بدهکارترین کشور دنیا بهترین نرخ بهرههای بانکی را ندارد؛ نرخ بهرههای بانکی در ایالات متحده حتی نزدیک بالاترین نرخ بهرههای بانکی دنیا هم نیست. نرخ صندوق بانک مرکزی آمریکا به طور مداوم از دسامبر سال 2008 تا به حال پایین بوده؛ بین 0 تا 0/50درصد و نرخ بهره حساب پسانداز و جاری هم پایین بوده؛ 0/06درصد از سود سالانه برای حساب پسانداز و 0/04درصد برای حساب جاری.
به رغم این نرخ پایین بهرههای بانکی، هنوز در دنیا پول وجود دارد اما نه در نزدیکی ایالاتمتحده. کشورهایی در دنیا وجود دارند که نرخ بهرههای بانکیشان بالاست. البته که در بعضی از این کشورها، یک حساب سپرده بازار پول یا پسانداز را نمیتوان «پول امن» در نظر گرفت، اما به هر حال آگاهی از اینکه پول شما در سایر نقاط دنیا چقدر درآمد میتواند ایجاد کند، شاید برایتان جالب باشد.
در جدولی که مشاهده میکنید، اسامی کشورها به همراه نرخ بهره یک حساب جاری یک ساله آورده شده؛ نرخ تورم و آمار و ارقام مربوط به ایالات متحده صرفا برای مقایسه در این جدول لحاظ شده است. پول در این کشورها باید برای مدت زمان از پیش تعیین شدهای( معمولا 3، 6، 9، 12 یا 18 ماه) در حساب بماند تا صاحب آن بتواند از آن سپرده اصلی و سود تعلق گرفته به آن را برداشت کند.
تاثیر تورم بر نرخ بهره
کریس جورجاندلیس، تحلیلگر اقتصادی از موسسه Exchange Capital Management میگوید: «هر چه اوضاع اقتصادی امنتر باشد، نرخ بهره پایینتر است و بالعکس.» در اقتصادهای ناپایدار، بهای ارز غیرقابل پیشبینی است و شاید فردا به اندازه امروز ارزش نداشته باشد. به همین دلیل، مردم بیشتر تمایل دارند که به محض دریافت پول آن را خرج کنند که این خودش تورم به وجود میآورد.
برای مقابله با این تمایل، دولت یا نهاد ملی نرخ بهره را بالا میبرد. افزایش نرخ بهره این پیام را به شهروندان میدهد که «بهتر است پولتان را نگه دارید، چرا که در آینده میتوانید با سود زیادی آن را پس بگیرید.»
جورجاندلیس این مثال را میآورد: «شرایطی را تصور کنید که تورم سالانه روی نرخ 20درصدی حرکت میکند. یک فرد به صورت منطقی تصور میکند که ظرف یک سال 20درصد از ارزش پولش کاسته میشود. در چنین موقعیتی، خرج کردن پول اصلا کار عاقلانهای نیست. اینجاست که دولت وارد عمل میشود و میگوید « اگر پولتان را در بانک پسانداز کنید، ما سالانه به شما 25درصد اضافه میکنیم.»
به گفته جورجاندلیس، یک سرمایهگذار عاقل متوجه میشود که اگر امروز پولش را به بانک بسپرد، ظرف یک سال 5درصد به آن اضافه خواهد شد، حتی بعد از تورم. پسانداز کردن پول یک نتیجه منطقی دیگر هم دارد؛ پول از گردش خارج میکند؛ هر چقدر پول نقد در بازار کمتر باشد(به دنبال کالاهایی با ارزش مساوی) مشکل تورم کمتر میشود.
تمام این کشورها بانک مرکزی دارند که مسئول کنترل ارز است، تقریبا مثل آمریکا. آنها هم بانکهای نظاممند سازمانیافته دارند و هم بانکهایی که کوچکتر و جدیدتر هستند، درست مثل نهادهای اعتباری و بانکهای بومی کوچک آمریکا.
تنها فرق اساسی میان سیستم بانکهای آمریکا و بانکهای سایر کشورها در واژهها و عبارتهای تخصصی است که در سیستم بانکی مورد استفاده قرار میگیرد. نرخ پایین بهره بانکی در ایالاتمتحده نشان از ثبات اقتصاد آن دارد؛ بالاترین نرخ بهره بانکی به کشورهایی تعلق دارد که به لحاظ اقتصادی بسیار ناپایدارند.
همان طور که در جدول مشاهده میکنید، ایالاتمتحده، در میان کشورهای دارای نرخ بالای بهره در رتبه 61 قرار دارد؛ نرخ بهره آن 1/3درصد و نرخ تورم 1/5درصد. این وضعیت نشان از ثبات اقتصادی دارد، به خصوص در قیاس با سایر کشورهای جدول. در آمریکا، نرخ وام مسکن، نرخ بهره حساب پسانداز و نرخ بهره کارت اعتباری به مهمترین نرخ بهره این کشور وابسته است؛ نرخ بهره بانک مرکزی.
اگر نرخ بهره بانک مرکزی بالا رود، تمام نرخهای عمومی و خصوصی دیگر هم بالا میرود. عرضه و تقاضا اما این میان هنوز نقش عمدهای را ایفا میکند. از آنجایی که نرخ بهره بانکی نشان از ارزش پول یک کشور دارد، اگر تقاضا برای پول بالا باشد، ارزشش هم بالا خواهد بود و بالعکس. جورجاندلیس میگوید: «اگر لازم باشد، دولت وارد عمل میشود و به مردم کمک میکند.
به عنوان مثال اگر دولت از مردم بخواهد که خانه بخرند، هزینه وام گرفتن از بانک برای خرید خانه را کاهش میدهد. اگر بانک مرکزی از مردم بخواهد که معامله روی خانه را کنار بگذارند، با افزایش نرخ بهره ارزش پول را بالاتر میبرد. این در واقع روندی است که آمریکا بلافاصله بعد از بحران مالی سال 2008 در پیش گرفت.»
تاثیر تورم بر نرخ بهره