درگیر خریدوفروش کاغذ بوده‌اند، آینده بازار را خوب می‌بیند و پیش‌بینی می‌کند از اردیبهشت ماه تحولات خوبی در بازار کاغذ ایجاد شود.

ویترینی به نام جلد

جلد نخستین قسمتی است که به چشم می‌آید. البته از آنجا که در حال حاضر بخشی از رسالت سالنامه‌ها تبلیغات است، نوع جلد می‌تواند در خرید سالنامه اثرگذار باشد و از این طریق به هدفی که در تبلیغ دارد، برسد. اسدی از فعالان بازار که عمری است سررسیدهای مختلفی را با جلدهای مختلفی تزیین کرده، انتخاب جلدها را معطوف به سلیقه و توانایی اقتصادی تولیدکننده می‌داند. موردی که نباید از نظر دور داشت این است که سالنامه تهیه می‌شود تا یک‌سال را تاب بیاورد که برای همین بیشتر از جلدهای سخت با روکش‌های مختلف استفاده می‌شود؛ روکش‌های سلفونی (گلاسه با روکش سلفون مات و براق) چرم مصنوعی و طبیعی و گالینگور.

با استناد به صحبت‌های اسدی در مرحله جلد، چاپ روی جلد را هم داریم. در دنیای رقابتی و صنعتی امروزی طراحی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و در بیان سرگذشت تولید سررسید، نمی‌توان طراحی را نادیده گرفت. با توجه به سفارش مشتری برای هر سررسید از اندازه‌های متفاوتی استفاده می‌شود و هر یک از آنها طراحی خاص خود را سفارش می‌دهند. اما به طور کلی و به دو دلیل کاهش هزینه‌ها و کاهش دورریز کاغذ از سایزهای استاندارد رحلی (5/28×21) وزیری (5/23×17)، رقعی (5×14/21)، پالتویی (5×10/21) و جیبی (21×5/10) استفاده می‌شود.

پایان کار سررسید

سررسیدها اگرچه با آغاز سال لباس‌های رنگارنگ خود را به تن می‌کنند و پا به بازار می‌گذارند اما متاسفانه پایان خوشی ندارند. اگر سالنامه‌ای خوش‌شانس باشد و بتواند یک‌سال صاحب خود را همراهی کند در پایان سال در سطل زباله جا خوش می‌کند. سالنامه‌های بدشانس که از همان ابتدا هم نتوانسته‌اند صاحبی داشته باشند در میدان انقلاب در بساط دستفروش‌ها قرار می‌گیرند و به قیمتی بسیار پایین به فروش می‌رسند!

البته در این میان هستند سررسیدهایی که دست نخورده یا نصفه و نیمه در گوشه‌ای از کمدها می‌مانند؛ سالنامه‌هایی که مدام به ما گوشزد می‌کنند کارهای زیادی را دست‌نخورده یا نیمه‌کاره رها کرده‌ایم.سررسید‌های روزشمار، هفته‌شمار، ماه‌شمار و یادداشت در بازار موجود است که با جلدهای چرم، جیر و... در قطع‌ها و قیمت‌های متنوعی به فروش می‌رسند.

نوع جلد، تعداد برگ‌ها، نوع چاپ، قیمت کاغذ در بازار و... از مهم‌ترین عوامل تعیین‌‌کننده قیمت این محصولات هستند. قیمتی که به‌طور میانگین از 5هزار تومان شروع می‌شود و تا 50هزار تومان هم می‌رسد.البته به این ارقام باید هزینه خرید سالنامه‌های خاص طلاکاری شده را هم اضافه کرد که گاه به چندصدهزار تومان می‌رسد.